افت و خیز خودروهای داخلی

روزنامه دنیای اقتصاد: نبرد خودروسازان ایرانی با رکود در حالی همچنان ادامه دارد که خبرهای خوشی از اردوگاه تولیدکنندگان به گوش نمی‌رسد.

بنابر آماری که سایت انجمن خودروسازان ایران به نقل از وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر کرده، تولید خودروهای سواری در شهریور امسال و در مقایسه با مردادماه، حدود ۲۹ درصد کاهش پیدا کرده است. افت تولید در صنعت خودرو البته از خرداد ماه آغاز شده، چه آنکه خودروسازان در این ماه و نسبت به اردیبهشت، سه هزار دستگاه سواری کمتر تولید کرده‌اند.

همچنین آمار تولید خودروهای سواری در تیر و نسبت به خرداد نیز کاهش را تجربه کرد و در مرداد و نسبت به تیر تیراژ کمتر شد. حالا هم که آمارها می‌گویند تولید سه غول خودروسازی کشور در شهریور با کاهش ۲۱ هزار و ۹۳۱ دستگاهی مواجه شده است.

نکته دیگر اینجاست که تیراژ خودروسازان در شهریور امسال و نسبت به شهریور ۹۳ نیز افتی فاحش داشته است؛ بر این اساس، تیراژ خودروهای سواری در آخرین ماه تابستان امسال و نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته، ۴۲ هزار و ۷۶۱ دستگاه معادل ۴۴ درصد، افت کرده است تا مشخص شود غول‌های جاده مخصوص روزهای سردی را در واپسین ماه تابستان گذرانده‌اند. این در حالی است که خودروسازان بزرگ کشور توانسته‌اند تیراژ خود را در ۶ ماه نخست امسال و نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود سه درصد افزایش دهند. بنابر آمار اعلامی، ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در مجموع ۴۱۵ هزار و ۶۶ دستگاه انواع خودروهای سواری را تا پایان شهریورماه امسال تولید کرده‌اند تا حدود ۱۲ هزار دستگاه بیش از مدت مشابه سال گذشته به تولید رسانده باشند.

به اعتقاد کارشناسان، هرچند مثبت بودن آمار تولید ۶ ماهه، جای امیدواری دارد، اما اینکه ماه به ماه از تیراژ آنها کاسته می‌شود، موضوع قابل تامل و ناخوشایندی است. این ناخوشایندی از آن جهت است که خودروسازی یکی از ارکان اصلی رشد اقتصادی کشور طی سال ۹۳ به‌شمار می‌رود. حالا اما با توجه به کاهش تدریجی تولید خودروسازان، بسیاری از کارشناسان معتقدند اثر صنعت خودرو بر رشد اقتصادی، کمرنگ خواهد شد و این خبر خوبی برای اقتصاد و صنایع کشور به حساب نمی‌آید. در واقع پایین آمدن نرخ رشد صنعت خودرو، معنایی جز لرزش یکی از ستون‌های رشد اقتصادی کشور ندارد. کارشناسان البته از ماه‌ها قبل کاهش اثر خودروسازی بر رشد اقتصادی را پیش‌بینی و برای این اتفاق، دو دلیل را متذکر شده بودند؛ اول اینکه با افزایش رقم پایه تولید، طبعا نرخ رشد خودروسازی پایین خواهد آمد و دوم اینکه رکود بر سر بازار خودرو سایه خواهد افکند. دلیل اول البته کاملا طبیعی جلوه می‌کند، چه آنکه خودروسازی ایران در سال‌های ۹۱ و ۹۲ با افت تولیدی شدید مواجه شد و بنابراین وقتی در سال ۹۳، تیراژش صعودی قابل توجه را تجربه کرد، طبیعی بود نرخ رشد آن حسابی به چشم بیاید.

به عبارت بهتر، نرخ رشد بالای خودروسازی در سال ۹۳، به دلیل پایین بودن «پایه‌تولید» در سال ۹۲ رخ داد و طبیعی است که با بالا رفتن این «پایه» در سال گذشته، از نرخ رشد طی سال‌جاری، کاسته شود. در مورد دلیل دوم اما کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد بازار خودرو ایران تا این حد در رکود فرو رود و انبار خودروسازان پر شود از تولیداتی بدون خریدار.

