در چه مواقعی جراحی زیبایی نیاز است؟

خبرآنلاین: نخستین برنامه از مجله تصویری میکروسکوپ که از شبکه ۴ صدا و سیما پخش شد امروز درباره جراحی های زیبایی صحبت کرد. جراحی هایی که افراد در آن، بیمار نیستند، بلکه کسانی هستند که از اندامها و چهره خود خوششان نمی آید.

در ابتدای این برنامه، مهمانان برنامه معرفی شدند. دکتر سید کمال فروتن فوق تخصص جراحی پلاستیک و از بنیان گذاران جراحی پلاستیک و میکروسکوپیک در ایران و دکتر مجید راستی اردکانی فوق تخصص جراحی پلاستیک، ترمیمی و سوختگی دو مهمانی بودند که در این برنامه به اظهار نظر پرداختند.

دکتر راستی در ابتدای برنامه میکروسکوپ درباره جنبه زیبایی در جراحی های پلاستیک گفت: لغت پلاستیک از ریشه پلاستیکوس می آید که به معنی فرم دادن و تغییر شکل دادن اعضا است. فرم اعضا را می توان با این جراحی تغییر داد. برای همین جراحی پلاستیک را نباید جراحی زیبایی نامید. شاید ۱۰ درصد جراحی های پلاستیک، در ارتباط با مسایل زیبایی باشد.

او درباره جراحی زیبایی و ارتباط آن با جراحی پلاستیک گفت: این جراحی، زیرمجموعه کوچکی از جراحی پلاستیک است که از فرق سر تا نوک پا را می تواند عمل کند. این رشته در پیوند مو، ضایعات سر و صورت، ضایعات تغییر شکل اندامها، جراحی پروتز گونه، بینی، شکستگی های فک و صورت، تغییر شکل در فک، ضایعات مادرزادی مانند شکافها و مانند آن کارمی کند. حتی گوشهای برجسته، خوابیده، یا افراد فاقد گوش، بازسازی چانه، شلی و افتادگی گردن، بازسازی تومورها، فرم دادن به جاهایی که تومور را برداشته اند و از شکل افتاده در این مقوله می گنجد.

راستی درباره سایر جراحی های ترمیمی گفت: در اندام های تحتانی تر، بازسازی اعمال سینه هایی که بریده شده اند، بزرگ و کوچک کردن سینه، پوست کشیدن شکم، لیپوساکشن، زخم های بستر، سوختگی ها، ضایعات تصادفی، لخت ماندن بدن که عضله یا پوست ندارد، در این مقوله قرار می گیرد. یعنی پزشک در این رشته تقریبا از بالا تا پایین بدن را جراحی می کند. کدام رشته پزشکی را سراغ دارید که این همه گسترده باشد؟ جراحی پلاستیک به صورت کلی، بازسازی شکل، کارکرد و یا بهبود اعضایی است که دچار ضایعه شده اند. گاهی که می گویند جراحی زیبایی، به این خاطر است که علاوه بر بازسازی، اندام را فراتر ازوضع طبیعی اش نیز می بریم. البته این تعریف، خیلی تعریف دقیقی نیست، ولی زیرمجموعه ای از جراحی پلاستیک است.

جنگ تحمیلی نقطه اوج جراحی ترمیمی

در ادامه برنامه، دکتر فروتن به عنوان یکی از پیشکسوتان این رشته در ایران گفت: رشته جراحی ترمیمی از سال ۴۲ با همکاری آقای دکتر اصانلو شروع شد. البته ابتدای کار این رشته، با مشکلات دینی شروع شد، چون با عنوان جراحی زیبایی شروع شده بود. به مرور جراحی ترمیمی نیز به آن اضافه شد و در زمان جنگ، این قسمت اوج گرفت و شکل کاربردی بیشتری گرفت و ضایعات جنگی و جبهه و خمپاره را در آن زمان ترمیم می کردند. به همین دلیل، جراحی ترمیمی به صورت زیبایی فراموش شد و تا انتهای زمان جنگ و حدود سال ۶۶ تا ۶۷ دوباره مجموعه جراحی های جنگی کمتر شد و قسمت زیبایی جراحی پلاستیک پررنگ شد و این رشته به صورت جراحی زیبایی تا امروز ادامه دارد.

او درباره کاربردهای جراحی ترمیمی در ایران گفت: جراحی این رشته در قسمت زیبایی، بیشتر مربوط به قسمتهای ناهنجاری های دست، فک، صورت و ناهنجاری های مادرزادی است که ارزش جراحی پلاستیک را بالا می برد. ضایعاتی که در فک و صورتا، یا دست و تمام بدن ایجاد می شود، در این رشته قابل برطرف کردن است. بازسازی نسوجی که در سرطان ها برداشته می شود با جراحی ترمیمی امکان پذیری ست و تمام رزیدنت ها باید این دوره ها را ببینید و یاد بگیرند.

