توضیح درباره پرونده سقوط «آنتونف ۱۴۰»

خبرگزاری مهر: مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف ۱۴۰ گفت: تیم بررسی سانحه سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی ایران به زودی برای جمع بندی نهایی به کشور اوکراین اعزام می شود.

محمد شهبازی به تشریح آخرین نتایج بررسی سانحه ایران ۱۴۰ پرداخت و گفت: براساس ماده ۳۱ آئین نامه بررسی سوانح و حوادث هوایی (غیرنظامی) مصوب سال ۱۳۹۰ هیات وزیران، سازمان هواپیمایی کشوری باید در سالگرد سانحه نسبت به تهیه گزارش نهایی یا گزارش موقت اقدام کند.

مسئول بررسی سانحه هواپیمایی آنتونوف ۱۴۰ افزود: در پی وقوع سانحه هواپیمای آنتونف ۱۴۰ در مرداد سال گذشته، سازمان هواپیمایی کشوری با تشکیل تیم بررسی سانحه، متشکل از ۱۱ کارگروه از متخصصین مجرب اقدام به بررسی این سانحه کرد.

وی تصریح کرد: به موازات بررسی این سانحه از جانب این تیم برابر الزامات بین المللی مندرج در ضمیمه شماره ۱۳ پیمان شیکاگو، سازمان هواپیمایی کشوری ضمن اطلاع رسانی به سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) و کشورهای ذیربط تمهیدات لازم را جهت حضور نمایندگان کمیسیون بررسی سانحه کشورهای مشترک المنافع، شرکت آنتونف (طراح هواپیما)، شرکت موتورسیچ و پروگرس (طراح و سازنده موتور هواپیما)، شرکت طراح سیستم کنترل موتور و شرکت طراح ملخ هواپیما فراهم کرد.

شهبازی خاطرنشان کرد: بنابراین آنها نیز در بررسی این سانحه مشارکت کردند و در بررسی این سانحه همچنین از توان و امکانات تعدادی از شرکت های داخلی و متخصصین صنعت هوایی کشور از جمله متخصصین شرکت هسا، شرکت طراحی و ساخت موتورهای توربینی، شرکت پارس بهره گرفته شد.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف ۱۴۰ تصریح کرد: پس از بررسی های اولیه؛ گزارش مقدماتی بررسی سانحه در ۳۷ صفحه در تاریخ ۱ / ۸ /۹۳ تهیه و به مبادی مربوط ارسال شد و پس از آن تیم بررسی سانحه نسبت به تکمیل بررسی ها به منظور مشخص کردن زوایای مختلف این سانحه اقدام کرد.

شهبازی افزود: در این فرایند بقایای لاشه هواپیما مورد بررسیهای دقیق کارشناسی قرار گرفت و برخی از قطعات به کارگاه ها و آزمایشگاه های داخلی جهت انجام آزمایشات مختلف ارسال شد. موتور سمت راست، واحد کنترل سوخت( FCU)، توزیع کننده سوخت و قطعات دیگر بطور کامل باز شده و مورد بررسی های فنی و تحلیل قرار گرفت.

وی ادامه داد: بررسی سایر مستندات و مدارک هواپیما و شواهد عینی و همچنین اطلاعات جعبه های سیاه هواپیما و مکالمات مراقبت پرواز بصورت موشکافانه ازجانب متخصصین داخلی بررسی شد و همچنین فرآیند و نحوه عملیات نجات، اطلاعات هواشناسی و غیره مورد بررسی و ارزیابی کارشناسی قرار گرفت.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف ۱۴۰ یادآورشد: در مراحل مختلف کارشناسان خارجی با سفر به ایران ضمن بازدید از لاشه هواپیما و بررسی اطلاعات FDR و CVR (جعبه های سیاه) هواپیما در امر بررسی این سانحه مشارکت کردند.

شهبازی ابرازداشت: در مرحله اخیر که نمایندگان کمسیون بررسی سانحه کشورهای مشترک المنافع، شرکت طراح سیستم کنترل موتور و شرکت طراح و سازنده ملخ هواپیما حضور داشتند، تیم بررسی سانحه یافته های خود در ارتباط با بررسی این سانحه، خصوصا گراف های تهیه شده از جعبه سیاه هواپیما را به تیم خارجی ارائه و اقدام به تبادل نظر با طرف های مذکور کرد.

وی اظهارداشت: تیم بررسی سانحه مشکلات مربوط به عملکرد هواپیما، موتور و سیستم های مختلف آنرا در این سانحه مطرح و نظر تیم خارجی را جویا شد که در این ارتباط تیم خارجی اظهارنظر در مورد برخی یافته های تیم بررسی سانحه را موکول به بررسی های تکمیلی کرد.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف ۱۴۰ افزود: تیمی متشکل از کارشناسان بررسی سانحه با سفر به کشور اکراین و حضور در شرکت طراح هواپیما ضمن تبادل نظر با شرکت سازنده پیگیر دلایل برخی از اشکالات و عملکرد نامناسب هواپیما و سیستم کنترل موتور آن شد و همچنین به منظور انجام آزمایشات تکمیلی بر روی محفظه احتراق موتور هواپیما قطعه مذکور به آزمایشگاه پیشرفته کشور روسیه ارسال شد که در حال حاضر برخی از آزمایشات تحت نظارت کارشناسان تیم بررسی سانحه انجام و مقرر است پس از تکمیل آزمایشات گزارش تحلیلی آن تحویل تیم بررسی سانحه شود.

شهبازی گفت: تاکنون در مجموع بیش از ۳۰ هزار نفر ساعت کارکارشناسی در ارتباط با این سانحه انجام شده که خلاصه نتایج این بررسی ها در تاریخ ۲۳ خردادماه سال جاری در قالب یک گزارشی تکمیلی در ۷۲ صفحه تهیه و به مراجع ذی صلاح و مربوطه ارسال شده است.

