جاذبه قلیان برای جوانان با ۴۰۰۰ ماده سمی!

خبرگزاری ایسنا: نیکوتین موجود در قلیان ۱۰ برابر بیشتر از هروئین اعتیادآور بوده، که بر اساس آن می‌توان گفت که قلیان و مواد دخانی دروازه ورود به اعتیاد هستند.

در جهان بیشترین مصرف قلیان در آفریقا، کشورهای شرقی دریای مدیترانه و برخی از کشورهای آسیایی می‌باشد، که متاسفانه در بسیاری از این کشورها مصرف قلیان برای بچه‌ها به همراه والدین‌شان مرسوم است.

درحالی که در برخی از کشورها مصرف سیگار بین مردان رواج بیشتری نسبت به زنان دارد، شواهد حاکی از آن بوده، مصرف قلیان بین زنان و مردان به طور مساوی دیده می‌شود.

صنایع دخانی اغلب به صورت مستقیم و غیرمستقیم سالم و بی‌ضرر بودن مصرف قلیان را نسبت به سیگار تبلیغ می‌کنند و سعی در گسترش مصرف قلیان و افزایش میزان وابستگی به نیکوتین در سطح جهان دارند.

مصرف قلیان بین نوجوانان و جوانان به طور چشم گیری افزایش یافته، به طوری که طبق مطالعات انجام شده در ایران مصرف قلیان بین نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ سال از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۶ دو برابر افزایش یافته است.

طی یکبار مصرف قلیان، مقادیر زیادی منواکسید کربن، فلزات سنگین و ترکیبات شیمیایی سرطان زای حاصل از احتراق ذغال و مواد ایجاد کننده حرارت و توتون استنشاق می شود.

این ترکیبات در مقایسه با سیگار به مراتب بیشتر و اثرات سوء آن نیز برای مصرف کننده و هم‌چنین افراد در معرض دود تحمیلی شدیدتر است.

هر شش ثانیه در جهان یک نفر در اثر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با دخانیات از جمله قلیان و سایر مواد دخانی جان خود را از دست می دهند.

مصرف کنندگان قلیان و اطرافیان آنها که در معرض دود تحمیلی قرار دارند، همچون مصرف کنندگان سیگار مبتلا به انواع بیماری‌های قلبی، عروقی و تنفسی و سرطان‌ها خواهند شد.

*** ۶۶درصد برونشیت و سرطان ریه ناشی از مصرف دخانیات است

کارشناس دخانیات و آلودگی محیط دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان گفت: ۶۶ درصد برونشیت و سرطان ریه، ۱۲ درصد بیماری‌های قلبی و عروقی و ۳۸ درصد بیماری‌های حاد تنفسی در جهان ناشی از مصرف دخانیات است.

لیلا ابراهیم زاده اظهار داشت: زنانی که در طول دوران بارداری خود، مصرف کننده قلیان بوده یا در معرض دود قلیان اطرافیان قرار گرفته‌اند، وزن نوزادان‌شان در هنگام تولد کمتر از حد طبیعی بوده و خطر ابتلا به بیماری‌های ریوی در این نوزادان بیشتر است.

وی افزود: دود حاصل از مصر ف قلیان ترکیبی از مواد دخانی و مواد سوختی می‌باشد، که خطر جدی برای اطرافیان دارد.

اين کارشناس تاکید کرد: زیان استنشاق دود ناشی از قلیان برای افرادی که به طور غیرمستقیم در معرض آن قرار دارند، به مراتب بیش از دود سیگار بوده، چرا که سيگار داراي ۴۰۰۰ ماده سمي و ۴۰ نوع ماده سرطان زاست در حالي كه قليان داراي ۴۰۰۰ هزار ماده سمي و ۷۰ ماده سرطان زاست.

وی بیان کرد: استفاده مشترک از قسمت دهانی قلیان، عاملی در انتقال بیماری‌های واگیردار همچون سل و هپاتیت در بین مصرف‌کنندگان می‌باشد.

این کارشناس ارشد بهداشت محیط اضافه کرد: متاسفانه بوی مطبوع و طعم شیرین توتون‌های قلیان باعث شده، برخی مردم به ویژه جوانان و نوجوانان بدون توجه به اثرات سوء آن، اشتباهی به مصرف قلیان روی آورند.

