خدمت سربازی در کشورهای مختلف جهان

روزنامه اعتماد: سربازی، برای همه جوانان نامی آشناست که می‌دانند بالاخره در سال‌های جوانی‌شان به سراغشان می‌آید. کشورها برای دفاع از مرزهای خود و برای مقابله با تهدیدهای کشورهای دیگر نیروهای جوان خود را آموزش می‌دهند تا برای روزی که نیاز به دفاع از کشورشان بود این نیروها تربیت شده و آماده باشند.

مدل سربازی چه از نظر زمان و چه از نظر نوع آموزش در کشورهای جهان مختلف است، دلیل این تنوع به خاطر موقعیت هر کشوری است که با کشور دیگر متفاوت است. با بررسی که در ۲۰۰ کشور جهان انجام شده است، مهمترین عاملی که وجود دارد این است که در تمام این ۲۰۰ کشور به نوعی خدمت سربازی وجود دارد.

اما در بعضی از کشورها سربازی اجباری حذف شده و به جای آن سربازی داوطلبانه یا خدمت در امور مدنی جایگزین شده است. در برخی دیگر هم مدت زمان سربازی به شش ماه یا هشت ماه کاهش پیدا کرده است.

در این میان کشورهایی که از نظر جغرافیایی و سیاسی موقعیت حساس‌تری دارند خدمت سربازی در آنها بیش از یک سال و حتی تا دو سال است و سربازی به صورت اجباری است.

کشورهایی که از ترکیب نیروهای داوطلب و اجباری استفاده می‌کنند

تعداد کل: ۱۵ کشور (۸ درصد)

برمودا (بخش عمده‌ای از نیروهای ارتش، حرفه‌ای بوده و تنها بخش اندکی به صورت اجباری تأمین می‌شود)، ساحل عاج، سنگاپور، سودان، فیلیپین، کره جنوبی، کلمبیا، گرجستان، گابون، مالی، موریتانی (نیروی هوایی و دریایی کاملاحرفه‌ای شده اند و از سرباز اجباری تنها در نیروی زمینی استفاده می‌شود)، گینه، ونزوئلا، دومینیکن (جمهوری)

کشورهایی که سربازی انتخابی دارند

تعداد کل: ۱۴ کشور (۷ درصد)

اندونزی (استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری)، بنین (از ترکیب سربازان داوطلبانه و اجباری استفاده می‌شود)، تایلند (به صورت رندم به تعداد مورد نیاز سرباز استخدام می‌شود)، توگو (استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری)، جمهوری آفریقای مرکزی (استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری)، چاد، چین (تمام افسران، سربازان داوطلب هستند)، مالزی (مشمولان بر اساس قرعه انتخاب می‌شوند)، سنگال (استفاده از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری)، نیجر، کیپ ورد، گینه بیسائو (نیروی هوایی حرفه‌ای و داوطلبانه شده است)، گینه استوایی (اکوئیتوریال)، موزامبیک

سربازان در این کشورها از این حق برخوردارند که برخی از موارد مربوط به سربازی مانند مکان و محل خدمت یا نوع خدمت (هوایی، دریایی و زمینی) را خودشان انتخاب کنند.

کشورهایی که سربازی اجباری یک سال یا کمتر دارند

تعداد کل: ۲۴ کشور (۱۱ درصد)

فنلاند، اتریش (از ابتدای ۲۰۰۷ از ۸ ماه به ۶ ماه کاهش یافت)، آذربایجان (برای فارغ التحصیلان دانشگاهی ۱۲ ماه و سایرین ۱۸ ماه)، برزیل (بسته به محل خدمت بین ۹ تا ۱۲ ماه)، بولیوی (۱۲ ماه)، دانمارک (بسته به محل خدمت، ۴ تا ۱۲ ماه و صرفاً در امور مدنی یا به صورت نظامی غیرمسلح)، اکوادور (سربازی انتخابی است)، اوکراین (بسته به نوع خدمت، ۱۲ تا ۱۸ ماه، در ۲ یا ۳ سال آینده ارتش کاملاً حرفه‌ای شده و سربازی اجباری ملغی می‌شود)، تونس (۱۲ ماه)، ازبکستان (۱۲ ماه)، قرقیزستان، یونان (۱۲ ماه و در آینده به ۶ ماه کاهش می‌یابد)، مکزیک (۱۲ ماه، سربازی انتخابی، نیروهای هوایی و دریایی کاملاً حرفه‌ای شده‌اند)، نروژ (۱۲ ماه و صرفاً در امور مدنی یا به صورت نظامی غیر مسلح)، روسیه، سوییس (۲۶۰ روز)، تایوان (۱۲ ماه، امکان انتخاب برای مشمولان وجود دارد، هر سال، ۱۰ درصد از تعداد سربازان اجباری حذف می‌شود تا به مرور سربازی اجباری ملغی شود)، ترکیه

