خودکشی خرید به سبک آمریکایی

هفته نامه صدا - ریحانه سادات یاسینی: بیش از دویست نفر مقابل یک فروشگاه بزرگ جمع شده اند، هنوز آسمان کاملا روشن نشده که در فروشگاه باز می شود، تمام جمعیت با سرعت به داخل هجوم می برند. زنان و مردان با سرعت بالا می دوند و حتی یک نفر هم از قافله عقب نمی ماند. هر جنسی را که به دست شان می رسد بدون توجه به رنگ و اندازه و ... برمی دارند، جمعیت و سرعت حمله آنقدر زیاد است که فرصتی برای برداشتن سبد خرید نیست، هر کس تا جایی که می تواند دست هایش را از کالاهای مختلف پر کرده و جنس های زیادی را در بغل گرفته است.

دعوای دو مرد بزرگسال با یک هول دادن ساده شروع می شود، روی زمین می افتند و با عصبانیت تمام، همدیگر را کتک می زنند. بعضی از مردمی که دور آنها جمع شده اند، سرشان به دعوای خودشان گرم است و کاری به کار دیگران ندارند. بعضی هم با موبایل هایشان از غلت خوردن های آن دو مرد روی زمین فیلم می گیرند.

گزارشگر رویترز می گوید: «این دو مرد به خاطر یک تی شرت دعوای شان شده، مردم حتی حراستی های فروشگاه را هم که برای کنترل خشونت آمده اند، کتک می زنند.»


نگهبانان سیاه پوست و قوی هیکل این فروشگاه آمریکایی، حریف مشتریان نمی شوند. در مدت کمی تمام طبقه های فروشگاه خالی و کف زمین از پلاستیک و حتی وسایل شکسته پر می شود. دختر جوانی که زیر چشمش کبود است با صدای لرزانی می گوید: «چیزهایی را که خریده بودم، از دستم دزدیدند و رفتند.» این کلیپ از ۲۷ نوامبر آمریکا، در تمام شبکه های خبری غربی پخش شد. پایگاه خبری سی ان ان مانی در تیتر آن نوشته بود: «جنون جمعه سیاه به خشونت کشید.»

داستان جمعه سیاه در آمریکا چیست؟

اولین استفاده متاخر از Black Friday، جمعه سیاه به سال ۱۹۶۱ برمی گردد. پلیس فیلادلفیا، از شلوغی شهر برای خریدهای سال نو کلافه شده بود و برای توصیف تراکم جمعیت و ترافیک آخرین روزهای سال، از جمعه سیاه استفاده کرد. رواج این اصطلاح آرام بود تا زمانی که نیویورک تایمز در سال ۱۹۷۵، برای توصیف ۲۹ نوامبر با جمله «شلوغ ترین و پرترافیک ترین روز خرید سال» از اصطلاح جمعه سیاه استفاده کرد.

بعد از این کار رسانه ای، جمعه سیاه رایج شد و در دهه هشتاد میلادی، به عنوان یک سنت ویژه در فرهنگ کریسمس مطرح شد. حالا اما جمعه سیاه، با منطق فروش و بازاریابی تحلیل می شود. فروشگاه ها کالاهایشان را از اول سال می فروشند و در ماه نوامبر، به زمانی می رسند که دیگر هر چه بفروشند، فقط برایشان سود حساب می شود. آنها در این روز خط قرمز فروش را رد کرده اند و وارد خط سیاه شده اند. بر اساس این تئوری، فروشگاه ها و خرده فروش ها بعد از گذشت ۱۱ ماه از سال، دغدغه فروش را پشت سر گذاشته اند. به همین دلیل حراج های فوق العاده با تخفیف های ۱۰ درصد تا ۹۰ درصدی برگزار می شود و تا روز کریسمس هر چه به دست آورند، سود خالص محسوب می شود.

کدر جمعه سیاه، همه فروشگاه ها رأس یک ساعت، معمولا ۵ صبح باز می شوند و خریداران، داخل آنها هجوم می برند. بعضی فروشگاه ها نیز مردم را به صف می کنند، صف هایی که طول آنها به کیلومتر نیز می رسد.

مردم از یک شب قبل جمعه سیاه، با وجود سرمای شدید، مقابل فروشگاه ها می خوابند و منتظر باز شدن آنها می شوند تا اولین کسانی باشند که در این فروش فوق العاده، سود می کنند. این حراجی با حراجی های ایرانی تفاوت های بزرگی دارد. کالاهای بی کیفیت یا چیزهایی که در طول سال به فروش نرفته اند، حراج نمی شود، شرکت هایی مانند ال جی، سامسونگ، توشیبا، آدیداس و ... نیز کالاهایشان را به حراج می گذارند.


میانگین قیمت حراج ۲۰۱۵، ۲۳ درصد و ۲ درصد کمتر از سال گذشته بود اما برند توشیبا، برای تلویزیون هایش ۷۰ درصد تخفیف داده بود. سال گذشته طی چهار روز حراج، ۵۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار خرید انجام شد که البته ۱۱ درصد کمتر از سال قبل بوده است.

از سال ۲۰۰۶ تا حالا، ۷ نفر در این جمعه کشته شده اند. به روایت فاکس نیوزف در سال ۲۰۰۸، جمعیتی بیشتر از ۲ هزار نفر چند ساعت مقابل فروشگاه Wal-Mart در نیویورک منتظر بودند تا ساعت ۵ صبح رسد. آنها بی تاب شده بودند و وقتی در فروشگاه باز شد، به داخل هجوم بردند و کارمند ۳۴ ساله ای زیر دست و پای آنها مرد. آخرین مرگ برای خرید در جمعه سیاه نیز مربوط به سال ۲۰۱۳ است؛ مردی در لاس وگاس یک سینمای خانگی را از فروشگاه به سمت خانه اش می برد که در راه با دزدی درگیر و به ضرب گلوله کشته شد.