وی تاکید کرد: برخلاف تصور برخی از افراد دود حاصل از قلیان به هیچ وجه کم خطر نیست، بلکه حاوی مواد سرطان‌زا و سمی بیشماری بوده که باعث سرطان ریه، لب و حفره دهانی، بیماری‌های قلبی عروقی و دیگر بیماری‌ها و سرطان‌ها می‌شود.

ابراهیم‌زاده اعلام کرد: خطر ابتلا به سرطان در افرادی که قلیان و سایر مواد دخانی را مصرف می‌کنند، پنج برابر افرادی است، که مصرف کننده این مواد نیستند.

وی چروکیدگی پوست، پیری زودرس، تیرگی زیر چشم و لبها، زردی و فساد دندان‌ها را از دیگر آثار مصرف قلیان دانست.

***مصرف هربار قلیان برابر با مصرف ۸۰ تا ۱۰۰ نخ سیگار است

این کارشناس با اشاره به این‌که هر فرد سیگاری که به طور متوسط روزانه ۸ تا ۱۲ نخ سیگار مصرف می‌کند، به طور متوسط با ۴۰ الی ۷۵ پک در روز حدود ۰.۵ تا ۰.۶ لیتر دود استنشاق می‌کند، ابراز داشت: هر فرد مصرف کننده قلیان در هر وعده مصرف معادل ۸۰ تا ۱۰۰ نخ سیگار دود دریافت می‌کند.

وی با اشاره به این نکته که، ۴۵ دقیقه پس از مصرف قلیان، مونو اکسید کربن موجود در خون دو برابر و نیکوتین آن سه برابر زمانی می‌شود، که فرد سیگار می‌کشد، تاکید کرد: تنباکو و توتون مورد استفاده در قلیان معمولا از بی‌کیفیت ترین و نامرغوب‌ترین انو اع موجود و در واقع خطرناکترین آنها می‌باشد و اسانس‌ها و مواد معطر استفاده شده در تنباکوهای معسل یا میوه‌ای حاوی هزاران ماده سمی و کشنده است.

ابراهیم‌زاده در ادامه بیان کرد: متاسفانه در کشور ما سالیانه بیش از ۶۰ هزار نفر به علت مصرف سیگار و قلیان و بیماری‌های وابسته به آن جان خود را از دست می‌دهند.

وی با اشاره به وجود هزاران نوع ماده سمی و انواع ترکیبات سرطانزا در دود سیگار و قلیان گفت: این مواد سمی سبب ایجاد بیماری‌های تنفسی، قلبی عروقی، ضایعات شنوایی و سرطان پوست و از بین رفتن قدرت جسمی و فعالیت بدنی افراد مصرف کننده می‌شود.

کارشناس دخانیات و آلودگی محیط دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان، نیکوتین را مهم‌ترین ماده موجود در دود قلیان و سیگار خواند و تصریح کرد: این ماده اعتیادآور کمتر از چند ثانیه به مغز رسیده و سپس در تمام بدن پخش می‌شود.

ابراهیم زاده با بيان اين كه بیش از ۴۰ درصد افراد و تعداد ۷۰۰ میلیون یا به عبارتی نیمی از کودکان دنیا در معرض استنشاق تحمیلی دود قلیان و سیگار قرار دارند، افزود: هر ساله بیش از ۷۵ هزار نفر در کشور به علت مصرف قلیان و سیگار و بیماری‌های وابسته به آن از بین می‌روند.

***ظاهرشدن علایم ناشی از مصرف قلیان و مواد دخانی ۱۰ الی ۱۵ سال طول می‌کشد

وی عنوان کرد: به دلیل این‌که زمان شروع اکثر عوارض و علایم ناشی از مصرف قلیان و سایر دخانیات ۱۰ الی ۱۵ سال بعد از مصرف ظاهر می‌شود، متاسفانه نوجوانان به خطراتی که آنان را تهدید می‌کند آگاه نبوده و بدون توجه به عاقبت امر به دلیل احساس نکردن علائم بیماری به مصرف قلیان و سیگار ادامه می‌دهند.