مشکلات جراحی ایران در نیم قرن پیش

در بخش چهره های ماندگار برنامه نیز دکتر سیاوش صحت، استاد جراحی دانشکده پزشکی اصفهان و دبیر علمی جامعه جراحان علمی ایران معرفی شد. او با ارائه خلاصه نامه ای از زندگی نامه خود، به سوابق علمی اش در دانشکده پزشکی اصفهان و تخصص جراحی خود اشاره کرد. او دوره جراحی عمومی را در آمریکا و دوره جراح قفسه صدری را در دانشگاه پنسیلوانیا و هاروارد و رویال نیویورک گذراند. همچنین بخشی از زندگی علمی خود را در دانشگاه جان هاپکینز آمریکا و دانشگاه بریستول انگستان در رشته فوق تخصصی جراحی مری کار کرد.

او گفت: مشکلات ۴۰ سال پیش از این، عادی بود و ما به آن مشکل نمی گفتیم. کارکردن در حرفه پزشکی علاقه می خواهد و مشکلات رفتن به خارج از کشور با وجود علاقه افراد، مشکل چندانی محسوب نمی شود و هر چه پیش می آید قسمتی از زندگی است و قابل گذشت است. برگشت به ایران در ۴۰ سال پیش خیلی مشکل بود ولی موفق شدیم بخش جراحی دانشکده اصفهان را برای اولین بار در ایران برای قفسه صدری راه انداختیم و بیمارستان خورشیدو ثریا (کاشانی فعلی) در این رشته شروع به کار کرد.

دکتر صحت گفت: اگر قناعت در پزشکان باشد، پزشکان هرگز مشکل مالی نداشتند و اگر این مناعت را نداشته باشند، مشکلات شروع می شود. ما هیچ وقت مشکلات مالی در استادان و همکاران خود ندیدیم چون پزشکان قانعی بودند. درباره اخلاق پزشکی یا رفتار پزشکان هم باید گفت ۴۰ سال پیش طوری بود که پزشک، حکیم باشی نیز بود. الان از این حالت خارج شده ایم. سابقا پزشکان نه تنها پزشک بودند، بلکه در مشکلات مردم، مرجع بودند و مردم از آنها کمک می گرفتند. شاید دیگر پزشکی این مرتبه را ندارد و تبدیل به شغل شده است و مردم فکر می کنند پولی می دهند و خدمتی می گیرند. شاید رفتار پزشکان آن موقع طوری بود که این حالت را باعث می شد. می شود گفت رفتاری که معلمان ما یاد می دادند، اکنون به آن صورت نیست.

او درباره مدرسه بهیاری شیر و خورشید یا هلال احمر فعلی نیز توضیح داد و گفت: در آن زمان پرستاری درایران موقعیتی نداشت و کم کم با این مدرسه شروع شد. کسانی که از مریض پرستاری می کردند، اقوام مریض بودند. مدرسه پرستاری نیز باز شد و پرستاری ازمریض رونق گرفت. مشکل دیگر، انتقال و اهدای خون بود. زمانی که از آمریکا آمده بودم، پنجشنبه به پنجشنبه از اصفهان به تهران می رفتم و عده ای معتاد دور بیمارستان پهلوی بودند که خون خود را به این مرکز می فروختند. من هفته ای بین ۱۲ تا ۲۴ شیشه خون را می خریدم و با خود به اصفهان می آوردم. کم کم بانک خون اصفهان درست شد. ما تا ۲۲ بهمن ۵۷ درباره مسئله خون مشکل داشتیم و مردم برای خون دادن به اقوام خود نیز مشکل داشتند.

دکتر صحت با اشاره به خاطره ای از زمان انقلاب در اصفهان گفت: در دهم محرم ۵۷، ما در بیمارستان ثریا ۱۲۴ بیمار تیر خورده داشتیم. مردمی که قبلا با کمال ناراحتی مجبور می شدند خون بدهند، آن روز از دیوار بیمارستان بالا می پریدند و خون می دادند و دوباره به خیابانها می رفتند. بعد از آن خون دادن عادی شد. آن روز بدون اینکه کسی از مردم بخواهد، خون دادند. همچنین آن موقع مجله و کتاب نداشتیم. کوشش کردیم این مسایل برطرف شود.

هندی ها، پیشتازان جراحی ترمیمی در جهان

در بخش دیگری از برنامه، دکتر راستی درباره سابقه جراحی پلاستیک در دنیا گفت: اولین بار در ۱۶۰۰ سال پیش جراحی پلاستیک در دنیا شروع شد. شخصی در هند، ترمیم هایی را انجام می داد. مثلا وقتی به عنوان مجازات، اندامهایی از جمله بینی را می بریدند، به این خاطر کسانی مراجعه برای بازسازی اندام، می کردند برای اولین بار در ناحیه بینی مراجعه کرده بود. یعنی اولین بار هندی ها اولین جراحی های ترمیمی را انجام دادند. بعد از طریق اعراب و مسلمانان، این دانش به اروپا و ایتالیا منتقل شد و آنها نیز اولین بار جراحی های بینی را شروع کردند. در قرون وسطی می گفتند نباید تغییر شکل اعضا انجام شود و اینها را خدا مجازات کرده. تا زمان جنگ های جهانی اول و دوم، رشد این رشته بسیار زیاد بود. به خاطر جنگها و تصادفات این ضایعات زیاد شد و این رشته پیشرفت کرد.

