ماجرای قاچاق روزانه ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل

برخلاف تصور برخی مسئولان دولتی، کاهش ۳ میلیارد دلاری ارزش قاچاق سوخت در سال گذشته به معنای کاهش حجم خروج غیرقانونی سوخت از کشور نیست و همچنان به صورت روزانه حدود ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل به کشورهای همسایه قاچاق می شود.

خبرگزاری فارس: قاچاق سوخت یکی از بزرگترین معضلات اقتصاد کشور است.سال هاست که بخش قابل توجهی از سوخت یارانه ای توزیعی در کشور به خارج از مرزها منتقل و بخشی از منابع ملی کشور به هدر می رود. در هفته های اخیر، برخی از مدیران ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز آمارهای جدیدی درباره این موضوع در رسانه ها مطرح کرده اند.

قاسم خورشیدی، مدیر کل مبارزه با قاچاق فراورده های سوختی و نظارت بر حمل و نقل و ترانزیت سوخت ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفتگوی تلفنی با برنامه تلویزیونی «پایش» در تاریخ ۱۸ مرداد درباره میزان قاچاق سوخت گفت: «در سال ۹۳ با توجه به کاهش ۸ درصدی مصرف فرآورده های نفتی یارانه ای در کشور و به دلیل کاهش نرخ جهانی سوخت در دنیا، ۳ میلیارد دلار کاهش قاچاق سوخت داشتیم و ارزش قاچاق سوخت کشور از ۷.۲ میلیارد دلار به ۴.۲ میلیارد دلار رسید».

یک روز قبل از این مصاحبه هم سیدعلی معصومی، مدیرکل حقوقی و بین الملل ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مصاحبه ای با اشاره به اینکه گازوئیل بیشترین سهم قاچاق سوخت کشور را تشکیل می دهد، از کاهش چشمگیر ارزش این قاچاق به دلیل موفقیت های این ستاد در پالایش نظام توزیع سوخت کشور و کاهش بهای جهانی نفت خبر داده بود.

تاکید مدیران ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز بر نقش فعالیت های این ستاد در کاهش ارزش قاچاق سوخت نشان می دهد که این مدیران اعتقاد دارند حجم قاچاق سوخت نیز در سال گذشته نسبت به سال ۹۲ کاهش یافته است. برای بررسی صحت ادعای این مدیران درباره کاهش حجم قاچاق سوخت و همچنین تعیین میزان آن، باید ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که سهم کاهش قیمت جهانی گازوئیل در کاهش ارزش قاچاق سوخت در سال ۹۳ چقدر بوده است.

کاهش ارزش قاچاق سوخت با وجود تثبیت حجم آن!

براساس آمارهایی که در سال گذشته توسط مدیران ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مصاحبه با رسانه های مختلف مطرح شد، حجم قاچاق گازوئیل کشور در سال ۹۲ حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز بود. این مسئولین خسارت ناشی از این حجم قاچاق را با توجه به مابه التفاوت حدودا یک دلاری قیمت گازوئیل در ایران با کشورهای همسایه، برابر ۷.۲ میلیارد دلار تخمین زده بودند و این همان آماری است که در مصاحبه های اخیر نیز مورد تاکید آن ها قرار گرفته است.

قیمت فوب خلیج فارس گازوئیل در تعیین قیمت این فرآورده نفتی در کشورهای همسایه به صورت مستقیم تاثیرگذار است. متوسط قیمت فوب خلیج فارس گازوئیل در سال ۹۳ با توجه به سقوط قیمت جهانی نفت خام در نیمه دوم این سال، حدود ۴۵ درصد نسبت به سال ۹۲ کاهش داشت. بر همین اساس می توان مابه التفاوت قیمت گازوئیل در ایران با کشورهای همسایه در سال ۹۳ را برابر ۵۵ سنت در نظر گرفت. حال اگر فرض کنیم که حجم قاچاق سوخت در سال ۹۳ نسبت به سال قبل از آن تغییری نکرده باشد، ارزش قاچاق سوخت در سال ۹۳ حدود ۴ میلیارد دلار تخمین زده می شود.

با توجه به تفاوت اندک این رقم با آمار اعلامی توسط مدیران ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای ارزش قاچاق سوخت در سال ۹۳، می توان اینگونه نتیجه گرفت که کاهش ۳ میلیارد دلاری ارزش قاچاق سوخت در سال گذشته نسبت به سال ۹۲ به معنای کاهش حجم قاچاق سوخت در سال گذشته نیست. بنابراین در سال ۹۳ نیز مشابه سال ۹۲، به صورت روزانه حدود ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل به کشورهای همسایه قاچاق شده است.

اجرای طرح پیمایش، کلید کاهش حجم قاچاق گازوئیل

در صورتی که دولت یازدهم اراده جدی برای کاهش قاچاق سوخت دارد، ضروری است که هر چه زودتر طرح تخصیص سوخت براساس پیمایش را مطابق با مصوبه بهمن ماه سال گذشته خود اجرایی سازد وگرنه افزایش دوباره حجم و ارزش قاچاق سوخت در سال جاری چندان دور از ذهن نیست. براساس این مصوبه قرار بود فاز اول این طرح از ابتدای اردیبهشت امسال اجرایی شود و به خودروهای سنگین براساس اسناد حمل (بارنامه و صورت وضعیت) گازوئیل تخصیص پیدا کند. با وجود تلاش های صورت گرفته توسط مسئولین وزارت خانه های راه و شهرسازی و نفت برای اجرای طرح پیمایش، هنوز فاز اول آن اجرایی نشده است و وزیر کشور روز گذشته وعده اجرای آن را از اواخر شهریورماه داده است.