نخستین علائم بیماری امام خمینی (ره)

تابناک: حسن عارفی استاد قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی تهران و پزشک حضرت امام ره نوشته است: ۲۸ اردیبهشت ۶۸ پزشک کشیک، خبر خون ریزی معده حضرت امام را اعلام می دارد. با توجه به سابقه تشخیص قبلی کم خونی و اینکه خون ریزی گوارشی در سنین بالا از نظر پزشکان، معنی دار تلقی می شود.

بنابراین برنامه ملاقات های خصوصی و عمومی حذف و به فوریت آزمایش هایی جهت کشف علت خون ریزی و مقدمات رادیوگرافی از دستگاه گوارش فراهم آمد که نتیجه این رادیوگرافی تشخیص بیماری خطرناک حضرت امام بود. (روزنگار زندگی و تاریخ سیاسی اجتماعی امام خمینی، ص ۶۹)

*اولین علامت بالینی بیماری معده

۲۸ / ۲ / ۶۸ (پنج شنبه) ساعت ۷ صبح جناب آقای دکتر پورمقدس کشیک آن روز تلفنی به من اطلاع دادند که در ملاقاتی که ساعت ۷ صبح با حضرت امام داشته اند مشخص شده است که ایشان خونریزی معده دارند. خدمت حضرت امام رسیدم و جویای حال شدم.

با ظاهر شدن علائم درد شکم و خونریزی شدید روده بزرگ در ۱۳ /۳ /۶۷ کم خونی به صورت هموگلوبین حدود ۱۲ گرم در ۱۰۰ ظاهر شد. بعد از بحث و بررسی ها تیم پزشکی تصمیم گرفت رادیوگرافی از روده بزرگ انجام شود خون نیز تجویز شد. مع الوصف به دلیل آنکه دردهای قفسه صدری حضرت امام مکرر و نزدیک بهم بود. تیم پزشکی بررسی علت کم خونی را موکول به آینده نمود. گو اینکه علت دردهای قلبی می توانست ناشی از کم خونی باشد. ولی تصمیم گرفته شد موقتاً از قرصهای آهن استفاده شود تا در آینده بررسی کامل شود.

از حضرت امام تقاضا کردم اجازه فرمایند فوری آزمایشهایی جهت علت خونریزی انجام دهم و ایشان پذیرفتند و نیز اجازه خواستم صبح روز بعد قبل از رفتن به حمام نیز رادیوگرافی از دستگاه گوارش انجام شود. چون خونریزی گوارشی بخصوص در سنین بالا همیشه برای ما معنی دار بوده و باید به صورت یک امر اورژانس با آن برخورد شود، از برادران دفتری و مسئول ملاقات های حضرت امام تقاضا کردم، ملاقاتهای خصوصی و عمومی را قطع کنند.

با هماهنگی کامل در روز ۲۹ / ۲ / ۶۸ از دستگاه گوارش حضرت امام رادیوگرافی با ماده حاجب به عمل آمد. ابتدا قرار بود از روده بزرگ که سابقه خونریزی در ۱۳ / ۳ / ۶۷ داشت انجام شود ولی با بحث و تبادل نظر قرار شد ابتدا از مری، معده، اثناعشر رادیوگرافی به عمل آید و در صورت طبیعی بودن در مرحله بعدی از روده کوچک و روده بزرگ رادیوگرافی به عمل آید. در حالی که برای رادیوگرافی از دستگاه گوارش برنامه ریزی شده بود مع الوصف انجام آن برای بعضی ها، مورد سئوال بود، به نحوی که بحث مفصلی در ارتباط با ضرورت انجام و فوریت آن با بعضی ها داشتم و بالاخره قرار شد صبح روز ۲۹ / ۲ / ۶۸ رادیوگرافی از مری، معده و اثناعشر انجام شود.

صبح روز ۲۹ / ۲ / ۶۸ ساعت ۳۰ : ۷ حضرت امام به بیمارستان بقیةالله الاعظم شماره ۲ که نزدیک محل سکونت ایشان بود تشریف آوردند، رادیوگرافی معده ضایعاتی به صورت زخمهای متعدد بر روی ضایعات تومورال را نشان داد. بعد از اتمام رادیوگرافی حضرت امام به محل سکونت خود تشریف بردند و ما که بیماری وخیم و خطرناکی را در معده عزیز ملتمان یافته بوده ایم غمگین، افسرده و تهی از انرژی هر کدام به گوشه ای خزیدیم تا ببینیم، چگونه با این بیماری خانمان سوز برخورد کنیم.