ابراهیم‌زاده عنوان کرد: روزانه شش هزار کودک و نوجوان کمتر از ۱۸ سال برای اولین بار استعمال سیگار و مواد دخانی را شروع می‌کنند و محققان به این نتیجه رسیده‌اند که نوجوانان و جوانان زیر ۲۱ سال بسیار سریع‌تر، نسبت به افراد بزرگسال به قلیان و سیگار معتاد می‌شوند، زیرا بدن آنها در برابر نیکوتین مقاومت کمتری نشان می‌دهد.

وی اظهار داشت: صاحبان کارخانجات تولید و فروش تنباکو که بدترین و نامرغوب ترین تنباکوهای غیرمصرفی را با اضافه کردن اسانس‌های مختلف برای استفاده در قلیان به بازار می‌فرستند، در واقع بدون توجه به سلامت مصرف کنندگان به منافع خود می‌اندیشند.

***نوجوانان آگاه باشند؛ دوران طلایی زندگی خود را با دود تباه نکنند

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این‌که تحقیقات اخیر نشان داده، چنانچه افراد تا سن ۲۰ سالگی اقدام به مصرف قلیان و سیگار نکنند، احتمال سیگاری شدن آنها پس از ۲۰ سالگی بیش از ۸۰ درصد کاهش می‌یابد، مطرح کرد: نوجوانان باید آگاه باشند که دوران طلایی زندگی خود را با دود قلیان و سیگار تباه نکنند.

این کارشناس بهداشت محیط گفت: غيرسيگاري‌هايي كه در معرض دود سيگاري‌ها قرار مي گيرند و از دود غير مستيقم يا دود محيطي دخانيات استنشاق مي‌كنند، در معرض افزايش خطر سرطان هستند، به طوری که يك فرد غيرسيگاري كه با يك سيگاري ازدواج كند، نسبت به فردي كه داراي همسر غيرسيگاري است ۳۰ تا ۲۰ درصد بيشتر خطر ابتلا به سرطان ريه دارد.

وی بیان کرد: متصديان قهوه خانه‌ها و كاركناني هم كه در محل كار با دود قليان و سيگار تماس دارند با احتمال بيشتري به سرطان ريه و ساير سرطان‌ها مبتلا مي‌شوند.

این کارشناس مسئول دانشگاه علوم پزشکی کردستان با اشاره به این‌که حدود ۹۰ درصد از نیکوتین تنباکوی دود شده به دیوار، سطوح، وسایل نرم درون خانه و لباس، مو و پوست افراد می‌چسبد، گفت: همه افراد در معرض خطرات این سموم قرار دارند، اما افراد خاص مانند خانم‌های باردار، اشخاص مبتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی، سالمندان و نیز کودکان و نوزادان تحت تاثیر بیشتری قرار دارند و زودتر دچار عارضه می‌شوند.

وی از این پدیده به عنوان دود دست سوم نام برد و اضافه کرد: دود دست سوم در واقع همان بقایای باقی مانده از دود مواد دخانی بر روی وسایل شخصی، وسایل اطراف و یا بر بدن و لباس مصرف کننده است.

ابراهیم‌زاده اعلام کرد: سموم ناشی از سوخت انواع دخانیات که به صورت دود در هوا رویت نمی‌شود، بیش از آنچه انتظار می‌رود خطرناک و آسیب‌رسان است.

وی ابراز داشت: دود دست سوم ذرات ریز سمی‌اند، که در اثر مصرف دخانیات در محیط پخش می‌شود و برای مدت‌ها باقی مانده و عوارض خود را به جای می‌گذارد، که این ذرات سمی در گرد و خاک خانگی، فرش و موکت، سقف، دیوار و وسایل تزئینی خانه، پرده، مبلمان و غیره یافت می‌شود و اثرات آن تا ماه‌ها قابل پایداری و تاثیرگذاری است.

***منشا بسیاری از ناهنجاری‌ها و انحرافات را می‌توان در خانه و مدرسه جستجو کرد

این کارشناس، خانواده و مدرسه را به عنوان مهم‌ترین و موثرترین نهادها در ساخت شخصیت کودک مطرح و بیان کرد: منشأ بسیاری از ناهنجاری‌ها و انحرافات را می‌توان در خانه و مدرسه جستجو کرد.

