وقتی که اوقات فراغت، حلقه دود می شود!

خبرگزاری مهر: در حالی تعداد مراکز تفریحی و فرهنگی برای گذران اوقات فراغت محدود است و کمتر توجهی به بستر سازی تعطیلات جوانان می شود که قلیانسراها پس از یک دوره تعطیلی همچون قارچ افزایش یافته اند.

فصل تابستان و اوقات فراغت جوانان و نوجوان آغاز شده و در این میان بار دیگر مسئله عرضه قلیان در قهوه خانه ها به یکی از چالشهای اصلی تبدیل شده است، اینکه چرا این موضوع تا این اندازه مهم است به دو نکته اساسی باز می گردد اول اینکه در خلاء برنامه های فرهنگی به خصوص بعد از ادغام سازمان تربیت بدنی و سازمان ملی جوانان در وزارت ورزش و جوانان این قشر به شدت به طرف قهوه خانه ها و به خصوص قلیان متمایل شده اند و همین امر نگرانی کارشناسان بهداشتی به دلیل مضررات قلیان و کارشناسان اجتماعی به دلیل آسیبهایی که قهوه خانه ها می تواند برای جوانان ایجاد کنند را در بر داشته است و دوم قانونی است که پیش از این تصویب شد و عرضه قلیان را در اماکن عمومی ممنوع کرد.

حذف قهوه خانه ها از لیست اماکن عمومی

با وجود این قانون اما متاسفانه چندی از زمان تصویب آن نگذشت که مسئولان نام قهوه خانه ها را از لیست اماکن عمومی حذف کردند و به این ترتیب ارائه قلیان در این مکانها آزاد شد.

در کنار غوغاهایی که بر سر بودن و نبودن قلیان به راه انداخته شد باید این نکته آسیب شناسی شود که چرا طی دهه گذشته قلیان به پای ثابت تفریح جوانان تبدیل شده است آیا این تفریح از اجبار بی تفریحی و عدم برنامه ریزی مناسب برای جوانان بوده است و یا جاذبه قلیان نسبت به دهه های قبل بیشتر شده است.

تمایل جوانان ایرانی به قلیان آنچنان افزایش یافته است که هم اکنون تتون های عربی با طعمهای فراوان میوه های مختلف هم اکنون به یکی از تولیدات مهم چینی ها برای ما ایرانی ها تبدیل شده است!

از اوقات فراغت مادر بزرگها تا جوانان امروزی/ توتون چینی بجای تنباکوی خانسار

در این میان توتون سنتی ایرانی به خصوص تتون خانسار و کاشان دیگر در بازار وجود ندارد و توتونی که روزگاری قلیانهای مادر بزرگها را چاق می کرد امروز اوقات فراغت جوانان ما را پر می کند.

اکنون بخش عمده ای از هزینه هایی خانواده ها در زمینه تفریح جوانان پای قلیانها دود می شد طبق یک آمار روزانه دو میلیارد تومان تنها در تهران برای مصرف قلیان هزینه می شود و این آمار از هزینه ای که روزانه برای کشیدن سیگار صرف می شود بیشتر است و باید دید در همین بازه زمانی چه میزان برای خرید کتاب، سینما، تئاتر، ورزش خرج می شود!

تمایل بانوان به تفریحی مردانه!

نکته دیگر در این میان تمایل زنان به این تفریح مردانه است بطوریکه بحث ورود و یا عدم ورود زنان به قهوه خانه ها طی سالهای اخیر خود به یکی از مباحث مسئولان درجه اول وزارت بهداشت، نیروی انتظامی و از طرف دیگر صنف قهوه دارها تبدیل شده است بطوریکه حتی بحث تاسیس قهوه خانه های ویژه بانوان مطرح شد و در نهایت وقتی با مخالفت شدید مواجه شد این مسئله به قهوه خانه ویژه خانواده ها تبدیل شد.


