دهه ۶۰ بهتر است یا ۷۰؟

هفته نامه چلچراغ - سارا غضنفری: با یکدیگر کل کل دارند. کل کلی که هنوز پایانش مشخص نیست. معلوم نیست برد با دهه شصتی هاست یا هفتادی ها؟ دو قشری که به فاصله 10 سال از یکدیگر به دنیا آمده اند و زمین تا آسمان با هم متفاوت هستند. دهه شصتی ها که خود را یادآور دروان جنگ و خاطرات روزهای سختمی دانند و به دهه هفتادی ها فخر می فروشند که شما چه می دانید نفت کوپنی، صدای آژیر قرمز و وضعیت سفید یعنی چه؟!

کافی است از یک دهه شصتی در مورد دهه هفتادی ها بپرسید تا بگویند: «امان از دهه هفتادی های بی خیال و راحت طلب.» و اگر از دهه هفتادی ها این سوال را درباره دهه شصتی ها بپرسید، اگر نگویند اصلا برایشان اهمیتی ندارد، می گویند: «افسرده و یک سره در حال تفکرند!»


بحث بر سر تفاوت های دهه شصتی ها با هفتادی ها کار را به جایی رساند که در شبکه های اجتماعی صفحه ای به نام دهه شصتی ها باز شد و نوستالژی های این دهه دست به دست می چرخید. از تیله بازی در کوچه های محل تا کارتون ها و فیلم های مورد علاقه بچه های آن دهه متقاضیان زیادی پیدا کرد. اما دهه هفتادی ها هم از پای ننشستند و علاقه مندی هایشان را به رخ بچه های دهه شصتی کشیدند.

دهه هفتادی ها راحت زندگی می کنند

محمد متولد ۱۳۶۲ است. در یک کافه کار می کند. کافه ای که پاتوق بچه های تئاتر است. می گوید: «دهه هفتادی ها عشق و حال می کنند. راحت اند. سرخوش اند. دغدغه زندگی کردن ندارند و مثل ماها سر هر موضوعی ساعت ها درگیر نمی شوند.»

می خندد و می گوید: «به قول خودشون وقتی دور هم در کافه جمع می شوند: نسل ما، نسل «تیک ایت ایزی» است.» سر تکان می دهد و می گوید: «برای ژست در خودشان می روند، هاله ای از یک دود دور خودشان درست می کنند و در آن می نشینند، ولی وقتی می پرسی چه مشکلی دارد، حرفی ندارند. ولی وقتی از یک دهه شصتی می پرسی چه مشکلی داری، شروع می کند از تفکراتش درباره گرسنگی در سیاره ای دور تا همین بیخ گوش خودمان. می گوید و بعد واقعا افسرده می شود!»

فرق ژست عکس های دهه شصتی ها با هفتادی ها

هانیه دانشجوی جامعه شناسی است. متولد ۱۳۶۰ است. در مورد تفاوت دهه ۶۰ و هفتادی ها می گوید: «همه چیز عوض شده است. در گذشته های نه چندان دور جور دیگری بودیم. این روزها مدل ها فرق کرده است. مثلا: زیر عکس ها، دخترهای دهه هفتادی برای همدیگر می نویسند: «مرسی عشقم. عاشقتم ملوسم. همه من. نفسم!»


یعنی واژه هایی به کار می برند که یک دهه شصتی کلا با آن آشنا نیست و اگر هم بلد شده، به دلیل این هم جواری با دهه هفتادی هاست.

درواقع بچه های دهه ۶۰ به اعتقاد من به دلیل شرایط سختی که در آن بزرگ شده اند، تودارتر هستند و احساساتشان را به راحتی بروز نمی دهند.»

هانیه که در همین مورد تحقیقی هم انجام داده و به قول خودش دوست دارد پایان نامه اش را به تفاوت های این دو دهه اختصاص دهد، می گوید: «من تمام جنبه های اقتصادی، فرهنگی، فکری و اجتماعی بچه های این دو دهه را بررسی می کنم. ولی اگر به صورت ظاهری و فرهنگی بخواهم مقایسه شان کنم، مثلا در پدیده ساده عکس گرفتن هم ژست ها فرق کرده است.

دخترهای هفتادی لب ها را غنچه می کنند. دست ها را به نشان پیروزی کنار صورت می برند و معمولا سه رخ عکس می اندازند. پسرها انگشتان یک دست را لای چپه موها می برند و سه رخ با اخمی و ته ریش عکس می گیرند. پسرها زیر عکس های همدیگر می نویسند: «بیگ لایک داداشی. فدات بشم فدا مدا دادا»

درواقع مدل ها فرق کرده و ادبیات گفتاری هم بین این دو نسل متفاوت شده. است. دوران ما (دهه شصتی ها) که شامل سال های ۷۷ تا ۸۹، ۸۷ است، یعنی دوران دبیرستان و دانشگاه که دوست انتخاب می کردیم، این سبک ادبیات و ژست ها در عکس ها باب نبود.