وی با بیان این‌که افراد عمدتاً مصرف قلیان و سیگار را قبل از سن ۲۰ سالگی شروع مي‌كنند، بیان کرد: در بسیاری از موارد فاصله بین اولین تجربه مصرف قلیان و سیگار کشیدن تا وابستگی شدید به آن طی یکسال یا کمتر صورت می‌پذیرد.

ابراهیم‌زاده ادامه داد: با توجه به این‌که کنجکاوی، تلاش برای دوست‌یابی، همرنگی اجتماعی، الگوهای نامناسب اجتماعی، احساس اعتماد به نفس کاذب و فشار گروه‌های هم سال از ویژگی‌های گروه سنی نوجوانان محسوب می‌شود، مصرف قلیان و مواد دخانی در نوجوانان رواج دارد.

وی اذعان داشت: علاوه بر این دوستان سیگاری، الگوبرداری از رسانه‌های تصویری و شخصیت‌های مورد علاقه نوجوانان بسیار مخرب بوده و احتمال گرایش به مصرف دخانیات را افزایش می‌دهد.

ابرهیم زاده دعوا، مشاجره طولانی و خشن، طلاق و معتاد بودن والدین را عوامل تسریع کننده گرایش به مصرف دخانیات در کودکان و نوجوانان عنوان کرد.

وی اعلام کرد: متاسفانه امکان سیگاری شدن کودکانی که والدین سیگاری دارند سه برابر بیشتر از کسانی است که والدین غیرسیگاری دارند و ۱۷ درصد از افراد غیرسیگاری که از سرطان پیشرفته ریه رنج می‌برند در کودکی در معرض دود سیگار و قلیان قرار داشته‌اند.

این کارشناس دانشگاه علوم پزشکی کردستان تشریح کرد: بسیاری از کودکان و نوجوانان، به دلیل شرایط رشدی و تربیتی شخصیت سلطه پذیری دارند و در برابر بسیاری از تعارف‌های نامناسب پاسخ مثبت می‌دهند.

صحبت صادقانه والدین با فرزندان و ارتباط مناسب با آنها و تقویت قدرت نه گفتن به تعارفات نامناسب دوستان توسط والدین از جمله پیشنهادات وی در راستای کاهش و پیشگیری از گرایش به مصرف قلیان و مواد دخانی در نوجوانان بود.

وی تاکید کرد: با توجه به این‌که ارتباط فرزندان با دوستان سیگار یا احتمال سیگاری شدن آنها را ۵۰ درصد افزایش می‌دهد، لذا باید بر رفت و آمدهای آنها نظارت بیشتری وجود داشته باشد.

**فرزندان افراد مصرف کننده مواد دخانی در مهارت‌های خواندن عقب می‌مانند

ابراهیم زاده گفت: فرزندان افراد مصرف کننده قلیان و سیگار در مهارت‌هایی مانند خواندن مطالب و ریاضیات سه تا پنج ماه عقب‌تر از همسالان خود هستند.

وی ابراز داشت: زمانی که کودک هوای آلوده به دود سیگار يا قليان را استنشاق می‌کند به همان اندازه که اطرافیانش سیگار يا قليان مصرف مي‌كنند در معرض خطرات ناشی از مصرف آنها قرار می‌گیرد.

وی با بیان این‌که خطر ابتلا به بیماری‌های ریوی در کودکانی که در معرض دود سیگار قرار دارند بیشتر است، خاطرنشان کرد: این امر در مورد لوزه‌ها نیز صدق می‌کند و باعث تورم لوزه‌ها و التهاب حلق می‌شود.

**معاون بهداشت و درمان دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان: ۶۰ درصد از مرگ و میرهای سالیانه کشور ناشی از مصرف دخانیات است

معاون بهداشت و درمان دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان گفت: ۶۰ درصد از مرگ و میرهای کشور در سال ناشی از مصرف دخانیات می‌باشد.

فرزین بیدارپور اظهار داشت: در حال حاضر گرایش به قلیان بین مردم افزایش چشم گیری داشته و این در حالیست که برخلاف تصور مصرف کنندگان، مضرات آن بیش از سیگار است.