دخل و خرج

* ۸۳ میلیارد دلار: پیش بینی فروش کل حراجی ها در جمعه سیاه ۲۰۱۵ است.

* ۱۰۶ میلیارد دلار: فروش شرکت های آنلاین آمریکا در جمعه سیاه ۲۰۱۵ بوده است.

* ۱۲۷ د لار: به طور متوسط هر شخص برای خرید آنلاین در جمعه سیاه ۲۰۱۵ خرج کرده است.

* ۱۴.۳ میلیارد دلار: فروش شرکت چینی «علی بابا» در روز مجردهای ۲۰۱۵ بوده است.

* ۷۲ درصد: ازت کل فروش علی بابا، گوشی هوشمند بوده است.

جدول میزان خرده فروشی «جمعه سیاه» در ۱۰ سال گذشته بر اساس آمار فدراسیون بین المللی خرده فروشی

سایبر ماندی

دوشنبه سایبری رقیب جمعه سیاه

علی بابا با فروش 14.3 میلیارد دلاری رکورد فروش یک روزه را شکست

در فروشگاه های اینترنتی نیز سعی شده است با دادن گیفت کارت های جانبی در کنار خریدهای با تخفیف، مزیت رقابتی نسبت به فروشگاه های مشابه ایجاد کنند. البته فروشگاه های اینترنتی کار را به همین جا محدود نکرده اند و در اقدامی مشابه به نام سایبر ماندی شروع به فروش های ویژه اینترنتی کرده اند. گرایش بیش از پیش آمریکایی ها به خریدهای اینترنتی موجب شده اولین دوشنبه بعد از «روز شکرگزاری» و حراج بزرگ موسوم به «جمعه سیاه» به نام «سایبر ماندی» با رونق همراه باشد.

در این روز سایت های اینترنتی مختلف اجناس خود را با تخفیف های بسیار بالا به فروش می رسانند و خریدهای اینترنتی به اوج خود می رسد. د راین بین شرکت معروف «وال مارت» صاحب فروشگاه های زنجیره ای در ایالات متحده «دوشنبه بازار اینترنتی» خود را از روز شنبه آغاز کرده است. بر اساس آمارها میزان خریدها در روز جمعه سیاه در آمریکا کاهش یافته و در عوض آمار خریدهای اینترنتی سایبر ماندی افزایش داشته است.


رکورد تازه علی بابا

در همین راستا شرکت اینترنتی علی بابا توانسته رکورد جدیدی در فروش را برای خود ثبت کند. شرکت چینی علی بابا در این روز توانست در مدت ۱۰ ساعت نزدیک به ۸ میلیارد دلار فروش داشته باشد و به این ترتیب رکورد بیشترین فروش یک فروشگاه آنلاین را شکست. این شرکت تا ساعت ۹ صبح به وقت کشور چین توانست به فروش ۵۰ میلیارد یوان (۷.۸۶ میلیارد دلار) دست پیدا کند. شرکت علی بابا فروش ویژه ای را در سایت خودش آغاز کرده بود و این باعث شد که در نهایت در پایان روز به رقم باورنکردنی فروش ۱۴.۳ میلیارد دلار در عرض یک روز برسد و بازار را شگفت زده کند.

دنیل ژانگ (Daniel Zhang) مدیر اجرایی این شرکت گفت: «کل دنیا در تاریخ ۱۱ نوامبر (۲۰ آبان) شاهد قدرت مصرف گرایی چینی ها بودند.»

با نگاهی به اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان تحقیقاتی Score.com، فروش قطعات کامپیوتری در روز «سایبرماندی» (Cyber Monday) سال ۲۰۱۴ کشور آمریکا در مدت پنج روز به ۶.۵۶ میلیارد دلار رسیده است و به همین دلیل رکوردشکنی سایت علی بابا بسیار جلب توجه می کند. شرکت علی بابا این فروش را در روزی به نام «روز مجردها» آغاز کرده است.

از سال ۱۹۹۰ به بعد روز ۱۱ نوامبر در کشور چین به عنوان روز مجردها شناخته می شود. علی بابا از سال ۲۰۰۹ به بعد در این روز فروش های ویژه ای برگزار می کند و توانسته رکورد فروش در روز بلک فرایدی (Black Friday) را هم بشکند. بر اساس اطلاعات منتشر شده، ۴۲.۶ درصد فروش این فروشگاه در این روز موبایل و تبلت بوده است.


سال گذشته محصولات شرکت شیائومی در این سایت با استقبال بسیار زیادی مواجه شدند و پس از آن محصولات شرکت های هوآوی، Haier و شرکت ژاپنی Uniqlo به فروش بالایی دست پیدا کردند.

بسیاری از سازمان های تحقیقاتی اعلام کردند که در فروش ویژه امسال شرکت علی بابا هر نفر ۲۲ درصد بیشتر از سال گذشته خرید خواهد کرد. کشور چین با داشتن ۶۶۸ میلیون کاربر اینترنت یکی از بزرگترین جمعیت خریداران آنلاین را دارد. نخست وزیر کشور چین یک ساعت پس از اینکه سایت علی بابا به این رکورد دست پیدا کرد، در تماسی تلفنی با مدیرعامل این سایت به او تبریک گفت.