موج بلند تحریم اسکار ۲۰۱۶

روزنامه دنیای اقتصاد: ماجرا از روزی آغاز شد که نامزدهای هشتادوهشتمین دوره اهدای جوایز آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا معرفی شدند و در بین اسامی اعلام شده نشانی از چهره‌های رنگین پوست نبود. این ماجرا سبب شد تا سینماگران نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند و این مراسم را تحریم کنند.

در ابتدا احساس می‌شد که این موج تحریم زودگذر است و ماندگاری زیادی نخواهد داشت اما هرچه زمان گذشت دامنه تحریم‌ها وسیع‌تر شد و در چند روز گذشته بازیگران و کارگردانان و سوپر استارهای سینمای جهان با اظهار نظرهای خود این موج را همراهی کردند و باعث شدند آکادمی در بیانیه‌ای به تغییر قوانین اهدای جوایز اسکار تن بدهد.

این البته برای اولین بار نیست که در فهرست اعلام شده نامزدها نامی از رنگین پوست‌ها دیده نمی‌شود، اما قطعا اولین بار است که حجم وسیعی از واکنش‌های منفی نسبت به آکادمی راه افتاده است. امسال برای دومین بار پیاپی تمام ۲۰ نامزد جوایز اسکار بازیگران سفیدپوست هستند. در دیگر بخش‌های اصلی نیز رنگین‌پوستان نادیده گرفته شده‌اند که این مساله اعتراض‌های بسیاری را به همراه داشته است. از ۳۰۵ فیلم واجد شرایط تنها چند فیلم ساخته کارگردانان رنگین‌پوست و تنها چند فیلم ساخته کارگردانان زن هستند.

موضع‌گیری برندگان اسکار

در همین رابطه روز گذشته چارلز رابرت ردفورد جونیور بازیگر، کارگردان، تهیه کننده و بازرگان آمریکایی برنده اسکار در کنفرانس خبری افتتاح جشنواره فیلم ساندنس درباره مساله کمبود تنوع نژادی میان نامزدهای اسکار سخن گفت.با وجودی که این چهره سرشناس سینمای جهان پیش از این اعلام کرده بود اظهار‌نظری درباره عدم حضور سیاه‌پوستان در میان نامزدهای اسکار امسال را ندارد اما سرانجام قفل سکوت را شکست و گفت تنوع از دل واژه‌ استقلال بیرون می‌آید. اگر شما ذهن مستقلی داشته باشید، کارها را به شیوه‌ای متفاوت از شیوه‌ مرسوم انجام خواهید داد.این بازیگر که بنیان‌گذار جشنواره ساندنس هم هست، در ادامه گفت که این جشنواره نقش وکیل مدافع را بازی نمی‌کند.از سویی دیگرچهره‌هایی همچون اسپایک لی و ویل اسمیت سینماگران برنده و نامزد اسکار در دوره‌های گذشته هم اعلام کرده‌اند که در هشتادوهشتمین دوره مراسم سالانه جوایز اسکار شرکت نخواهند کرد و دلیل این اقدام اعتراضی را نادیده گرفته شدن بازیگران توانمند سیاه‌پوست از سوی آکادمی علوم و هنرهای سینمایی دانسته‌اند.

از سوی دیگر، کسانی مثل مایکل کین کارگردان برنده اسکار در دو دوره و شارلوت رمپلینگ بازیگر سرشناس انگلیسی نامزد اسکار هم گفتند بازیگرانی که نامزد نشدند به خاطر نژادشان کنار گذاشته نشدند، بلکه بازی‌شان استحقاق نامزدی اسکار نداشته است. شاید این حجم از واکنش‌ها به این خاطر شکل گرفته است که امسال برای دومین سال پیاپی هیچ نامزد سیاه پوستی میان ۲۰ نامزد چهار رشته‌ اصلی بازیگری اسکار وجود ندارد، البته در این میان شارلوت رمپلینگ که در گفت‌وگو با شبکه رادیویی فرانسوی «اروپا ۱» گفته بود متهم کردن اسکار به نژادپرستی و تحریم مراسم «نژادپرستی در حق سفیدپوستان» است، مجبور به توضیح درباره نظرات خود شد.