اگرچه به گمان خیلی‌ها، این رکود دستپخت «کمپین خودرو نخرید» است، اما بسیاری نیز معتقدند بی‌پولی مشتریان و قیمت بالای خودروهای داخلی در کنار امیدواری‌هایی که توافق هسته ای نسبت به ارزانی و ورود کالاهای باکیفیت به کشور، پدید آورده، اصلی‌ترین دلایل رکود به‌شمار می‌روند. اما نگاهی بیندازیم به کارنامه تولید خودروسازان در نیمه نخست امسال و ببینیم خودروهای سواری کشور چه افت و خیزی را طی این بازه زمانی تجربه کرده‌اند. آن طور که آمارها از ایران خودرو روایت می‌کنند، این شرکت در ۶ ماه ابتدایی امسال، ۲۵۱ هزار و ۲۳۳ دستگاه انواع خودرو سواری را به تولید رسانده تا در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۴/ ۸ درصد افزایش تولید را تجربه کرده باشد.

این البته در حالی است که تولید این خودروساز در شهریورماه امسال و نسبت به ماه مشابه سال گذشته افت پیدا کرده، آن هم افتی حدودا ۵۰ درصدی. ایران خودرویی‌ها همچنین طی شهریور امسال و در مقایسه با مردادماه، حدودا ۳۴ درصد معادل ۱۳ هزار و ۵۰۰ دستگاه، کاهش تولید را تجربه کرده‌اند. در بین محصولات تولیدی این شرکت، تیراژ پژو ۲۰۶ (در مجموع مدل‌های هاچ‌بک و صندوقدار) ۵/ ۱۷ درصد افزایش پیدا کرده، چه آنکه آبی‌های جاده مخصوص تا پایان شهریور، ۵۳ هزار و ۸۲۱ دستگاه از این خودرو را به تولید رسانده‌اند.

دیگر محصول پژویی ایران‌خودرو به نام پارس نیز افزایش تیراژ در ۶ ماه امسال داشته، به نحوی که تولید ۷۰ هزار و ۲۶۴ دستگاهی آن سبب شده در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته، ۵/ ۷ درصد بالا برود. به جز تبریز، سایر سایت‌های شهرستانی ایران خودرو، پارس را به تولید می‌رسانند و این در حالی است که بیشترین تیراژ آن به سایت مرکزی و کمترین نیز متعلق به فارس است. اما پژو ۴۰۵ نیز یکی دیگر از محصولات پرتیراژ ایران‌خودرو در ۶ ماه امسال به حساب می‌آید و علاوه‌بر سایت مرکزی، در مشهد نیز تولید می‌شود و طبق آمار، ۵۵ هزار و ۸۴۳ دستگاه تیراژ داشته است.

با توجه به این رقم تولید، ایران خودرویی‌ها توانسته‌اند تیراژ ۴۰۵ را بیش از ۵/ ۹ درصد افزایش دهند. افزایش تولید محصولات پژو در حالی است که ایران خودرویی‌ها در تولید سمند باز هم با افت تولید روبه‌رو شده‌ و در ۶ ماه امسال تنها ۴۲ هزار و ۹۴ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده‌اند. سمند که در سایت‌های مرکزی و تبریز ایران خودرو به تولید می‌رسد، در مقایسه با نیمه نخست سال ۹۳ کاهشی ۶/ ۱۰ درصدی را در تیراژ تجربه کرده است. همچنین طبق آمار، سایت خراسان ایران خودرو تا پایان شهریور امسال ۷۶۱ دستگاه سوزوکی گرندویتارا را مونتاژ کرده تا تولید این شاسی بلند ژاپنی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۹ برابر شده باشد.

افت و خیز خودروهای ملی

آن طور که از آمار ۶ ماهه برمی آید، ایران خودرو در تولید خودروهای ملی خود با افت و خیز مواجه شده، چه آنکه رانای این شرکت افت کرده و دنا با رشد تولید مواجه بوده است.

