زنان ایرانی گرفتار شیشه...!

هفته نامه سلامت - مهدیه آقازمانی: آمارهای جدید ستاره مبارزه با مواد مخدر از افزایش مصرف مواد محرک به خصوص شیشه بین زنان خبر می دهد. بنابر اعلام قائم مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر، مصرف مواد مخدر بین زنان 34 درصد افزایش پیدا کرده و یکی از عوامل اصلی آن، افزایش مصرف قرص های اعتیادآور و قرص های لاغری بین زنان است. این قضیه از آنجا دردناک می شود که بسیاری از زنان با هدف لاغری یا افزایش شادی قرص هایی را مصرف می کنند که ناخواسته آنها را به سمت اعتیاد سوق می دهد.

مطالعه های شیوع شناسی اعتیاد در گروه های مختلف سنی و جنسی ستاد مبارزه با مواد مخدر هر 10 سال یکبار انجام می شود، اما به دلیل تغییر الگوی مصرف قرار است ستاد هر 5 سال یکبار در این زمینه تحقیق کند.

دکتر پرویز افشار، معاون کاهش آسیب ستاد مبارزه با موادمخدر، در مورد نتایج تحقیقات ستاد و زمینه اعتیاد زنان، آمارهای نگران کننده ای بیان می کند: «در سال 80، حدود 5 درصد کل معتادان را زنان تشکیل می دادند ولی در سال 89 این رقم به نزدیک 10 درصد رسیده که این افزایش 2 برابری یا صددرصدی معتادان زن زنگ خطری برای همه است.»


از آنجایی که جمعیت معتادان زن افزایش پیدا کرده و شیشه نیز پرمصرف ترین ماده محرک بین زنان است، سن مصرف نیز پایین تر آمده است. دکتر افشار در ادامه به افزایش آمار مرگ و میر زنان معتاد نیز اشاره می کند: «در مقایسه آمار مرگ و میر زنان در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲، حدود ۳۳ درصد مرگ و میر زنان افزایش پیدا کرده که علت افزایش مرگ و میر، مصرف همزمان چند دارو و محرک است.»

اکثر زنان مصرف کننده شیشه از عوارض آن بی اطلاعند

اکثر زنانی که به سمت مواد مخدر یا محرک کشیده می شوند، از تاثیر مواد محرکی مانند شیشه اطلاع چندانی ندارند و تصور می کنند شیشه همانند سایر مواد مخدر نیست.

معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر در مورد علل افزایش مصرف مواد مخدر بین زنان توضیح می دهد: «تبلیغات اغواگرانه در مورد داروهای لاغری، داروهای لاغری، داروهای افزایش تمرکز، کاهش وزن، تناسب اندام و زیبایی وجود دارد که در این تبلیغات، اسمی از مواد محرک برده نمی شود و بسیاری از زنان نمی دانند در آنها شیشه وجود دارد که در این تبلیغات، اسمی از مواد محرک برده نمی شود و بسیاری از زنان نمی دانند در آنها شیشه وجود دارد. در حالی که به مرور زمان وابستگی ایجاد می کند و فرد مصرف کننده مجبور می شود دوز مصرف را بالا ببرد و در نتیجه عوارض روانی و جسمی آن کم کم بروز پیدا می کند.»

دکتر افشار تبلیغات شیشه را بیشتر در کلوپ ها و پارتی های زنانه، آرایشگاه های زنانه و سالن های ورزشی عنوان می کند و می گوید: «یکی از تبلیغاتی که در مورد شیشه وجود دارد این است که شیشه وابستگی و عوارض جسمی ندارد و تنها باعث کاهش اشتها می شود، در صورتی که شیشه هم از لحاظ جسمی و هم از لحاظ روانی روی مصرف کننده تاثیر منفی خواهدگذاشت و اعتیادآور است.»


دکتر افشار در ادامه توضیح می دهد: «مشکل دیگر ما این است که وقتی زنان مت آمفتامین (شیشه) مصرف می کنند یا دچار کاهش خواب، اشتها، سرخوشی و لاغری می شوند، برای جبران و تعدیل این حالات و تنظیم خواب خود به مواد روانگردان دیگر روی می آورند. به طور مثال ترامادول مصرف می کنند تا حالت سرخوشی بیش از حد تعدیل شود یا از الکل استفاده می کنند.
مصرف همزمان دارو، مواد محرک و مخدر و الکل را مصرف چند دارویی می گویند، مصرف چند دارویی به شدت عوارض مصرف مواد محرک مانند شیشه را افزایش می دهد به گونه ای که مسمومیت های شدید ایجاد می کند.»

بنابر اظهارات معاون کاهش و آسیب ستاد مبارزه با مواد مخدر، ترامادول داروی خطرناکی است و باید به صورت محدود استفاده شود و اگر از سیستم دارویی کشور حذف شود، اتفاقی نمی افتد چون داروهای جایگزین برای آن وجود دارد. مسمومیت کبدی و تشنج های مقاوم به درمان از عوارض مصرف ترامادول است که اگر در دوره بارداری مصرف شود، ناهنجاری های جنینی نیز به دنبال خواهدداشت. به گفته دکتر افشار، افزایش 33درصدی مرگ و میر ناشی از اعتیاد در زنان به دلیل مصرف چنددارویی است.