این بازیگر کهنه‌کار انگلیسی که امسال برای بازی در فیلم «۴۵ سال» نامزد اسکار بهترین بازیگر زن نقش اول شده، در آن مصاحبه گفته بود: «شاید بازیگران سیاه‌پوست شایستگی نداشته‌اند به فهرست نهایی راه یابند.»او حالا به شبکه سی‌بی‌اس توضیح داده که حرف‌هایش دچار سوء تعبیر شده است: «منظور من فقط این بود که در یک دنیای آرمانی بازی هر بازیگری با فرصت برابر جهت دیده شدن و تقدیر مواجه می‌شود.»رمپلینگ می‌گوید که به اعتقاد او «تنوع در صنعت سینما موضوعی مهم است که باید به آن پرداخته شود.» و همچنین از تصمیم جدید آکادمی استقبال کرده است. آیس کیوب رپر و تهیه‌کننده «مستقیم از کامپتون» که در بخش بهترین فیلمنامه اوریجینال نامزد شده هم به بحث انتقاد از اسکار پیوست. آیس ‌کیوب تهیه‌کننده فیلم «مستقیم از کامپتون» درباره بایکوت اسکار و همچنین کنار گذاشته شدن فیلم بیوگرافیکی‌اش از بخش بهترین فیلم‌های سال اسکار صحبت کرد.

او که در اپیزود روز جمعه «برنامه گراهام نورتون» شرکت کرده بود، در پاسخ به اینکه آیا هنوز هم قصد دارد در مراسم روز بیست و هشتم فوریه اسکار شرکت کند یا خیر، گفت: من که به هرحال هیچ وقت نمی‌رفتم. جایی را که هرگز نرفته‌اید نمی‌توانید بایکوت کنید.کیوب درباره موضوع به رسمیت نشناختن فیلم «مستقیم از کامپتون» در بخش بهترین فیلم اسکار گفت عصبانی بودن درباره چنین چیزی مثل این می‌ماند که به خاطر این گریه کنید که روی کیک‌تان تزیین نشده است.او گفت: ما فیلم‌ها را برای صنعت فیلم نمی‌سازیم. ما فیلم‌ها را برای طرفداران می‌سازیم، برای مردم. اگر صنعت فیلم هم به شما جایزه‌ای بدهد یا نه، یا از شما تقدیر کند یا نه، خوب است، اما چیزی نیست که رویش گیر کنید. ما از تمام سطوح برای این فیلم تقدیر شدیم.

عقب‌نشینی رسمی آکادمی اسکار

اگرچه ماجرای تحریم اسکار از هفته پیش کلید خورد، اما در روزهای اخیر به اوج رسید و حتی نگرانی‌هایی جدی را بین تصمیم‌سازان آکادمی به وجود آورد. به نظر می‌رسد فشار‌ها باعث شد تا روز جمعه شریل بون آیزاکس مدیر آکادمی علوم و هنرهای سینمایی اعلام کند که آکادمی برنامه‌ای دارد که تنوع نژادی و جنسیتی در اعضای آکادمی را بیشتر می‌کند و تا سال ۲۰۲۰ تعداد زنان و اقلیت‌های آکادمی دوبرابر خواهد شد. چند ساعت بعد از این اظهار نظر خبر دیگری منتشر شد مبنی بر اینکه آکادمی علوم و هنرهای سینمایی برای ایجاد تنوع نژادی در نامزدهای جوایز اسکار قوانینی جدید وضع کرده است.

تحلیل این خبر یعنی اینکه انتقادهای صریح سینماگران و مساله تحریم این رویداد سینمایی از سوی چهره‌های سرشناس تا اندازه‌ای مدیران را زیر فشار قرار داد که مجبور شدند برای آرام‌سازی فضا قوانین خود را تغییر بدهند و بانی جوایز اسکار با انجام مجموعه‌ای تغییرات عمده در مورد رای‌گیری و عضوگیری موافقت کرد و در عین حال سه کرسی جدید به هیات‌رئیسه ۵۱ نفره خود اضافه کرد. تمام این اقدامات بخشی از هدف آکادمی برای دو برابر کردن تعداد اعضای زن و ایجاد تنوع نژادی در اعضای آکادمی تا سال ۲۰۲۰ است.