بر این اساس، رانا با تیراژی ۹۰۲۷دستگاهی طی ۶ ماه ابتدایی امسال، ۷/ ۴۰ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افت تولید را تجربه کرده است تا روند کاهش تیراژش همچنان ادامه داشته باشد. این در حالی است که تیراژ دنا در نیمه نخست امسال به ۱۰ هزار و ۵۱۹ دستگاه رسیده وایران خودرویی‌ها در بازه زمانی مشابه سال گذشته تنها ۴۲۶ دستگاه از این محصول را تولید کرده بودند. اما از دومین خودروساز کشور نیز خبر می‌رسد که تولید پراید در این شرکت کاهش یافته، اما در عوض به تیراژ تیبا اضافه شده است. بر این اساس، سایپایی‌ها توانسته‌اند با کمک پارس خودرو در مجموع ۱۰۲ هزار و ۸۷۵ دستگاه پراید را به تولید برسانند، تا این محصول همچنان پرتیراژترین خودرو تولید داخل لقب داشته باشد.

با توجه به آمار منتشره، تولید پراید در مقایسه با ۶‌ماه نخست سال گذشته، ۷/ ۱۵ درصد پایین آمده و این در حالی است که در حالت تفکیکی، سایپایی‌ها ۱/ ۱۸ و پارس خودرویی‌ها ۲/ ۱۱ درصد در تولید پراید، افت را تجربه کرده‌اند. از مجموع پرایدهای تولیدی، ۳۸ هزار و ۲۶۲ دستگاه سهم پارس خودرو بوده و باقی را سایپایی‌ها تولید کرده‌اند. افت تولید پراید، اما در حالی است که سایپا توانسته بر تولید تیبا افزوده و تیراژ این خودرو را به ۴۲ هزار و ۵۶۰ دستگاه برساند. بر این اساس، تیراژ تیبا طی ۶ ماه امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۴/ ۹ درصد افزایش را به خود می‌بیند. در جمع تیباهای تولیدی، ۲۸۴۹ دستگاه، دوگانه‌سوز بوده‌اند.

از تیبا که بگذریم، سایپا در ۶ ماه ابتدایی امسال سه ۱۵۵۳ دستگاه سراتو را نیز مونتاژ کرده تا تیراژ این خودرو را نسبت به ۶ ماه نخست سال گذشته، بیش از ۱۲۲ برابر کند. علاوه‌بر سراتو، اما سایپایی‌ها به همراه زیرمجموعه خود (پارس خودرو)، محصولی به نام برلیانس را نیز مونتاژ می‌کنند. این خودرو چینی هم در سایپا و هم در پارس خودرو مونتاژ می‌شود و این در شرایطی است که تیراژ آن در سایپا، ۴۵۴ دستگاه بوده و در پارس خودرو نیز ۲۴۱۰ دستگاه. در مجموع ۲۸۶۴ دستگاه برلیانس در گروه سایپا طی ۶ ماه نخست امسال به تولید رسیده است. به جز برلیانس، سایپایی‌ها یک خودرو چینی دیگر به نام آریو (S۳۰۰) را نیز مونتاژ می‌کنند که در نیمه نخست امسال ۱۱۰۵ دستگاه تیراژ داشته است.

در آمار تولید ۶ ماهه اما به محصول جدید رنو در ایران یعنی «ساندرو» نیز اشاره شده است، خودرویی که طی بازه زمانی موردنظر فقط ۶۶ دستگاه تیراژ داشته است. رنویی‌ها ماه گذشته خط تولید انبوه ساندرو را در پارس خودرو افتتاح کردند، خودرویی که از آن با نام تندر-۹۰ هاچ‌بک نیز یاد می‌شود و احتمالا قیمتی برابر با ۴۳ میلیون تومان خواهد داشت. اما نگاهی بیندازیم به آمار تندر-۹۰، خودرویی که افزایش تولید را تجربه کرده، با این حال هنوز هم جزو خودروهای پرتیراژ کشور به‌شمار نمی‌رود. طبق آمار، در مجموع طی ۶ ماه ابتدایی امسال، ۱۹ هزار و ۶۶۹ دستگاه تندر-۹۰ در کشور به تولید رسیده که سهم ایران خودرو، ۸۸۹۵ دستگاه بوده و پارس خودرویی‌ها نیز سهمی ۱۰ هزار و ۸۱۰ دستگاهی داشته‌اند. در مجموع تولید تندر-۹۰ نسبت به ۶ ماه نخست سال گذشته با افزایش ۵/ ۱۳ روبه‌رو بوده، هرچند در حالت تفکیکی، ایران خودرو رشدی ۶/ ۳۱ درصدی را تجربه کرده و پارس خودرو در تولید این محصول، دو درصد افزایش تیراژ داشته است.