آمادگی مجلس برای شلیک بهنگام هسته‌ای

خبرگزاری ایسنا: رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بعید دانستن تبعیت کشورهای عضو ۱+۵ از سنگ‌اندازی‌های آمریکا در روند توافق، پیشنهاد کرد که برای ملموس شدن نتایج توافق جامع احتمالی، جدولی زمان‌بندی برای اجرای توافق و برداشتن تحریم‌ها پیش‌بینی شود.

علا‌الدین بروجردی همچنین تاکید کرد که آمریکایی‌ها باید بدانند اگر بازی را بر هم زنند ایران نیز بازی را بر هم خواهد زد. مجلس بر اساس نیاز به هنگام شلیک لازم را می‌کند.

رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ضمن ارزیابی از آخرین تحولات در مذاکرات هسته‌ای ایران با ۱+۵، موضع مجلس در مورد اقدامات و سنگ‌اندازی‌های آمریکا را تشریح کرد که در زیر می‌خوانید؛

بعد از اظهارات اخیر علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی کشور در مورد دبه کردن آمریکا در جریان مذاکرات، شما اخیرا صحبت‌هایی را در همین راستا مطرح کردید و حتی به موضوع فردو اشاره‌ای داشتید. چه اتفاقی در جریان مذاکرات لوزان و مذاکرات اخیر در نگارش متن نهایی توافق رخ داده است که باعث بیان چنین مطالبی شده است؟

مصادق خیلی مهم نیست. مهم این اصلی است که مقام معظم رهبری نیز بارها فرمودند مبنی بر اینکه ما به آمریکایی‌ها اعتماد نداریم؛ یعنی طرف مقابل ما جایگاه قابل اعتمادی نیست که به راحتی مذاکره و توافق کنیم و در نهایت با ارائه بیانیه‌ای آن را مکتوب کنیم و انتظار داشته باشیم اجرایی شود.

آمریکا جزئی از کلی به نام ۱+۵ مذاکرات است. وقتی این کشور به عنوان مدعی ابرقدرتی دنیا در یک مذاکره رسمی و بین‌المللی، قابل اعتماد نباشد، طبیعتا جایگاه جهانی و ارزش و اعتبارش را از دست می‌دهد.


دو اشکال اساسی به آمریکایی‌ها وارد است؛ اول اینکه همان چیزی را که خودشان پذیرفته‌اند نقض می‌کنند. ما متخصص ویژه خود را یعنی دکتر صالحی، آشنا به زبان فنی، به مذاکرات فرستادیم و آن‌ها نیز مونیز، کارشناس خود را به عنوان همتای دکتر صالحی فرستادند. مذاکره به زبان فنی انجام شد و به توافق رسیدند؛ حال اینکه به هر دلیلی نخواهند این توافق را بپذیرند، ایرادی اساسی است که پایه‌های کار را لغزان خواهد کرد.

ایراد دوم این است که در داخل آمریکا نیز مشکل وجود دارد. فرض بر این است مذاکره وزیر امور خارجه آمریکا بر اساس برآیند تصمیم گیری نظام سیاسی حاکم بر آمریکا صورت می‌گیرد. حال اینکه ۴۷ سناتور نامه به رهبران جمهوری اسلامی می‌نویسند و اعلام می‌کنند به حرف رئیس جمهورشان توجه نکنیم؛ نشانه دیگری است که آمریکایی‌ها نه تنها در عرصه جهانی و منطقه‌ای قابل اعتماد نیستند، بلکه در درون حاکمیت خود نیز قابل اعتماد نیستند.


این که ۴۷ سناتور علیه رئیس جمهور خودشان به رهبران جمهوری اسلامی ایران نامه می‌نویسند، پدیده جدیدی است و نشان‌دهنده انحطاط ضوابط اخلاق سیاسی در آمریکا است؛ مجموع این واقعیات صحنه کار توافق نهایی را مشکل خواهد کرد. منتها حتی با این فرض که به توافق نهایی هم نرسیم، قطعا صورت حساب چنین کاری باید به پای آمریکایی نوشته شود.

