سفر ایرانیان به آمریکا برای نجات دریاچه ارومیه

خبرگزاری ایسنا: رییس کمیته زمین‌شناسی در ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه چاره‌یی جز احیای دریاچه ارومیه وجود ندارد و باید آب گرفته شده از دریاچه را به آن پس بدهیم، در عین حال گفت:‌انتقال آب از جای دیگر راهکار احیای دریاچه‌ نیست و باید آب را در حوضه آبریز مدیریت کرد.

راضیه لک در مورد سفر تیر ماه چهار نفر از متخصصان در حوزه احیای دریاچه ارومیه به امریکا به دعوت یکی از دانشگاه‌های این کشور، گفت: در این سفر از چهار دریاچه دریاچه سالتون سی (Salton sea)، مونو لیک (Mono Lake) و آونز لیک (Owens Lake) در ایالت کالیفرنیا و سالت لیک (Salt Lake) در ایالت یوتا بازدید کردیم.

وی ادامه داد: هدف ما از این سفر کسب تجربیات آمریکایی‌ها در مورد مناطق خشک، دریاچه‌های خشک شده و در شرف احیا بود تا از این تجربیات در برنامه‌ها و تصمیماتی که برای احیای دریاچه ارومیه می‌گیریم استفاده کنیم.

نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت در ستاد احیای دریاچه ارومیه در ادامه افزود: هدف از این سفر این بود که در آمریکا از دریاچه‌هایی که از نظر اقلیمی مشابه با دریاچه ارومیه هستند، بازدید کنیم و راه‌هایی که آنها قبل از ما به کار بستند را ببینیم و خطاها را تشخیص دهیم تا در برنامه‌هایی که قرار است در دریاچه ارومیه اجرا شود کمترین اشتباه را داشته و بهترین استفاده را بکنیم.

لک با تاکید بر اینکه هر یک از چهار دریاچه مورد بازدید به گونه‌ای قابل مقایسه با دریاچه ارومیه هستند، گفت: "آونزلیک" آینده دریاچه ارومیه است اگر برای دریاچه ارومیه اقدامی نکنیم، "گریت سالت دی" وضعیت پنج سال پیش دریاچه ارومیه را دارد که بهتر است آنها از تجربیات ما در حوزه دریاچه ارومیه استفاده کنند، "مونولیک" نیز آینده دریاچه ارومیه خواهد بود، درصورتی که بخواهیم آن را احیا کنیم و دریاچه "سالتون سی" زیستگاهی است که به عنوان یک آزمایشگاه طبیعی برای نشان دادن تاثیر افزایش جمعیت در روند تخریب دریاچه‌ها مفید خواهد بود.

معاون طرح و برنامه سازمان زمین‌شناسی کشور با اشاره به اینکه دریاچه آونزلیک ۳.۵ درصد مساحت دریاچه ارومیه را دارد و اگر دریاچه ارومیه خشک شود باید منابع مالی بسیاری برای مهار ریزگردهای این دریاچه در نظر بگیریم، گفت: در این سفر متوجه شدیم اگر دریاچه ارومیه را به حال خودش رها کنیم شبیه دریاچه آونزلیک می‌شود. این دریاچه در حال حاضر خشک شده و دولت هزینه بسیار سنگینی معادل ۴۵۰ میلیون دلار برای اتخاذ ۸ روش برای مهار ریزگردها پرداخت می‌کند.

وی در ادامه افزود: در دریاچه آونزلیک روش‌های متعددی برای مهار ریزگردها آزمایش شده و این مسیر را به حدی رفته‌اند که می‌توانند جواب بگیرند.

لک با اشاره به وضعیت "مونولیک" به عنوان دریاچه احیا شده گفت: این دریاچه یک درصد مساحت دریاچه ارومیه را دارد و شوری آن خیلی کمتر از این دریاچه است. درحالی که حدود ۳۳ میلیون دلار برای احیای آن هزینه شده ، آب این دریاچه که برای تامین نیاز آبی شهر لس‌آنجلس به آن وارد می‌شد، تا ۷۵ درصد به مونولیک برگردانده و کشاورزی اطراف این دریاچه نیز تعطیل شده است تا آب مصرفی کشاورزی وارد دریاچه شود و بدین طریق توانستند تا حدی این دریاچه را سرپا نگه دارند.

وی با بیان اینکه دریاچه "گریت سالت دی" به خاطر شباهت ظاهری و زمین شناسی با دریاچه ارومیه خواهر‌خوانده آن خوانده می‌شود، اظهار کرد: در حال حاضر آب این دریاچه وارد لاس وگاس می‌شود و باید گفت اگر با این روند پیش روند به عاقبت دریاچه ارومیه دچار می‌شود.