ریشه های افزایش اعتیاد در زنان

غلامعلی قربانی، عضو هیات مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران، یکی از افرادی است که در زمینه اعتیاد در زنان پژوهش های مختلفی انجام داده که از آن جمله می توان به بررسی ای اشاره کرد که میزان شیوع مواد مخدر بین زنان تهرانی را نشان می دهد ولی وی اعتقاد دارد آنچه بیش از نتایج این بررسی اهمیت دارد، علل گرایش زنان به مواد مخدر به خصوص شیشه است: «مصرف مواد محرک از نوع شیشه به دلایل متعددی از جمله باورهای نادرست در مورد مصرف این مواد مثل استفاده برای لاغری با قیمت پایین و دسترس و مصرف آسان بین زنان در حال افزایش است. وابستگی به مواد در زنان به این دلیل اهمیت دارد که زنان اصلاح کننده خانواده و جامعه هستند و مصرف مواد بین این قشر به فروپاشی خانواده و جامه منجر خواهدشد.»


غلامعلی قربانی با بیان اینکه زنان در مقایسه با مردان نسبت به مواد آسیب پذیرترند، توضیح می دهد: «براساس نتایج تحقیقات مختلف، زنان در روابط نزدیک و صمیمانه خود بیشتر از طریق همسر به مصرف مواد روی می آورند یا حتی حضور مرد در نقش های مختلف مانند دوست، برادر، همسر یا پدر وسیله ای برای گرایش به مواد مخدر است. علاوه بر این، تاثیر گروه های همسال بین زنان بسیار بیشتر از مردان است و حتی نتایج تحقیقات نشان می دهد مشکلات عاطفی و روانی نیز می تواند زنان را به سمت مصرف مواد بکشاند و آنها تمایل دارند از مواد به عنوان عاملی برای فرار از مشکلات عاطفی استفاده کنند.»

به گفته این پژوهشگر اجتماعی، بسیاری از دختران نوجوان برای پذیرفته شدن در گروه های همسالان به مصرف مواد روی می آورند و مهم تر اینکه زنان معتاد به الکل نسبت به مردان احتمال بیشتری دارد که شریک جنسی مصرف کننده داشته باشند به گونه که برآورد شده بین یک دوم یا یک سوم زنان معتاد با مردی که معتاد است زندگی می کنند.

یکی از راه ها پیشگیری که قربانی بر آن تاکید دارد تلاش برای تغییر نگرش در مورد مصرف مواد بین زنان و دختران است تا مواد محرک را برای لاغری، افزایش انرژی، زیبایی و... استفاده نکنند. وی معتقد است باید تفاوت های جنسیتی زنان و مردان را در برنامه های پیشگیرانه مدنظر قرار دهیم.

داروهای لاغری اعتیاد آورند؟

آمارهای زیادی در مورد مسمومیت های کشنده و حتی و مرگ و میر ناشی از مصرف قرص های لاغری غیرمجاز وجود دارد. سازمان غذا و دارو سال گذشته با انتشار اسامی معروف ترین این داروها و عوارض آنها نسبت به مصرف شان هشدار داده بود.


دکتر طلعت قانع، مسئول ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو در مورد داروهای لاغری که حاوی مت آمفتامین هستند، توضیح می دهد: «داروهای لاغری که به صورت قاچاق وارد کشور می شوند، حاوی مواد محرک هستند. مواد محرک موادی هستند که روی مغز تاثیر می گذارند، اشتها را کم و عروق قلبی و مغزی را افزایش می دهند.

از طرف دیگر، ادعا می شود این داروها دارای ترکیب های گیاهی هستند در حالی که عصاره های گیاهی که در این داروها به کار رفته، ممنوعیت مصرف دارد چون محرک مغزی محسوب می شود و بسیار خطرناک است. برخی از این قرص ها مسهل هستند و باعث از دست دادن آب و الکترولیت از بدن می شوند و از این طریق فرد فکر می کند لاغر شده.

برخی دیگر هم حجم ادرار را افزایش می دهند و میزان آب و نمکی که از بدن دفع می شود، بالا می برند و به این ترتیب فرد تصور می کند لاغر شده، در حالی که از دست دادن آب بدن خطر سکته قلبی و مغزی را افزایش می دهد.»

دکتر قانع که مسئول مرکز پاسخگویی ۱۴۹۰ سازمان غذا و دارو نیز است، اعلام کرد در مورد قرص ها و کپسول های دست ساز لاغری وابستگی شدید و اعتیاد نیز گزارش شده است. توصیه این مقام مسئول این است که افراد هر نوع داروی لاغری و چاقی را حتما از داروخانه و با تجویز پزشک بخرند یا برنامه بارکدخوان را روی گوشی خود نصب کنند و در مورد داروی مورد نظرشان استعلام بگیرند.