آیا نوشتن صورتحساب چنین کاری به پای آمریکا، دردی از مردم ما دوا می‌کند؟

وقتی این کار به نام جمهوری اسلامی نوشته شود، ما را به عنوان متخلف و ناقض از یک توافق می‌دانند، ولی اگر به پای آمریکا نوشته شود یعنی آن‌ها نقض کننده هستند.

آیا با ابزار تبلیغاتی و رسانه‌ای آمریکایی‌ها، این امکان وجود دارد که صدای ما به دنیا در مورد نقض تعهدات و تخلفات آمریکا برسد؟

این موضوع فوق رسانه‌ای است؛ همه دنیا می‌دانند که در داخل آمریکا مشکل وجود دارد، کنگره عصیان کرده و تصویب توافق در کنگره را ملزم کرده است، سیر آن را طی می‌کنند و حتی قابل پیش بینی است که تصمیم رئیس جمهور آمریکا را نیز وتو کنند. مشکل در درون آمریکا چیزی نیست که آمریکایی‌ها بخواهند عکس آن را با استفاده از شبکه گسترده تبلیغاتی نشان دهند.


در شرایطی که تیم مذاکره کننده با صرف انرژی و وقت بسیار به مذاکرات می‌پردازد آمریکا به عنوان جزئی از گروه ۱+۵‌ دبه می‌کند، در همین شرایط سایر کشورهای عضو واکنش قابل ملاحظه‌ای از خود نشان نمی‌دهند. ارزیابی‌تان از این اتفاقات چیست؟

واکنش‌ها، واکنش‌های علنی نیست؛ منتها اروپایی‌ها گفته‌اند که اگر آمریکا بخواهد این روند را بر هم زند دلیلی ندارد که تبعیت کنند چون در این مدت به اندازه کافی ضرر کرده‌اند.

البته به فضل الهی تحریم‌ها به گونه‌ای مدیریت شد که نه تنها اتفاقی در کشور نیفتاد بلکه هیأت‌های اروپایی سفرهایی نیز به ایران داشتند که در این شش ماه بیشتر شد. این نشان می‌دهد که تحریم‌ها تاثیرگذار نبوده است.

از طرف دیگر تعداد زیادی از شرکت‌های اروپایی همچون پژو ورشکست شدند و حتی به دلیل تعطیلی برخی از کارخانه‌هایشان، چندهزار نفر از کارگرانشان بیکار شدند. در نقطه مقابل تعاملات اقتصادی با چین به بالای ۵۰ میلیارد دلار رسید؛ یعنی هر چه آن‌ها کم گذاشتند ما در خلاء باقی نماندیم و بلافاصله تامین شد.

از این به بعد نیز باید از موضع استقلال برخورد کنیم. اینکه که اصرار است تیم مذاکره کننده با رعایت خطوط قرمزتوجهات لازم را داشته باشد و تحریم‌ها یک جا برداشته شود برای این است که ممکن است اتفاق بدی بیفتد. یعنی ما اقدامات فنی پیش بینی شده را انجام بدهیم که ممکن است دو سه ماه اجرای آن طول بکشد و بعد از آن هم آژانس بخواهد با روند مراحلی، تائیدیه نهایی را با فرض نگرفتن ایراد بنی اسرائیلی اعلام کند. این یعنی آنها شش ماه بعد از توافق بخواهند تحریم‌ها را بردارند که این خطاست.


طرف مقابل می‌گوید چه اطمینانی وجود دارد بعد از برداشتن تحریم‌ها، ایران به تعهداتش عمل کند ما هم درمقابل می‌گوییم چه اعتمادی به آن‌ها وجود دارد که بعد از اجرای توافق، تحریم‌ها را بردارند؟ در این بین راه منطقی، ترسیم جدول زمان بندی است مثلا بگوییم در قبال رساندن تعداد سانتریفیوژها در نطنز به حدود ۵۰۰۰ تا، تحریم بانک مرکزی برداشته شود یا بعد از اقدام مربوط به فردو، تحریم نفت برداشته شود؛ یعنی جدولی درست کنیم که بر اساس آن به ازای هر اقدام جمهوری اسلامی، طرف مقابل نیز تحریمی را بردارد. در این شرایط معضل دیوار بلند بی‌اعتمادی بر طرف می‌شود و الا ما در این قضیه درجا خواهیم زد؛ حتی اگر آن‌ها خطوط قرمز ما را بپذیرند و اعلام کنند که هم زمان با اقدام ایران تمامی تحریم‌ها برداشته شود.