وی، خاطرنشان کرد: در طول این مدت از نقطه نظرات متخصصان صنعت هوانوردی و شرکت های مختلف نیز در بررسی سانحه استفاده شد و حتی سناریوهای ارائه شده ازجانب آنها خصوصا شرکت سازنده هواپیما (هسا) به دقت مورد بررسی های کارشناسی قرار گرفته است.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف ۱۴۰ به تشریح سناریوهای مطرح شده درباره دلایل از دست رفتن موتور هواپیما پرداخت و گفت: طبق بررسی های انجام شده سناریوی ارائه شده مبنی بر اینکه جریان مغشوش ناشی از هواپیمای جلویی (wake turbulence) باعث از دست رفتن موتور این هواپیما شده است، در بررسی های دقیق کارشناسی تیم بررسی سازمان هواپیمایی کشوری، رد شد و نظریه تیم بررسی سانحه سازمان نیز پس از ارائه به طرف های خارجی مورد تایید تیم کمیسیون بررسی سوانح کشورهای مشترک المنافع و شرکت آنتونف نیز قرار گرفت.

شهبازی گفت: عملکرد سیستم کنترل الکترونیکی موتور هنگام از دست رفتن موتور نامناسب بوده و این موضوع تاثیر زیادی در وقوع این سانحه داشته است. عملکرد نا صحیح این سیستم باعث شده است، هشدار از دست رفتن موتور به شکل صحیح و به موقع به خلبانان پرواز داده نشود و از طرف دیگر ملخ این موتور نیز با تاخیر فدر(feather) شده است.

وی با بیان اینکه بررسی های پارامترهای جعبه سیاه (FDR) ازجانب تیم بررسی سانحه از عملکرد غیر متعارف این سیستم در حین از دست رفتن موتور حکایت دارد افزود: بررسی های تکمیلی در این باره نشان داد که عملکرد نامناسب این سیستم می تواند دلیل از دست رفتن موتور باشد لذا پس از تکمیل بررسی ها، یافته های تیم بررسی سانحه در این باره به طرف های خارجی نیز منتقل شد.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف ۱۴۰ گفت: براساس آزمایش های انجام شده بر روی محفظه احتراق موتور در داخل کشور وجود شکستگی در پوسته محفظه احتراق در اثر ضربه ناشی از سانحه ایجاد شده و وجود ترک در آن قبل از وقوع سانحه تایید نشد با این وجود به پیشنهاد طرف خارجی و به منظور انجام آزمایش های تکمیلی، این قطعه به آزمایشگاههای مجهز کشور روسیه ارسال و مقرر شده است نتایج آن به زودی در اختیار تیم بررسی سانحه قرار گیرد.

شهبازی تصریح کرد: سایر مسائل مربوط به این سانحه از زمان بارگیری تا زمان سقوط و حتی سوابق و مستندات هواپیما، مربوط به قبل از بروز این سانحه به دقت ازجانب تیم بررسی سانحه تجزیه و تحلیل شده است که در گزارش نهایی ارائه خواهد شد.

وی گفت: عملکرد نامناسب سیستم کنترل موتور (SAO ۲۰۰۰) همزمان با از کار افتادن موتور سمت راست، حدود ۲ ثانیه قبل از جدا شدن هواپیما از سطح باند دلیل بروز این سانحه بوده است. البته عوامل دیگری از جمله رعایت نکردن دستورالعمل های مربوط به محاسبه وزن بار و مسافر(وزن برخاست بیش از حد مجاز هواپیما) وجود بادجانبی با مولفه باد پشت بالا، دمای بالای هوا و سرعت تصمیم به برخاست( VR) کمتر از مقدار تعیین شده در کتاب هواپیما، عملکرد خلبانان و همچنین وزن خالی بالای این هواپیما در بروز این سانحه موثر بوده اند.

وی با اشاره به تاثیرگذار بودن سوخت گیری بیش از مقدار مورد نیاز برای این پرواز در افزایش آتش سوزی بعد از برخورد هواپیما به زمین افزود: قرار بود شرکت آنتونف ظرف ده روز پس از برگزاری جلسات کارشناسی اخیر گزارش خود را ارائه داده و به سوالات تیم بررسی سانحه پاسخ دهد و همچنین گروه دوم از کارشناسان تیم بررسی به کشور اکراین اعزام شوند که تاکنون به دلیل عدم اعلام آمادگی شرکت آنتونف این گروه اعزام نشده اند ولی برابر پیگیریهای انجام شده مقرر است این تیم به زودی به کشور اکراین اعزام شوند.

شهبازی، ابراز داشت: پیش نویس گزارش نهایی با توجه به مقررات و الزامات بین المللی تهیه شده که پس از دریافت نتایج آزمایش های تکمیلی محفظه احتراق از روسیه، پاسخ سوالات تیم بررسی از طراح در خصوص عملکرد نامناسب موتور و سیستم های کنترل آن و نقطه نظرات شرکت آنتونف، این گزارش تکمیل و به کشورهای مربوط ارسال می شود.

وی تاکید کرد: این کشور ها حداکثر ظرف مدت ۶۰ روز فرصت دارند که نظرات خود را بصورت مکتوب به تیم بررسی سانحه ارائه کنند و گزارش نهایی پس از دریافت این نقطه نظرات احتمالی تکمیل و برای ایکائو و سایر مبادی مربوطه ارسال می شود.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف ۱۴۰ پیش بینی کرد که پیش نویس گزارش نهایی ظرف یک ماه و نیم آینده تهیه و برای کشورهای روسیه و اوکراین ارسال شود.