این فوق تخصص جراحی ترمیمی در ادامه گفت: جراحی پلاستیک نوین به سالهای ۱۹۶۰ تا ۷۰ میلادی برمی گردد. یعنی رشته ای نسبتا جدید است. در برخی رشته ها، ۲۰۰ سال تکنیک جراحی داریم، ولی در جراحی ترمیمی، هر چند سال تکنیک ها عوض می شود ولی تکنیک های بینی شاید فقط ۱۵ سال ارائه می شود. تکنیک های پروتزبسیار فرق کرده و هنوز پیشگامان این رشته زنده هستند. هنوز این رشته جوان است و جای کار زیادی دارد.

او درباره حضور این رشته در ایران گفت: در ایران نیز این رشته بسیار خوب پیشرفت کرده و جوانان و پزشکانی که وارد شده اند، بسیار بااستعداد هستند. الان می شود گفت جراحی پلاستیکی که در ایران انجام می شود، هم رده آمریکا و اروپاست و از این لحاظ اگر جلو نباشیم عقب نیستیم.

چرا بعضی اوقات جراحی زیبایی نیاز است؟

دکتر فروتن نیز درباره پیشنهاد جراحی پلاستیک روی افراد گفت: وقتی فردی با خودش و یکی از اعضای بدنش مشکل داشته باشد یا اشکالی در بدنش موجود باشد، یعنی مثلا بینی اش ناهنجار یا بزرگ باشد یا صورت و فک و سینه یا شکم، تغییر شکل داشته باشد می شود با عمل جراحی این اندامها را بهتر کرد. همیشه نباید فکر کنیم جنبه زیبایی در این جراحی ها وجود دارد. بلکه کارکرد و کاربرد عضو را در نظر داشت و اگر بینی را عمل می کنیم، باید برای تنفس مرطوب و گرم کارکرد معمول خود را داشته باشد.

او در ادامه گفت: اکثرا وقتی یک مدل به خصوصی را برای بینی می خواهند درست کنند، برخی امسال یا سال دیگر از مدل بینی خود زده می شوند و می خواهند مدل را عوض کنند، این کار امکان ندارد و وقتی بیمار مراجعه می کند، ما قبول نمی کنیم تغییر دهیم مگر این که بینی در شکل ابتدای خود، طبیعی باشد. بهترین صورت و چهره در اندام، اندام طبیعی یک فرد است. اگر اشکال دارد می شود به پزشک مراجعه کرد.

دکتر فروتن گفت: مثلا خانمی که چندین بار زایمان کرده باشد و شکم شل داشته باشد یا فتق دارد، از لحاظ روحی برایش مشکل است، اگر این را درست کنیم، اعتماد به نفس او بالا می رود و فرد وارد اجتماع می شود. در صورتی که شکم بزرگ یا سینه بزرگ داشته باشد یا بینی اش بزرگ باشد، می توان اعتماد به نفس را با جراحی به او برگرداند. فردی که روزها از خونه بیرون نمی آمد، با زیبایی، می توان او را وارد اجتماع کرد. سوختگی ها را در نظر بگیرید. اگر کسی صورتش سوخته باشد و مشکل روحی و روانی دارد، می توان او را با جراحی ترمیمی وارد جامعه کرد. همینطور تومورها و سرطانهای ناحیه سر و صورت وقتی اصلاح شود، افراد می توانند وارد اجتماع شوند.

دکتر راستی نیز درباره جراحی پلاستیک توضیح داد: برخی موافق و برخی مخالف جراحی پلاستیک هستند. برخی می گفتند لزومی به وجود جراحی پلاستیک نمی بینیم چون این رشته جهت خدمت به افراد خاص جامعه است. وقتی می گوییم جراحی پلاستیک، منظور تنها جراحی زیبایی نیست، می توان به آنها پاسخ داد. وقتی کسی از لحاظ روحی و روانی، ضایعه ای اذیتش می کند، چرا بهترش نکنیم؟ برخی فرقه ها می گویند نباید فرد چهره اش را تغییر دهد و مشکلات خدادادی اش را رفع کند.

در اسلام این مسئله حل شده و گفته اند خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. در مقوله ترمیم که جای بحث ندارد. برخی از جراحی های اصلی ترمیمی، بحث اندامهای قطع شده است و کسی که انگشتش قطع شده، باید این عضو پیوند شود. این مربوط به زندگی فرد است. فردی که ضایعه مادرزادی دارد و نمی تواند مثلا به خاطر تغییر شکل چهره یا شکاف کامش نمی تواند زندگی کند و حرف بزند، جراحی پلاستیک برایشان مفید است چون می توانند حرف بزند و غذا بخورد. پرسش به این صورت که جراحی پلاستیک آری یا نه، جای صحبت ندارد.