رفع تحریم‌ها برای طرف غربی تنها یک جمله است؛ چرا که مثلا فلان برند در فلان کشور اروپایی اعتنایی به اخبار مرتبط با توافق نهایی نمی‌کنند و منتظر دستور العمل و بخشنامه مجموعه خود خواهد بود که طبیعتا صدور این دستورات نیز زمان‌گیر است. منتها از آنجا که ما به آمریکایی‌ها بی‌اعتماد هستیم، منطق حکم می‌کند که این را به صورت متوازن جلو ببریم.


یعنی بعد از اعلام لغو برداشتن کلیه تحریم‌ها و اجرای تعهدات ایران، مردم این موضوع را به طور ملموس درک کنند؛ منتها چون عمل به این موضوعات زمان‌بر است، وجود جدول زمانبندی اطمینان بیشتری را ایجاد می‌کند تا گام‌های یکسان برداشته شود یعنی ما یک گام برداشته و آن‌ها نیز یک گام برای برداشتن تحریم ها بردارند.

تمامی این اقدامات برای ایجاد اطمینان در افکار عمومی است تا مردم به لحاظ روانی نگران نباشند؛ چون مردم به طور طبیعی به دلیل اصل بی‌اعتمادی نگران می‌شوند و باید خروجی مشخص و ملموس نه صرف بیانیه‌ای با محتوای برداشتن تحریم‌ها باشد.


آیا این کار با بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه توافق باید در یک مرحله اجرایی شود، در تضاد نیست؟

جدول زمانبندی منافاتی با اجرای توافق در یک مرحله ندارد؛ منتها اجرای توافق زمانگیر است. حرف آن‌ها این است که تعهداتمان را اجرا کنیم و آن‌ها نیز بعد از تائید آژانس، تحریم‌ها را بردارند که طبیعتا انجام اقداماتی همچون قلب راکتور اراک و سانتریفیوژهای فردو و نطنز مراحل بسیاری دارد. حرف بنده این است که ما یکی یکی اقداماتمان را انجام دهیم و آن‌ها نیز در هر مرحله تحریم‌ها را بردارند. در این صورت اگر آن‌ها تحریمی را ملغی نکردند ما نیز اقدام دیگری را انجام نمی‌دهیم، اگر دبه درآوردند ما هم دبه در می‌آوریم.

اشاره کردید که اگر آمریکا در چارچوب ۱+۵ رفتار نکند این گروه بدون اعتنا به آمریکا سیاست‌های خود را در پیش می‌گیرد. این موضوع توقع و تصور ماست و یا اینکه در عمل رخ خواهد داد؟

طرف مقابل ما آمریکا نیست. ممکن است به لحاظ تاکتیک و تکنیک کاری با آمریکا و فرانسه و سایر اعضای ۱+۵ مذاکره کنیم منتها در واقع به لحاظ حقوقی مجموعه‌ای به نام ۱+۵ در مقابل ما هستند و مسئولیت دارند و تفاهم با آن‌ها صورت می‌گیرد.

بنابراین اینکه یکی از پنج کشور نخواهد به تعهداتی که همه انجام می‌دهند، عمل کنند یعنی اصل توافق زیر سوال می‌رود و دیگر دلیل ندارد که ما تابع توافق لوزان و ژنو باشیم، در این شرایط کار قبلی‌مان را با شتاب انجام خواهیم داد.