انگار به نوعی رها و به دور از اداهایی بودیم که نمی خواهد خود واقعی را بروز دهد. درواقع بی ژستی خاص رو به دوربین می نشستیم و ردیف دندان ها را نمایش می دادیم. به دوستان نمی گفتم «عشقم، نفسم».

می گفتیم عکست جواد شده یا عکست قشنگه. اسم همدیگر را صدا می زدیم و نهایت مرسی عزیزم را گاهی چاشنی رفاقتمان می زدیم.»

هانیه این تغییرها را فقط مختص دخترها نمی داند و می گوید: «پسرها در زمان ما دست در گردن همدیگر عکس می انداختند، ژست نمی گرفتند و بر اثر خنده سقف دهان و حلقشان پیدا بود. به همدیگر فدا و مدا و داداشی جون نمی گفتند، در نهایت مخلصم، آقایی، سروری، عزیزی یا خیلی جوادی تکیه کلامشان بود. اما این روزها به عکس های اینستاگرامی و فیس بوکی که خیره می شوم و ادبیاتشان را می خوانم، فکر می کنم افراد دهه ۶۰ را بیشتر دوست داشتم یا شاید نسلی که راحت بود. عکس ها لخبند را بی دهان غنچه نشان می دهد و عشقم و بوس را به هم جنسم قالب نمی کند. اگر طرف خز است واقعا، می گوید خز نه عشقم، دافم، بوسم، داداشی جونم... درواقع صاف و صادق نظرش را بیان می کند و نگران نیست اگر دهانش را باز کند و بخندد و دندان هایش معلوم شود ممکن است زشت شود.»

متفاوتیم، جسوریم، راحتیم!

این جنگ و فرق بین دهه هفتادی ها و شصتی ها فقط صدای دهه شصتی ها را درنیاورده است. دهه هفتادی ها هم نسبت به آن ها نظراتی دارند.

سحر. م، متولد ۱۳۷۳ و دانشجوی بازیگری است. در مورد تفاوت هایش با خواهری می گوید که متولد ۱۳۶۲ است. در کافه نشسته ایم و راحت به اصطلاح لم داده و آستین هایش را تا آرنج بالا زده انگار می خواهد به جنگ برود. خواهرش اما مانتوی سنتی پوشیده و پاهایش را روی همدیگر انداخته است.


سحر می گوید: «ما واقعا فرقی با شما نداریم، ولی کاملا متفاوتیم.» و پخی می زند زیر خنده و می گوید که درواقع این جفتش دوتاست! خواهرش چشم غره ای به او می رود و می گوید شوخی بی مزه و بی جایی کرده است. همان لحظه سحر به سمتم بر می گردد و می گوید: «بیا خواستم با چشم های خودت شاهد باشی که فرقمان در چیست. اگر این جا بچه های گَنگ خودمان نشسته بودند (گنگ دارند. یک سری هم دانشکده ای هایش که هفتادی هستند و اسم کنگشان «هفتادی های خفن» است)، حتما کلی با این شوخی حال می کردند. راحت جواب سوال هایت را می دادند. پا روی پا نمی انداختند. در ضمن اگر یکی باهات شوخی می کرد، پا به پاش می آمدند و خوش می شدیم. اما همین خواهر من... کلا عجیب اند. همه اش می خواهند توی سرت فرو کنند شما هفتادی ها پررو هستید، بی هدفید، مطالعه درست ندارید! یعنی دهه هفتادی ها بی مخ اند، این ها عقل گرا هستند!»

بلند می شود سری به گنگ در طبقه بالا بزند و به قول خودش با دود علامتی بدهد. سارا خواهر بزرگ تر است در مورد خواهرش و افکارش می گوید «من ازشان بدم نمی آید. حقیقت این است که اصلا نمی توانم درکی ازشان داشته باشم. می دانی دنیاشان، افکارشون، خواسته هاشان و حتی مدل بزرگ شدنشان با ما خیلی متفاوت است. ولی بعضی وقت ها واقعا تحسینشان می کنم و با خودم می گویم کاش من هم عین دهه این ها می توانستم نسبت به حرف و عکس العمل مردم و اطرافیانم بی خیال باشم و کاری را که دوست دارم انجام بدهم خیلی بی محابا حرف می زنند و رفتار می کنند.