بهتر آن دیدیم تا برادر ارجمندمان جناب آقای دکتر ایرج فاضل تماس بگیریم و عقدۀ دل را با ایشان باز کنیم. دکتر فاضل در مدت کوتاهی در جماران حاضر شد. با هم تصمیم گرفتیم تا از دکتر زالی که عضو هیئت علمی دانشگاه و متخصص گوارش می باشند دعوت کنیم برای انجام کاستروسکپی به جماران تشریف بیاورند. آقای دکتر زالی در مدت بسیار کوتاهی به جماران تشریف آوردند:

تصمیم گرفتیم همان روز (۲۹ / ۲ / ۱۳۶۸) کاستروسکپی انجام دهیم. خدمت حضرت امام رفتم و از ایشان تقاضا کردم برای انجام کاستروسکپی مجدداً به بیمارستان بقیةالله الاعظم تشریف بیاورند. حضرت امام لطف نموده و پذیرفتند. کاستروسکپی انجام شد و وجود ضایعه تومورال (سرطانی) و زخمهای متعدد در معده را نشان داد. بیوپسی برداشته نشد. نتیجه بررسی و تشخیص بیماری امام عزیز و نحوه درمان در جلسه ای که با حضور برادران تیم پزشکی در روز جمعه ۲۹ / ۲ / ۶۸ انجام شد در ذیل آمده است.

این نکته حتماً باید در این مجموعه به وضوح تذکر داده شود که کلیه تصمیمات پزشکی که از این تاریخ به بعد گرفته شده، تصمیمات تیم پزشکی بوده ولو آنکه یک یا حتی چند نفر مخالف آن تصمیم بوده باشند. بحث و گفتگو ساعتها و روزها انجام شده و در نهایت تصمیم نهایی برای اجرا گرفته شده است. بحثها بر مبنای آخرین اطلاعات، تجربیات، مجلات و کتب پزشکی بوده است.

بیماری حضرت امام به صورت سرطان معده به برادر ارجمندمان جناب آقای سید احمد خمینی اطلاع داده شد و برای برنامه ریزیهای بعدی با ایشان به صحبت نشستیم و حاج سید احمد آقا موضوع را با برادران مسئول در میان گذاشتند.

شنبه شب ۳۰ / ۲ / ۶۸ در ساعت ۱۰ شب رادیوگرافی های معده حضرت امام خمینی در حضور برادران تیم پزشکی برای سروران ارجمند حضرت آیت الله خامنه ای، حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی، حاج سید احمد آقا خمینی و حضرت آیت الله موسوی اردبیلی و جناب آقای مهندس موسوی نخست وزیر وقت توضیح داده شد و نظر جمع در ارتباط با جراحی مطرح شد. در آن جلسه سئوالات و جوابهایی رد و بدل و تصمیم گیری به عهده متخصصین گذاشته شد تا بیماری حضرت امام را از نظر های بیماری قلبی، سن و سرطان معده مورد بررسی قرار دهند و تصمیم گیری کنند.

به همین دلیل جلسات متعدد با حضور متخصصین مربوطه از دیدگاه های مختلف تشکیل شد. بالاخره نتیجه چندین جلسه طولانی آن شد که بیماری قلبی حضرت امام خمینی با اکوکاردیوگرافی جدیدی که تازه وارد ایران شده بود، بررسی و توانایی قلب حضرت امام برای عمل جراحی مشخص شود. و نیز قرار شد مجدداً کاستروسکپی و بیوپسی از محل ضایعه برداشته شود.

اکوکاردیوگرافی توسط جناب آقای دکتر ارشمیدس صنعتی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران صبح روز ۳۱ / ۲ / ۶۸ انجام شد. گو اینکه کاستروسکپی و نمای ضایعه تومورال حاکی از بدخیم بودن ضایعه بود ولی تصمیم گیری نهایی (جراحی یا درمان دارویی) تشخیص آسیب شناسی ضایعه ضرورت داشت. نمونه بیوپسی توسط جناب آقای دکتر تابئی و همکاران جناب آقای دکتر ضیاءالدین شمسا و دیگران خوانده و تشخیص کانسر معده داده شده بود.

قابل ذکر است که قبل از آنکه تشخیص آسیب شناسی ضایعه مشخص و اعلام شود، فیلم های رادیوگرافی معده حضرت امام (به صورت فیلم یک شخص ناشناس) توسط برادر ارجمند و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران جناب آقای دکتر رادمهر خوانده شد و از روی کلیشه ها تشخیص لنفوم معده را مطرح نمودند. (طبیب دلها، ص ۱۶۸-۱۸۰)

منبع: پرتال امام خمینی (ره)