از طرف دیگر ماجرای مجلس هفتم به راحتی در مجلس نهم قابل تکرار است در آن زمان بعد از اجرای یک ماهه داوطلبانه پروتکل الحاقی مجلس آن را متوقف کرد و جاده همواری برای فعالیت‌ها ایجاد شد. پس باید بدانند که اگر بازی درآورند دست ما بسته نیست. حتما مجلس به عنوان مدافع حقوق ملت این الزام را ایجاد می‌کند که دولت به دلیل عدم اجرا و یا نقض تعهدات طرف مقابل هیچ تعهدی را اجرا نکرده و به خانه اول بازگردد. این اتفاقی است که یک بار رخ داده و بار دیگر نیز قابلیت تکرار دارد.


آیا غیر از ملغی شدن کل توافق، حالت دیگری هم ممکن است؟

حالت اول این است که به دلیل نقض عمل به تعهدات، توافق ملغی ‌شود. حالت دوم این است که ۱+۵ تکلیف‌ا‌ش را روشن کند. البته تبعیت از آمریکا خیلی بعید است چون هر کدام هویت مستقل خودشان را دارند. قطعا چین و روسیه با این وزن در دنیا از آمریکا تبعیت نمی‌کنند؛ به طوری که هم اکنون با رخ ندادن اتفاقی، روس‌ها بسیاری از اقدامات متوقف را دومرتبه انجام دادند، اعلام کردند سامانه را در بالاترین سطح تحویل می‌دهند، روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت را برداشت کردند و راکتور هسته‌ای را تثبیت کردند. آن‌ها بازیچه دست آمریکا نیستند که اگر آمریکا به هر دلیلی نخواست توافق را اجرا کند، همین کار را انجام دهند.

این صحبت های بنده بر اساس یک اطلاع نیست بلکه منطق حکم می‌کند که این کشورها با حجم و اندازه‌شان از آمریکایی تبعیت نکنند که متخلف و ناقض توافق است.


در چنین شرایطی آیا گروه ۱+۵ توقع دارد که ما فقط به توافق پایبند باشیم و آمریکا هر کاری که می‌خواهد انجام دهد؟

در این صورت دیگر توافق معنا پیدا نمی‌کند یا باید سایر کشورهای عضو ۱+۵ به آمریکا فشار آورند که تخطی نکند و یا در این شرایط، ما پایبند به تعهدات نخواهیم بود. منتها پیچ و مهره‌های تحریم که از همین اکنون شل شده است دیگر در آن شرایط شل‌تر خواهد شد.

کارشناسان ‌تا قبل از مذاکره جداگانه با آمریکا در موضوع هسته‌ای، بر این اعتقاد بودند که مذاکره جداگانه می‌تواند روند را تسهیل ببخشد، اما اتفاقات اخیر حاکی از آن است که مذاکره جداگانه نه تنها فایده‌ای نداشته بلکه سنگ اندازی‌ها بیشتر شده است. آیا بهتر نیست به جای مذاکره جداگانه با تک تک اعضای ۱+۵، مذاکره همچون گذشته با کل اعضا صورت گیرد؟


میزان تاثیرگذاری آمریکایی‌ها در ۱+۵ در مذاکرات دور گذشته نیز وجود داشت؛ به طوری که در زمان مسئولیت دکتر جلیلی بارها شنیدم که در آن دور از مذاکرات هم کشورها تحت تاثیر نماینده امریکا در مذاکرات بودند. اما علت اینکه مذاکرات جداگانه صورت گرفت این بود که کار از این بن بست خارج و راه کوتاه‌تر شود؛ بنابراین فکرمی‌کنم اگر مذاکرات جداگانه با آمریکا صورت نمی‌گرفت این توافقات با همه نواقص‌اش انجام نمی‌شد و به این سرعت به نتیجه نمی‌رسیدیم.