وی با اشاره به این‌که مصرف قلیان حالت قبح و شرم و حیا از اطرافیان را ندارد، افزود: قلیان در اکثر خانواده‌ها قابل استفاده می‌باشد و ممکن است، کودکان نیز به راحتی از آن استفاده کنند.

معاون بهداشت و درمان دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان اعلام کرد: متاسفانه مردم باورهای غلطی داشته و می‌پندارند که نیکوتین موجود در قلیان در جریان گذار از آب حل می‌شود، در حالی که نیکوتین موجود در قلیان بسیار مضرتر است.

وی قلیان را زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌ها شامل آب مروارید، زخم معده، و قلبی عروقی دانست و افزود: با توجه به این‌که عروق به کلیه اندام‌ها خون رسانی می‌کند، آسیب دیدگی آن موجب عدم اکسیژن رسانی مناسب و از کار افتادگی و نهایتاً قطع اندام می‌شود.

بیدارپور با اشاره به این‌که اطلاعات و آمار موجود در کشور حکایت از مصرف بالای قلیان دارد، تصریح کرد: در برخی از کشورها مبارزه خوبی با مصرف و گسترش دخانیات از جمله قلیان صورت گرفته است.

وی فرهنگ سازی و آگاهی بخشی به مردم را در جلوگیری و کنترل مصرف قلیان بسیار موثر دانست و اذعان داشت: علاوه بر قوانین جمع آوری دخانیات فرهنگ‌سازی مناسب نیز ضروری است.

معاون دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان اعلام کرد: در حالی که در سال ۸۶ حدود ۹۶ درصد از قهوه خانه‌های استان از قلیان پاک شد، مصرف آن به صحرا و پارک‌ها انتقال یافت.

وی برگزاری کلاس‌های آموزشی برای قهوه خانه‌داران و برگزاری مسابقات نمایشگاهی را از جمله فعالیت‌های دانشگاه علوم پزشکی در راستای کاهش مصرف قلیان دانست و گفت: این فعالیت‌ها کافی نبوده و تحقق این مهم نیازمند اطلاع رسانی به مردم است.

فرزین بیدارپور دلیل شروع و گرایش به مصرف قلیان و دخانیات در کودکان و نوجوانان زیر بیست سال را واکنش روانی به جامعه ذکر کرد.

وی خاطرنشان کرد: در هر شهرستان یک پزشک در راستای کمک به افرادی که تمایل به ترک دخانیات دارند، آموزش داده شده است.

بیدارپور با اشاره به این‌که از قلیان بیش از هر چیزی به عنوان سرگرمی استفاده می‌شود، یادآور شد: اثرات و ضریب نفوذ قلیان برای افرادی که در اطراف مصرف کننده آن قرار دارند، بیش از سیگار است.

***یک دکترای جامعه شناسی مطرح کرد: نوجوانان از طریق مصرف قلیان به دنبال مطرح شدن خود هستند عدم مهارت نه گفتن عاملی برای گسترش مصرف قلیان است

یک دکترای جامعه شناسی گفت: متاسفانه در حال حاضر بین جوانان و نوجوانان بیش از هر دلیلی به واسطه تمایز از دیگران و تفریح از قلیان استفاده می شود.

جلیل سحابی با اشاره به اینکه بسیاری از خانواده‌ها از مصرف قلیان توسط فرزندانشان اطلاعی ندارند، اظهارداشت: در حال حاضر قلیان مانند یک پدیده رو به گسترش در جامعه حضور دارد و می توان گفت که مصرف کنندگان از مضرات آن نیز آگاهی دارند.

وی افزود: اگرچه رده‌های سنی مختلف به مصرف قلیان گرایش دارند، اما بیشترین گرایش به مصرف قلیان بین جوانان ۱۸ تا ۲۵ سال است، چراکه جوانان در این سن بیشتر به دنبال مطرح شدن و تمایز خود از دیگران هستند.

این دکترای جامعه شناسی بیان کرد: متاسفانه جوانان مصرف قلیان را راهی بر ای تمایز خود از دیگران دانسته و به تعبیری خواهان به اثبات رساندن استقلال و بزرگی خود از این طریق هستند.