ما در دوران جنگ بزرگ شدیم. به ما یاد دادند باید قانع باشیم و حتی ما همیشه یک ترس پنهان از شرایط داریم. این ها نمی ترسند. مثلا چند وقت پیش ماشین می خواست خیلی عادی توضیح داد می خواهد با دوستانش بروند و بگردند و باید ماشین ببرد و اصلا مهم نیست روزهای جمعه ممکن است خانواده ماشین بخواهد و استدلالش هم این بود وقتی بچه دار می شوید، باید اولویت با بچه باشد، در صورتی که زمان ما و دانشجویی دسته جمعی با اتوبوس و پیاده می رفتیم و کلا جرئت نداشتیم بگوییم دسته جمعی می رویم گردش!»


سحر پایین می آید، اکثر بچه های کافی را می شناسد و دست می دهد و بلند بلند می خندد و رو به پسری می گوید: «چطوری زامبی؟! جدیدا آدم جدید چی خوردی؟» و صدای خنده اش کل کافیه را بر می دارد. نصف موهایش آبی است و تا نصف دستش بند و نخ و چیزهای گوناگونی آویزان است. راحت و سرخوش است و اصلا برایش مهم نیست میز کنار دستی اش دختر و پسر جوانی نشسته اند به دلیل سر و صداهایش چپ چپ نگاهش می کنند.

دهه شصتی ها معروف ترند یا هفتادی ها؟

دهه شصتی ها می گویند ما معروف تریم. نوستالژی های ما قوی تر است. نسل بچه هایی که زمان تولدشان را از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۹ تقسیم بندی می کنند، بچه های که به واسطه جنگ زودتر واقعیت زندگی را دیدند.

دورهمی ها را بهتر می شناسند وقتی در یک زیرزمین تاریک با دایی و خاله و بچه های فامیل باید جمع می شدند تا بمباران تمام شود. بچه هایی که کتاب می خواندند، چون هنوز گوشی های تاچ و دنیای مجازی وارد زندگی شان نشده بود. نسلی که هنوز نسبت به بعضی موارد سخت گیر است.


اما دهه هفتادی ها می گویند ما جنگی با شما نداریم. اصلا شما معروف تر. برای ما هیچ چیز مهم نیست. در لحظه زندگی می کنیم خوشیم و تمام. مهم نیست چه فکری در مورد ما دارند. مهم این است که آزاد و رها باشیم که هستیم. این است جنگ دهه شصتی ها و هفتادی ها...

* دکتر امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس در مورد تفاوت دهه شصتی ها و هفتادی ها معتقد است: «خیلی ها می گویند جوانان دهه ۶۰ افسرده هستند، اما من این حرف را قبول ندارم. شاید بتوان گفت دهه شصتی ها در مقایسه با بچه های نسل جدید درون گراتر هستند و حساسیت روحی بیشتری دارند.

حتما تمام کودکان دهه شصتی کوپن و صف قند و شکر را به یاد می آورند. همه این ها متولدان دهه ۶۰ و اواخر دهه ۵۰ را از متولدان سایر دهه ها متمایز می کند. حتی بخواهیم شرایط آن ها را به لحاظ فرهنگی هم بررسی کنیم، می بینیم که در حساس ترین سال های زندگی با مسائلی مواجه بوده اند که برای سن آن ها خیلی نامناسب بوده. مثلا رنگ اکثر لباس ها حتی به های پیش دبستانی هم تیره بودند. خندیدن در ملا عام عیب محسوب می شد و کسی که از همه ساکت تر و سنگین تر بود، بیشتر از همه تحسین می شد.

آنها تحت تربیت انقلابی بزرگ شده اند. یعنی پدر و مادرها آن ها را با مفاهیمی آشنا کرده اند که باعث تفاوت نسل آن ها با نسل های قبل می شود. به همین دلیل به نظر می رسد که متولدان دهه ۶۰ آرمان های اجتماعی قوی تری دارند.البته حتی اگر دهه شصتی ها شرایط ویژه ای را که برشمردم نداشتند، باز هم از میزان تفاوت های خودشان با دهه هفتادی ها تعجب می کردند، چون فاصله سنی نسل ها خیلی کم شده است، یعنی اگر در گذشته هر ۵۰ سال و بعدتر هر ۳۰ سال یک نسل عوض می شد، الان افراد با فاصله سنی کمتر از ۱۰ سال دو دنیای مختلف دارند.

این به دلیل تغییرات روز به روز تکنولوژی و تغییر در سبک زندگی آدم هاست. همین تغییرات سریع تکنولوژی باعث می شود که دهه شصتی ها آخرین نسل خاطره بازی بشوند که فرصت اخت شدن با یک تکنولوژی را پیدا کرده اند. اما بچه های حالا، قبل از این که به یک تکنولوژی عادت کرده یا با آن خاطره ای پیدا کنند، یک وسیله جدیدتر به بازار می آید و فرصت خاطره بازی نیست. البته دهه شصتی ها الان تازه به سن خاطره بازی رسیده اند و دهه هفتادی ها ممکن است با نزدیک شدن به ۳۰ سالگی شروع به نوستالژی کردن تبلت کنند!»