این عضو هیات اعزامی به امریکا با اشاره به اینکه آنها از پتانسیل اکوتوریسمی دریاچه‌ها استفاده می‌کنند، گفت: از دریاچه‌های آمریکا استفاده‌های اقتصادی در حوزه استحصال نمک و توریست نیز می‌شود؛ درآمد حاصل از آن بسیار بالاست و همان را هم برای احیای خود دریاچه استفاده می‌کنند؛ متخصصان آمریکایی به ما نیز توصیه کردند که از طریق ایجاد کارخانه‌های استحصال املاح معدنی در اطراف دریاچه ارومیه باعث ایجاد اشتغال‌زایی و سوق دادن مردم از کشاورزی به فعالیت در این عرصه شویم.

وی همچنین با اشاره به وجود تشکل TTD در این کشور ادامه داد: این تشکل نقش کلیدی مدیریت منابع آب را به عهده دارد و به عنوان گروه‌های فکری در تصمیم‌گیری‌های مربوط به دریاچه‌ها حضور دارند. این تشکل شبیه تشکل آب‌بران است. ما نیز در منطقه آذربایجان باید به کسانی که تصمیمات ما در زندگی آنها تاثیر بسیاری دارد توجه بیشتری کنیم؛ اگرچه کمیته اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه چنین وظیفه‌یی را برعهده گرفته اما نقش آنها باید پررنگ‌تر باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زمین شناسی با اشاره به اینکه در دریاچه ارومیه پایش مستمر صورت نمی‌گیرد گفت: در دریاچه‌های آمریکا ایستگاه‌های مختلف به طور مستمر پارامترهای مختلف مثل شوری، عمق، وضعیت فیزیکی و شیمیایی دریاچه را رصد می‌کنند.

وی با بیان اینکه در روند احیای دریاچه ارومیه کارهای تحقیقاتی را نباید نادیده بگیریم ادامه داد: باید ارتباط دستگاه‌های اجرایی و مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها را قوی کنیم تا اقدامات دستگاه‌های اجرایی مورد رصد دانشگاه‌ها قرار بگیرد. در امریکا همکاری بسیار خوبی بین دانشگاه‌ها و مراکز اجرایی در زمینه احیای دریاچه وجود دارد و مانیتورینگ دریاچه‌ها از طریق دانشگاه‌ها به طور مستمر اتفاق می‌افتد.

انتقال آب راهکار احیای دریاچه ارومیه نیست

معاون طرح و برنامه سازمان زمین‌شناسی کشور با بیان اینکه کارشناسان آمریکایی‌ در بحث احیا با بحث انتقال آب از جاهای دیگر مخالف هستند گفت: کارشناسان امریکایی مساله انتقال آب را منتفی می‌دانستند و انتقال آب از جای دیگر را راهگشای احیای دریاچه‌ها نمی‌دانستند و معتقد بودند آب را باید در حوضه آبریز مدیریت کرد و کارهای انتقال آب کاری زمان‌بر و هزینه‌بردار است که نه تنها باعث احیای دریاچه نمی‌شود بلکه آب موجود در جای دیگر را نیز از بین می‌برد.

وی با تاکید بر اینکه چاره‌یی جز احیای دریاچه ارومیه وجود ندارد و باید آب گرفته شده از دریاچه را به آن پس بدهیم، گفت: برای احیای آن به منابع آبی کافی نیاز داریم و نمی‌توانیم این میزان آب‌ را مصرف کنیم و با همین روش‌ها پیش برویم و اجازه ورود آب دریاچه را به شهرهای مختلف بدهیم و انتظار احیای آن را هم داشته باشیم؛ اگر برای دریاچه کاری نکنیم تا یک سال بعد وضعیت دریاچه بدتر خواهد شد و تا دو سال دریاچه خشک شده و فقط دو نقطه لکه از آن باقی می‌ماند.

لک افزود: در حال حاضر هیچ وقتی برای از دست دادن فرصت‌ها نداریم و برای تثبیت وضعیت فعلی دریاچه هم به منابع آبی احتیاج داریم. در آنجا کشاورزان اجازه تغییر کاربری ندارند و قوانین سختی در این حوزه وجود دارد که اگر اجازه تغییر کاربری هم دهند میزان آبی که به کشاورز تعلق می‌گیرد تغییر نمی‌کند؛ بنابراین در این شرایط مدیریت یکپارچه منابع آب حرف اول را می‌زند.

رییس کمیته زمین شناسی در ستاد احیای دریاچه ارومیه در پایان با بیان اینکه در حال حاضر دولت توجه بسیاری به احیای دریاچه دارد و منابع مالی خوبی برای این امر اختصاص داده است، گفت: حالا که دولت توانسته منابع مالی خوبی را بدهد باید از این منابع بهترین استفاده را کنیم؛ پیشنهاد مشخص من این است که از ایرانیان حاضر در آمریکا که تجربیات خوبی در این عرصه دارند استفاده کنیم برای مثال رئیس انیستیتوی آونزلیک یک ایرانی است؛ که می‌توانیم از آنها برای اجرای طرح‌ها به منظور احیای دریاچه ارومیه دعوت کنیم به ایران بیایند تا از تجربیات آنها که این مسیرها را یک بار رفته‌اند استفاده کنیم. اگر از آنها کمک نگیریم تمام این مراحل را خودمان باید آزمون و خطا کنیم که این کار منطقی نیست.