با وجود همه مخالفان و موافقانی که قلیان دارد نباید از نظر دور داشت که تنها چند سال قبل قانونی برای منع استفاده از قلیان در اماکن عمومی تصویب شد که وزارت بهداشت از دید سلامت جامعه و نیروی انتظامی از بعد اجتماعی به شدت مصر به اجرایش بودند، قانونی که تنها پس از چند سال تصویبش امروز دیگر اجرا نمی شود و گوشه گوشه شهرها امروز پر شده از قلیانسرا و چایخانه سنتی و قهوه خانه که دختر و پسر اوقات فراغت خود را در آنها پای دود کردن تنباکوی عربی صرف می کنند.

تاسیس سه قهوه خانه تنها در ۵۰ متری یکدیگر/ نارضایتی شهروندان

در استان کرمان نیز همچون سایر شهرها این امر تسری دارد به عنوان مثال تنها ظرف چند ماه سه قهوه خانه در بلوار جهاد کرمان در فاصله ۵۰ متری یکدیگر تاسیس شده است که موجب تعجب خانواده های ساکن در این منطقه شده است و این سوال در ذهن مردم مطرح می شود که اگر قهوه خانه مکان مناسبی برای قوت گذرانی نیست چرا مجوزهای راه اندازی این مراکز یکی پی از دیگری آن هم در فصل تابستان صادر می شود، این اوضاع در سایر محله ها و خیابانهای کرمان نیز وجود دارد.

مغازه های فروش قلیان با قلیانهای رنگارنگ و قیمتهای سر به فلک کشیده و انواع لوازم جانبی قلیان در هر محله وجود دارد گویی قلیان به جز جدایی ناپذیر زندگی جوانان تبدیل شده است این در حالی است که با وجود آغاز فصل تابستان و پایان سال تحصیلی هیچ برنامه منسجمی در خصوص اوقات فراغت جوانان پیش بینی نشده است.

قبل از ادغام سازمان ملی جوانان این سازمان سعی داشت با اجرای برنامه های هر چند بعضا بی کیفیت و همکاری سایر دستگاهها عملکردی قابل قبول از خود را طی این ایام به جای بگذارد اما متاسفانه در وزارتخانه تازه ادغام شده به تنها چیزی که اهمیت داده نمی شود همین اوقات فراغت است و گویی این امر که تا چندی پیش مهم بود دیگر اهمیت خاصی ندارد.

برنامه ریزی اوقات فراغت؛ شاید وقتی دیگر/ تفریح با حلقه های دود

در خلاء برنامه منسجم و منظم اوقات فراغت در کلانشهر کرمان و در حالیکه دستگاهها فرهنگی سکوت کرده اند تا تابستان بگذرد و اوقات فراغت به گونه سپری شود این قهوه خانه ها هستند که بدون نظارت و همچون قارچ سر از زمین بر می دارند و به مرکز اوقات فراغت کرمان تبدیل شده اند.

از سوی دیگر قلیان به منازل و پارکها نیز نفوذ کرده است هر چند به صورت رسمی کمتر صنفی اقدام به عرضه قلیان می کند اما می توان در برخی مراکز تفریحی شهر کرمان دختران و پسران زیادی را دید که پای قلیان نشسته اند و تفریحشان در فصل تابستان با حلقه کردن دود می گذرد.

در این اوضاع و عدم نظارت بر اجرای قانون به تنها چیزی که اهمیت داده نمی شود و متاسفانه جوانان نیز از آگاهی نسبت به آن بی بهره هستند مضرات و اثرات سوء مصرف بی رویه قلیان است.

در این میان می توان به باورهای نادرست نیز در خصوص مصرف قلیان اشاره کرد که موجب افزایش استفاده از قلیان می شود.

تنباکویی با طعم مرگ میوه ای

در گذشته مادر بزرگها و پدر بزرگها برای گذران اوقات خود پس از کار روزانه دقایقی از عصر خود را پای درختی در حیات خانه می نشستند و قلیانی با تنباکوی خانسار می کشیدند اما دیگر اثری از آثار این تنباکو در بازار نیست بلکه تنباکوهای عربی و رنگارنگ بازار را اشباع کرده است.