اگر قرار باشد به اهداف خود در مذاکرات نرسیم نباید خود را به سقف زمانی محدود کنیم
ایسنا: طبق اظهارات شما این مذاکرات منتج به توافق نهایی و یا لغو توافق می‌شود؛ آیا راه سومی وجود دارد که مذاکرات همچون ژنو مجددا برای چند ماه تمدید شود؟

حفظ منافع ملی برای جمهوری اسلامی ایران در این عرصه از همه چیز مهمتر است و به عنوان یک اصل به شمار می‌آید. نکته‌ای را مقام معظم رهبری در مقطعی فرمودند مبنی بر اینکه سقف زمانی وحی منزل نیست؛ اگر قرار باشد به اهداف خود در مذاکرات نرسیم نباید خود را به آن سقف زمانی محدود کنیم بلکه باید اصل را بر این بگذاریم که منافع جمهوری اسلامی به طوری تنظیم شود که به توافقی برسیم که از دیدگاه ما خوب است.

بخشی از صحبت‌های شما ناظر به لزوم رعایت خطوط قرمز از سوی تیم مذاکره کننده بود. آیا اتفاقی رخ داده که شما به برخی از مسئولان عالی رتبه بر این موضوع تاکید دارند؟

رعایت خط قرمز همواره مورد تاکید ما بوده است. از روز اول شورای عالی امنیت ملی دستور عمل و خطوطی را به تیم مذاکره کننده داد، اما چون مرتب طرف مقابل مثلا در موضوع تحریم‌ها فشار می‌آورد که طور دیگری برخورد شود طبیعی است که طرف ایرانی نیز باید بر خطوط قرمز اش پافشاری و تاکید کند.


حفظ خطوط قرمز موضوع متفاوتی از این است که مدام به تیم مذاکره کننده گوشزد کنیم که خطوط قرمز عبور نکند؛ مگر تیم مذاکره کننده از خط قرمز می‌خواهد بگذرد؟

تیم مذاکره کننده بر اساس دستور کاری‌اش مذاکره می‌کند. مخاطب ما طرف مقابل است که مرتب رجزخوانی می‌کند. مخاطب ما اوباما، مقامات آمریکایی و کنگره است. هدف ما تیم مذاکره کننده نیست؛ آن‌ها بر اساس دستور مکتوب و مشخصی با نقشه راه حرکت می‌کنند، اما طرف مقابل مدام رجز می‌خوانند و چالشی مثلا در موضوع بازدید از مراکز نظامی را مطرح می‌کند.

در این رابطه از آنجایی که در مجلس هفتم دولت وقت را مکلف کردیم که اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را لغو کند اگر امروز قرار باشد پروتکل الحاقی داوطلبانه هم اجرا شود به اذن مجلس نیاز دارد.


بنابراین دولت حتی برای اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی باید مجوز مجلس را نیز داشته باشد. در آن مقطع مراکز نظامی را بازدید کردند به همین دلیل تصمیم قطعی ما این است که در این مقطع اجازه بازدید مراکز نظامی و حاکمیتی را ندهیم. این طور نشود که آن‌ها بخواهند که مثلا دفتر رئیس جمهور را ببینند که چنین حقی را ندارند. حتی آن‌ها حق بازرسی مناطق حساس و نظامی ما را ندارند یعنی در قالب پروتکل الحاقی حق بازرسی مناطق ندارند.


سوم اینکه فراتر از بازرسی‌های متداول یعنی فراتر از پروتکل الحاقی و پادمان قبول نداریم. بنابراین در مجموع بازرسی پادمان که از اول بوده و اکنون نیز است، همچنان وجود دارد. بعد منفی اجرای پروتکل الحاقی یعنی بازرسی مناطق نظامی و حساس را قبول نداریم و اصل اجرای پروتکل الحاقی به صورت داوطلبانه و دائمی را مجلس باید تصویب کند و در نهایت فراتر از بازرسی‌های متداول در قالب آژانس را اصلا قبول نداریم.

بعد از مصوبه سنا ابتدا ایران اعلام کرد اقدام واکنشی نخواهد داشت. اما کمیسیون امنیت کمیته‌ای را برای بررسی طرح های چند فوریتی برای واکنش به طرح سنا تشکیل داده است آیا این طرح برای واکنش به اقدام به سنا است؟

ما در جلسه روز یکشنبه کمیسیون بحث مفصلی کردیم که خروجی آن ارائه یک طرح واحد شد چون تعدد طرح‌ها نیاز نیست. دوم اینکه به یک چارچوبی رسیدیم که در جلسه روز سه شنبه این طرح را به رای گذاشته تا برای تصمیم گیری به صحن فرستاده شود.


