شرط ایران برای پذیرش پروتکل الحاقی

فرارو: رئیس سازمان انرژی اتمی، شرط و شروط ایران برای پذیرش پروتکل الحاقی را بیان کرد؛ پروتکلی که به آژانس بین المللی انرژی اتمی سطح دسترسی بیشتری به تاسیسات هسته‌ای ایران می‌دهد.

علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی، در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی سی‌سی‌ تی‌وی چین شرط پذیرش پروتکل الحاقی توسط جمهوری اسلامی را توافق درباره همه مسائل دانست.

به گفته او تا زمانی که درباره همه مسائل توافق نشده است این بدان معنا خواهد بود که توافقی حاصل نشده است و از این رو ایران پروتکل الحاقی را به مرحله اجرا نخواهد گذاشت.

پروتکل الحاقی به‌منظور تقویت کارآمدی و بهبود کارایی نظام پادمان‌های آژانس در ۱۵ مه ۱۹۹۷ در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به تصویب رسید.

کشورهایی که به پیمان منع گسترش تسلیحاتی هسته‌ای NPT پیوسته‌اند و موافقت‌نامه‌های پادمانی جامع را امضا کرده‌اند می‌توانند این پروتکل را نیز به مرحله اجرا در آوردند. لازم الاجرا شدن پروتکل برای کشور عضو منوط به تصویب و تایید امضای آن در مجالس قانون‌گذاری است.

براساس پروتکل الحاقی، بازرسی حق آژانس است و نیازی به‌تصویب شورای حکام (برخلاف بازرسی ویژه) ندارد. از طرف دیگر، آژانس در بازرسی‌های خود برمبنای پروتکل الحاقی حق دارد به هرمکانی که برای انجام وظایف خود ضروری می‌داند، دسترسی پیدا کند. این نوع بازرسی بیشتر برای فعالیت‌های اظهارنشده طراحی شده و درواقع، می‌توان از آن به بازرسی‌های سرزده تعبیر کرد.

این پروتکل را بر اساس اعلام پایگاه اطلاع رسانی آژانس بین المللی انرژی اتمی نزدیک به ۱۵۰ کشور امضا کرده‌اند و حدود ۹۰ کشور آن را در مجلس قانون گذاری به تصویب رسانده‌اند.

بر اساس توافق مقدماتی میان ایران و گروه ۱+۵ در ژنو۳ موسوم به برنامه اقدام مشترک جمهوری اسلامی ایران پذیرفته است که پس از توافق جامع این آمادگی را دارد که به صورت داوطلبانه پروتکل الحاقی را به مرحله اجرا در آورد.

در تفاهم لوزان نیز بار دیگر این موضوع مورد تاکید قرار گرفت، هر چند از سوی برخی کشور‌ها به خصوص آمریکایی‌ها بر پایه فکت شیت منتشر شده این ادعا مطرح شد که ایران قرار است امکان دسترسی‌های بیشتری به تاسیات هسته‌ای خود فراهم کند.

با این حال صالحی در این گفت‌و‌گو تاکید کرد که «در صورت تصویب مجلس ایران، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌توانند از برخی مراکز غیرهسته‌ای ایران در چارچوب و شرایط مشخص بازدید کنند.»

صالحی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه آیا ایران در چارچوب تدابیر اضافی اجازه خواهد داد که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات غیرهسته‌ای آن دیدار کنند؟ گفت: این موضوع میان دو طرف مطرح و بررسی شده است. اگر همه مسائل به خوبی پیش برود ما این حقیقت را پذیرفته‌ایم که پروتکل الحاقی را خواهیم پذیرفت. این موضوع در ژنو سه مطرح شد.

اما همانگونه که گفتم شرط تحقق این موضوع توافق درباره همه مسائل است و تا زمانی که درباره همه مسائل توافق نشده است این بدان معنا خواهد بود که توافقی حاصل نشده است. ما نمی‌توانیم یک بخش را مورد توجه قرار دهیم و از بخش و حوزه دیگری غفلت کنیم. در پروتکل الحاقی این فرصت و امکان وجود دارد که از برخی سایت‌ها بازدید انجام شود اما این به تفاهم و توافق دوجانبه وابسته است. برای مثال فرض کنید بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهند از یک مرکز یا تاسیسات غیر هسته‌ای بازدید کنند ما مخالف این موضوع هستیم.

مراکز و تاسیسات هسته‌ای در چارچوب توافق تامین امنیت تحت نظر قرار دارند. ما درباره مراکز غیر هسته‌ای صحبت می‌کنیم. بازرسان بر اساس پروتکل الحاقی می‌توانند از مناطق اطراف مراکز غیر هسته‌ای نمونه‌برداری کنند.»