نیکلاس برنز: تصویب توافق هسته ای در کنگره

خبرگزاری تسنیم: مشاور دولتهای مختلف آمریکا در نشستی در دانشگاه هاروارد اعلام کرد که به اعتقاد وی توافق هسته‌ای انجام خواهد شد و در کنگره نیز به تصویب خواهد رسید.

موسسه تحقیقاتی اسپن (Aspen ) شب گذشته نشستی درباره مذاکرات هسته ای و تاثیرات منطقه ای آن برگزار کرد. نیکلاس برنز، معاون سابق وزیر امورخارجه آمریکا که در حال حاضر استاد دانشگاه هاروارد است در این نشست گفت: «علاقه به مسائل ایران در آمریکا بسیار افزایش یافته است. البته این مسئله برای من تعجب آور نیست زیرا ایران برای امنیت ملی آمریکا بسیار اهمیت دارد. مذاکرات هسته ای ایران همچنان ادامه دارد.

به احتمال زیاد توافق هسته ای نیز حاصل خواهد شد. سوال مطرح این است که این توافق هسته ای چه تاثیری بر روابط ایران و آمریکا و مسائل منطقه خواهد گذاشت. اگر باراک اوباما رئیس جمهور و جان کری وزیر امورخارجه آمریکا بتوانند براساس خطوط کلی توافق ماه آوریل (بیانیه لوزان) به توافق نهایی برسند، آیا می توان به اندازه ای از ایران امتیاز گرفت که برنامه هسته ای این کشور را تاحدود زیادی برای مدت ۱۰ سال متوقف کرد؟ آیا بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی و توانایی بازگرداندن تحریمها به جای اولیه ضروری است؟ می توان براساس این معیارها درباره توافق هسته ای قضاوت کرد.»

ژنرال دیوید پترائوس از فرماندهان سابق ارتش آمریکا در این نشست گفت:«مذاکرات هسته ای با ایران ادامه دارد. من از مفهوم مذاکرات حمایت می کنم. این مذاکرات سبب می شود بخشهایی از برنامه هسته ای ایران به عقب رانده شود. در توافق موقت (ژنو) بر این مسئله تاکید شده بود. مسئله مطرح ، جزییاتی است که باید روشن شود. ما از توافق هسته ای حمایت می کنیم البته اگر توافق خوبی باشد.

ما این مطلب را درقالب نامه ای هم که موسسه سیاست های خاورنزدیک واشنگتن منتشر کرده است اعلام کرده ایم. اما ما واقعا جزییات توافق هسته ای را هنوز نمی دانیم. آیا سازوکارهای مربوط به راستی آزمایی هسته ای در ایران جامع خواهد بود؟ آیا بازرسان می توانند با طرح دلایل خود در فاصله زمانی اندکی از اعلام خواست خود، از هر نقطه ای در ایران دیدن کنند؟ آیا می توانیم به اطلاعات مفصلی درباره بخش موسوم به ابعاد احتمالی نظامی فعالیتهای هسته ای ایران دست پیدا کنیم؟

موضوع تحقیق و توسعه پیشرفته ایران درزمینه سانتریفیوژها چطور خواهد شد؟ زمان برداشته شدن تحریمها چگونه خواهد بود؟ این مسائل هنوز روشن نیستند. مسئله مهم دیگر این است که آیا می توان تحریمها را بار دیگر به سرعت سرجای اولشان بازگرداند؟ باید این مسئله از همین حالا روشن شود تا روسیه و چین که از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند، نتوانند در آینده قطعنامه مربوط به این مسئله را وتو کنند.»

نیکلاس برنز معاون سابق وزیر امورخارجه آمریکا که هدایت این جلسه را برعهده داشت پرسید.. ممکن است ایران فریبکاری کند. آیا همینطور است؟ پترائوس در پاسخ گفت:« به نظر من آنها این کار را انجام خواهند داد. اگر به گذشته نگاه کنیم می بینیم که ایران به صورت داوطلبانه در گذشته به افشاکردن مراکز هسته ای اش مبادرت نکرده است. ایران زمانی فردو را اعلام کرد که می دانست ما به سرعت از ایران دراین خصوص سوال خواهیم پرسید و اگر اینطور نبود بی تردید ایران این مرکز را اعلام نمی کرد. فردو یک مرکز غنی سازی است که در دل کوه ایجاد شده است.»

دکتر ولی نصر رئیس دانشکده مطالعات پیشرفته دانشگاه جان هاپکینز و مشاور دولتهای مختلف آمریکا در حوزه مسائل منطقه در این نشست گفت: مذاکرات هسته ای ایران همچنان ادامه دارد. اگر این مسئله به صورت دیپلماتیک حل شود برای آمریکا خوب خواهد بود بویژه باتوجه به اینکه اگر توافق هسته ای به نتیجه نرسد، گزینه های مطرح دیگر ، کارایی ندارند.

در کنار اینکه این توافق نهایی شود باید به نکته مهمی نیز توجه داشت و اینکه این توافق به قوت خود باقی بماند. احتمال اینکه این توافق پس از نهایی شدن و در بازه زمانی شش ماه یا یک سال یا دو سال پس از توافق، از هم پاشیده شود بسیار زیاد است. احتمال از هم پاشیده شدن این توافق، تاحدود زیادی به نحوه مذاکرات جاری بستگی دارد و اینکه توافق نهایی به چه صورت باشد. این توافق هم برای ایران و هم برای آمریکا فاقد محبوبیت است.

شاید این سخن من تعجب آور باشد اما باید توجه داشت نظام سیاسی ایران وقتی به توافق ماه مارس نگاه می کند می گوید که این توافق خوب نیست زیرا ایران امتیازهای زیادی داده است اما درباره برداشته شدن تحریمها امتیازهای زیادی به دست نیاورده است. قبولاندن این توافق در داخل ایران از نظر سیاسی دشوار است. همین وضع سبب می شود احتمال اینکه ایران در آینده از توافق هسته ای عدول کند زیاد می شود.

بنابراین، خوب یا بد بودن توافق هسته ای به این مسئله بستگی دارد که ایران از نظر تحریمها چه دستاوردی داشته باشد و طرف مقابل از نظر بازرسی ها به چه دستاوردی دست پیدا کند. این دو مسئله، مسائل اصلی برای این توافق هستند. درمجموع باید بگویم که این توافق به دست می آید و در کنگره هم تصویب می شود و به احتمال زیاد برای بازه زمانی در سالهای آینده ادامه خواهد داشت. شاید این توافق برای مدت پانزده سال دوام نداشته باشد اما احتمالا برای نصف این مدت دوام خواهد آورد.