این تغییرات در جلسه اضطراری پنج‌شنبه‌شب هیات‌رئیسه آکادمی تصویب شد و همچنین آکادمی آنها در همین شب با مقامات شبکه ای‌بی‌سی و نمایندگان کریس راک مجری رنگین‌پوست مراسم هشتادوهشتمین دوره جوایز اسکار دیدار کردند و در این دیدار تایید شد که راک ۲۸ فوریه (بامداد دوشنبه ۱۰ اسفند به ‌وقت ایران) مجری مراسم اسکار خواهد بود. این اتفاق در حالی افتاد که برخی سینماگران از راک خواسته بودند از اجرای مراسم صرف‌نظر کند. اگرچه راک هنوز به‌طور مستقیم به این مساله اشاره نکرده است، اما منابع نزدیک به راک می‌گویند او اعتقاد دارد اگر بماند بیشتر می‌تواند به حل مشکل کمک کند؛ چرا که جوایز آکادمی تماشاگران جهانی است.

افزایش فوری تنوع در هیات‌رئیسه

شریل بون آیزاکس، رئیس آکادمی گفت آکادمی قصد دارد پیشتاز باشد و منتظر اقدامات صنعت فیلمسازی نمی‌ماند. اقدامات جدید در مورد ترکیب هیات‌رئیسه و روند رای‌گیری تاثیر آنی خواهد داشت و آغازگر روند ایجاد تغییرات قابل‌ملاحظه در آرایش اعضای آکادمی خواهد بود.این اقدامات همچنین بر موقعیت رای دادن اعضای جدید و قدیمی تاثیر می‌گذارد. از سال ۲۰۱۶ هر عضو جدید آکادمی تا ۱۰ سال اجازه دارد در رای‌گیری برای انتخاب نامزدها و برندگان جوایز اسکار شرکت کند. اگر یک عضو در مدت ۱۰ سال همچنان در عرصه فیلم‌سازی فعال باشد، موقعیت رای دادن او تمدید می‌شود. به اضافه، اعضا بعد از سه دوره ۱۰ ساله یا در صورتی که نامزد دریافت جایزه آکادمی شوند، مادام‌العمر حق رای دادن خواهند داشت. این استانداردها عطف بماسبق شده و اعضای فعلی آکادمی را نیز شامل می‌شود. به عبارت دیگر، اگر یک عضو فعلی در ۱۰ سال گذشته فعال نبوده است، همچنان می‌تواند با داشتن دیگر معیارها برای رأی دادن واجد شرایط باشد. اگر یک عضو فعلی فعال شناخته نشود به موقعیت «ممتاز» منتقل می‌شود.

اعضای «ممتاز» به جز حق رای دادن از تمام امکانات آکادمی استفاده خواهند کرد. این قانون از دوره بعدی جوایز اسکار اعمال خواهد شد.آکادمی همچنین برای افزایش فوری تنوع در هیات‌رئیسه، سه کرسی به هیات‌رئیسه خود اضافه کرد که به پیشنهاد رئیس آکادمی و با موافقت اعضای هیات‌رئیسه برای دوره‌های سه‌ساله نامزد می‌شوند. هیات‌رئیسه فعلی شامل ۵۱ نفر است.پس از انتشار بیانیه آکادمی در مورد ایجاد تغییرات جدید در مورد رای‌گیری و عضوگیری، تعدادی از اهالی هالیوود به این مساله واکنش نشان دادند. آوا دوورنی کارگردان فیلم «سلما» در توییتر از این اقدام به عنوان «یک قدم خوب در سفری طولانی و پیچیده برای مردم رنگین‌پوست و هنرمندان زن» یاد کرد.البته تغییر قوانین آکادمی، برای مراسم اسکار۲۰۱۶ اعمال نمی‌شود و باید در اسکار۲۰۱۷ منتظر اعمال تغییرات بود.