وی با بیان اینکه دکتر بوتوین برای اولین بار به مسئله مهارت نه گفتن در مدرسه در قبال مصرف سیگار و مواد مخدر اشاره کرده و گفته بعد از مدتی این دانش آموزان تا حدود زیادی خود را در مقابل این خطر بیمه می کنند، تصریح کرد: یکی دیگر از دلایل مصرف قلیان عدم مهارت جوانان و نوجوانان در نه گفتن به تعارفات گروه همسالان می باشد.

سحابی ادامه داد: به نظر می‌رسد که در جامعه ما در این سن و سال جوانان و نوجوانان در راستای باقی ماندن در گروه تعارفات هم سن و سالان خود را پذیرفته و به مصرف دخانیات از جمله قلیان روی می آورند.

وی تاکید کرد: آموزش مهارت‌های زندگی در مراحل اولیه زندگی و بعدها در مدرسه و مهیا کردن زمینه‌های دیگر سرگرمی تفریح برای کاهش گرایش به مصرف قلیان و سایر آسیب‌های اجتماعی امری ضروریست.

این جامعه شناس عنوان کرد: به کارگیری این راه حل‌ها موجب افزایش میزان کنترل اجتماعی و خانوادگی در مقطع سنی حساس جوانی و نوجوانی شده و زمینه های کاهش آسیب‌های اجتماعی و روانی را فراهم می کند.

وی در تشریح سرگرمی‌ها تمایل به غیر هم جنس، ورزش و موسیقی را دارای بیشترین جاذبه برای نوجوان و جوانان ذکر و بیان کرد: در صورتیکه در مورد اول افراط شود، جامعه نمی تواند از نیروهای خود به نحو احسن استفاده کند و معضلات اجتماعی دیگری را نیز به دنبال دارد.

جلیل سحابی با اشاره به اینکه موسیقی و ورزش جامعه را به سوی شادابی و نشاط و نیروها را به سوی تعالی و پیشرفت به حرکت در می آورد، ابراز داشت: می‌طلبد، بسترهای مناسب برای فعالیت‌های ورزشی مختلف و آموزش موسیقی در جامعه مهیا شود.

**اجرای یک سیاست اجتماعی مدون برای جوانان آسیب‌های اجتماعی را کاهش می دهد

این دکترای جامعه شناسی اعلام کرد: در صورتیکه یک سیاست اجتماعی مدون برای جوانان و نوجوانان در سطح شهر به اجرا درآید میزان آسیب های اجتماعی به مراتب رو به کاهش خواهد گذاشت.

وی اظهار داشت: باید در راستای کاهش گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف قلیان به عنوان یک سرگرمی گرایش به پارک‌های تفریحی و شهربازی‌ها و سایر اماکن تفریحی به عنوان یک سیاست اجتماعی در برنامه مدیران شهری و اجتماعی گنجانده شود.

سحابی گفت: گرایش و افزایش مصرف قلیان در استان کردستان و شهر سنندج و بیش از هر عاملی ناشی از نبود زمینه‌های فعالیت مناسب از قبیل سرگرمی، مجموعه ورزشی و فرهنگی است.

وی اضافه کرد: گاهی اوقات غفلت خانواده‌ها موجب می شود، که فرزندانشان برای مطرح شدن و اثبات حقانیت خود به مصرف قلیان روی آورند.

سحابی اذعان داشت: در راستای حل این مسئله می‌توان زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی و ورزشی را به صورت نهادینه در وجود جوانان تقویت و به تعبیری یک کنترل اجتماعی درونی را در آنها بنا کرد.

وی کنترل بیرونی را غیر قابل امکان دانست و خاطرنشان کرد: این امر هزینه‌های زیادی را بر نیروهای کنترل اجتماعی متحمل می کند.

وی در پایان با اشاره به ضرورت رجوع به بسترهای فرهنگی و اجتماعی یادآور شد: بایستی راه حل گرایش به مصرف قلیان به عنوان یک مسئله اجتماعی، فرهنگی و روانی را در بستر های اجتماعی و فرهنگی جستجو کرد.