نکته جالب اینکه این تنباکوها به شدت سرطان زا و خطرناک تشخیص داده شده اند و این درست آن چیزی است که کمتر کسی از مصرف کنندگان اطلاع دارد.

تصورات از مصرف قلیان اشتباه است/ خانواده ها از حضور فرزندانشان در قلیانسراها جلوگیری کنند

محمد سلیمی، کارشناس بهداشت اظهارداشت: برخی با تصور اینکه قلیان از مضرات کمتری نسبت به سیگار برخوردار است به کشیدن قلیان روی می آورند و بعضا هر جوان مصرف کننده در خانه اش بدون واهمه از خانواده یک قلیان دارد زیرا خانواده ها فکر می کنند قلیان ضرر ندارد و در حقیقت کشیدن قلیان از سیگار بهتر است.


وی افزود: این درست آغاز اشتباه است زیرا اگر قلیان در قهوه خانه کشیده شود به دلیل مشترک بودن قلیان احتمال سرایت انواع بیماریها بسیار بیشتر می شود و در حقیقت مشخص نیست پیش از مصرف چه کسی با چه بیماری از این قلیان استفاده کرده است.

دود قلیان از دود سیگار بسیار خطرناکتر است

سلیمی ادامه داد: برخی تصور می کنند چون در قلیان آب وجود دارد مواد مضر دود قلیان را تصفیه می کند در صورتیکه آب به هیچ وجه توان چنین کاری را ندارد و تنها کاری که اتفاق می افتد خنک کردن دود است اما این دود چندین برابر دود سیگار برای قلب و ریه مصرف کننده ها مضر است.

وی افزود: قلیان به مراتب اثرات سرطان زایی بیشتری نسبت به سیگار دارد و در میان مدت فرد را دچار بیماری حاد تنفسی می کند پس مصرف کننده باید بداند مصرف قلیان به هیچ وجه سالم تر از سیگار نیست.

نیکوتین قلیان چند برابر سیگار است

سلیمی ادامه داد: برخی تصور می کنند که قلیان نیکوتین ندارد اما باید این سوال را مطرح کرد که چرا مصرف کننده حرفه ای قلیان در صورت عدم مصرف سر درد می شود؟ عامل این سردرد دقیقا نیکوتین بسیار زیادی است که در دود قلیان قرار دارد.

وی افزود: سیگار در چند دقیقه کشیده می شود درحالیکه قلیان در زمانی معادل یک ساعت مصرف می شود که طی همین مدت تقریبا ۱۵۰ برابر دود سیگار به مصرف کننده نیکوتین داده می شود که در دراز مدت به روی سلامت فرد تاثیر منفی به جای می گذارد.

هر وعده قلیان معادل مصرف چندین سیگار

وی اضافه کرد: برخی می گویند از قلیان کمتر مصرف می کنند اما باید این مسئله را نیز تذکر داد که در هر وعده مصرف قلیان شما معادل دهها سیگار ضرر به بدن خود وارد می کنید و اثرات آن در دراز مدت بر قلب، ریه و حتی بر نوزادان خود در نسلهای آینده نمایان می شود.

وی گفت: تنباکوهای میوه ای به دلیل استفاده از مواد شیمیایی در آنها بسیار مضرتر هستند و در نهایت منجر به سرطان ریه و مری می شوند.

هشدار نسبت به پائین آمدن سن مصرف کنندگان قلیان

وی افزود: در مواردی حتی در برخی از این تنباکوها الکل و مواد روانگردان نیز وجود دارد که اثرات مخرب آن را چندین برابر بیشتر می کند.

سلیمی با هشدار نسبت به پائین آمدن سن کشیدن قلیان و شایع شدن مصرف آن به خصوص در بین دختران گفت: برخی فکر می کنند که اگر دود قلیان را فقط در دهان نگه دارند و وارد ریه نکنند ضرری ندارد اما نکته قابل توجه این است که این نوع استفاده احتمال ابتلاء به بیماری سرطان دهان را به شدت افزایش می دهد.