آیا این طرح شامل طرح‌های مختلف نمایندگان با فوریت‌های مختلف در موضوع هسته‌ای نیز می‌شود؟

چهار طرح ارائه شده از سوی نمایندگان را در جلسه کمیسیون بررسی کردیم و قرار بر این شد که طرح واحد و نه طرح های متعدد داشته باشیم. چارچوب این طرح واحد را تنظیم کردیم که ان شاء الله این طرح بعد از تصویب در جلسه روز سه شنبه کمیسیون به هیأت رئیسه جهت اعلام به صحن داده می‌شود.


اگر آن طرح سنا مصوب نمی‌شد، کمیسیون امنیت مجلس چنین طرحی را ارائه می‌کرد؟

این طرح جامع بعد از تصویب در کمیسیون امنیت در دستور کار مجلس قرارمی‌گیرد که طبیعتا این روال بعد از مدتی اجرایی می‌شود ولی به طور کلی ما به عنوان نمایندگان ملت سوگند خوردیم که حافظ منافع ملی و مصالح ملت باشیم که قطعا یکی از منافع ملی عرصه هسته‌ای است که تلاش بسیار کردیم و دانشمندانمان نیز شهید شدند. بنابراین حتما حفظ این دستاوردها یک اصل است . طبیعی است که طرف مقابل را رصدمی‌کنیم و هم بر اساس نیاز به هنگام شلیک لازم را همانند مجلس هفتم می کنیم.

همزمان با مذاکرات هسته‌ای آمریکا یک سری تهدیدات علیه ما مطرح کرد. آیا در این طرح تمهیداتی برای مقابله با این تهدیدات در نظر گرفته شده است؟


مقام معظم رهبری فرمودند که ما در شرایط فشار و تهدید مذاکره نمی کنیم . طبیعتا شرایط را شورای عالی امنیت ملی رصد می‌کند.

زمانی است که آن‌ها تنها رجزخوانی می‌کنند که فاقد ارزش است اما زمانی تهدید می‌کنند که ما قطعا در شرایط تهدید دشمن مذاکره نمی‌کنیم چون ما اجباری به مذاکره نداریم. ما از حقوق خودمان دفاع می‌کنیم، می‌توانستیم به عنوان یک کشور، عضو ان پی تی و آژانس نباشیم، اجباری هم نبود ولی ما به دلیل اعتقادمان، تعهد در ان پی تی را پذیرفتیم و تنها کشوری هستیم که از پشتوانه فتوای مقام معظم رهبری برخورداریم، رئیس جمهور آمریکا نیز این پشتوانه را تحسین کرد. بنابراین ما از این کشورها طلبکار هستیم نه اینکه بدهکار آن‌ها باشیم.


ما این محدودیت‌ها را پذیرفته‌ایم تا از امتیازاتش استفاده کنیم . قرار نیست که هم محدودیت را بپذیریم و هم امتیاز نداشته باشیم. آن‌ها بدانند که جمهوری اسلامی ایران امروز در شرایطی است که اگر بازی را به هم بزنند بازی را به هم خواهیم زد. تردیدی نداشته باشند.


یکی از مقامات اسرائیل مدعی شده که در ایران همچون هیروشیما از بمب اتم استفاده شود، ارزیابی‌تان از این اظهارات چیست؟

پاسخ این صحبت تنها یک لبخند تمسخر آمیز است و صحبتی نیست که بخواهیم در مورد آن بحث کنیم.

رژیم صهیونیستی از سال 2000 یعنی 15 سال گذشته و ورود مقاومت به عرصه به لحاظ اقتدار جمهوری اسلامی در پنج جنگ شکست خورده است. آنها توان تقابل با گروه‌های دوست ما را ندارند چه برسد به اینکه بخواهند با ما برخورد کنند. بنابراین به نظرم این موضوعی نیست که بخواهیم روی آن بحث کنیم.