وی عفونتهای ریوی، هپاتیت و انواع بیماریهای مسری و عفونی را از دیگر مضررات قلیان دانست و از خانواده ها خواست به صورت جدی از مصرف قلیان توسط جوانان جلوگیری کنند.

دود قلیان حاوی فلزات سنگین است

وی با اشاره به خطر بیماری سل گفت: اکثر افرادی که قلیان مصرف می کنند در دراز مدت دچار سرفه می شوند و این دقیقا آغاز بیماری به نام سل است زیرا دود ناشی از قلیان به دلیل رطوبت قابلیت ماندگاری بیشتری در بدن به خصوص ریه ها دارد و این امر زمینه رشد انواع باکتریها به خصوص سل را افزایش می دهد.

سلیمی تاکید کرد که دود قلیان حاوی برخی فلزات سنگین سرطان زا است که می تواند بر باروری مردان و زنان تاثیر بگذارد و برای زنان باردار به شدت خطر آفرین است و جنین را در معزض مواد سمی قرار می دهد.

قانون ممنوعیت توزیع مواد دخانی به خوبی اجرا نمی شود

در این میان کارشناسان اجتماعی نیز نسبت به مصرف قلیان هشدار می دهند این دقیقا نکته است که موجب نگرانیهایی نیز برای نیروی انتظامی شده است و این ارگان را در صف طرفداران مبارزه با قلیان قرار داده است.

احمد قیومی، کارشناس اجتماعی اظهارداشت: صرف کشیدن سیگار تنها دلیل مخالفت کارشناسان اجتماعی با این تفریح غیر سالم نیست.

وی ادامه داد: باید به قانون ممنوعیت عرضه مواد دخانی در مراکز توزیع مواد غذایی تصویب شده اما هیچ وقت این قانون به دستی اجرا نشده است و هم اکنون در هر مراکز عرضه مواد غذایی به سادگی می توان سیگار و تنباکو را خریداری کرد.

قیومی ادامه داد: در شهر کرمان نیروی انتظامی باید به سرعت برای برخورد با این پدیده فکری کند زیرا همین عرضه آسان تنباکو در برخی پارکها و مراکز تفریحی سبب شده سن مصرف کنندگان نیز به شدت کاهش یابد و متاسفانه این تفریح مردانه به تفریحی زنانه نیز تبدیل شده است.

وی با انتقاد شدید نسبت به خارج کردن نام قهوه خانه ها از لیست اماکن عمومی گفت: افرادی که چنین قانونی تصویب کرده اند به سادگی راه عرضه قلیان را باز گذاشته اند این درحالی است که هم اکنون در بسیاری از رستورانهای کرمان نیز قلیان به سادگی عرضه می شود و در این میان این سوال مطرح است که نقش اجرا کنندگان قانون در این میان چیست؟

قیومی افزود: چرا باید مجوز فعالیت چندین قهوه خانه که دیگر به مکانی برای کشیدن قلیان تبدیل شده اند در یک خیابان ان هم به فاصله چند متری دیگری داده شود آیا مسئولان به دنبال تمرکز گرایی در این صنف هستند که اگر چنین باشد جای بسی تامل دارد که چگونه چنین طرحی درحال اجرا است در حالیکه از پایه و اساس مصرف قلیان از دیدگاههای مختلف امری اشتباه است.

خانواده ها هشدارها را جدی بگیرند

وی با هشدار به خانواده ها گفت: جایی که پای مواد دخانی وسط باشد پس از مدتی می توان رد و پای دیگر مسائل سوء را نیز مشاهده کرد و به همین دلیل والدین به هیچ وجه نباید اجازه دهد فرزندانشان در این مکانها وقت خود را بگذارنند بلکه به سادگی می توانند در سالنهای ورزشی فعالیت کنند.

وی در ادامه با ابراز تاسف از اینکه تعداد مراکز ورزشی بعضا کمتر از مراکز کشیدن قلیان است گفت: هزینه ای نیز که باید صرف ورزش شود بسیار بیشتر از قلیان کشیدن است که این مسئله جای بسی تامل دارد.