مهمترین کشورهایی که سربازی اجباری ندارند

تعداد کل: ۱۲۳ کشور (۶۱ درصد)

آرژانتین (در ۱۹۹۹ حذف شد)، آفریقای جنوبی (از ۱۹۹۴ حذف شد)، استرالیا، امارات متحده عربی، ایالات متحده آمریکا، بحرین، بلژیک، بلغارستان، پاکستان، انگلستان، پرو، تانزانیا، چک، ژاپن، شیلی، عراق، عربستان، عمان، غنا، فرانسه (از ۱۹۹۶ حذف شد)، کانادا (تاکنون در زمان صلح سربازی اجباری نداشته است)، لبنان، لتونی (از ۲۰۰۷ حذف شد)، لوکزامبورگ (از ۱۹۶۷ حذف شده است)، هلند (به طور رسمی سربازی اجباری را لغو نکرده ولی از سال ۱۹۹۶ به بعد از سرباز استفاده نکرده و ارتش کاملاً حرفه‌ای دارد)، ایرلند (دوره سربازی اجباری حذف شده ولی دوره ذخیره هنوز ملغی نشده است)، کویت (بر اساس قانون امکان سربازگیری اجباری وجود دارد ولی از سال ۲۰۰۱ به حالت تعلیق درآمده است)، سوئد (در جولای ۲۰۱۰ لغو شد. دولت در موارد اضطراری می‌تواند مجدداً سربازگیری اجباری کند)، لهستان (از ژانویه ۲۰۱۱ لغو شد)، لیتوانی (از سپتامبر ۲۰۰۸ لغو شد)، کرواسی (از ۲۰۰۸ حذف شد)، صربستان (از ژانویه ۲۰۱۱ حذف شد)، آلمان (از سال ۲۰۱۱ حذف شد)

کشورهایی که صرفاً در امور مدنی یا بصورت نظامی غیرمسلح سربازی دارند

تعداد کل: ۷ کشور (۴ درصد)

آنگولا (۲۴ ماه)، الجزایر (۱۸ ماه: ۶ ماه آموزش و ۱۲ ماه فعالیت مدنی، ضمناً به زودی شرط انجام خدمت سربازی از شرایط استخدام کارمندی در الجزایر حذف می‌شود)، روسیه سفید (بلاروس، ۱۸ ماه و برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ۱۲ ماه)، قبرس، سنت لوسیا، سنت وینسنت و گراندین، اسپانیا

کشورهایی که سربازی اجباری بیش از یک سال، غیر انتخابی و همراه با بکارگیری در امور عملیاتی نظامی دارند

تعداد کل: ۱۷ کشور (۹ درصد)

ارمنستان، اریتره (۱۶ ماه)، ویتنام (۱۸ ماه)، تاجیکستان، ترکمنستان، زیمباوه، سائوتام و پرینسیپ، سوریه (۲۱ ماه)، سومالی (از سال ۲۰۰۵ از سوی سازمان ملل به عنوان نقض‌کننده حقوق کودکان و بکارگیرنده آنان در سربازی معرفی شده است)، کامبوج (۱۸ ماه)، قزاقستان، کره شمالی، کوبا، لائوس (۱۸ ماه)، لیبی (۱۸ ماه)، مصر

روسیه

شاخه‌های نظامی: نیروی‌های زمینی، دریایی، نیروی هوایی

استراتژی: پرتاب موشک

سن و مدت خدمت نظامی: روسیه ترکیبی از نیروهای به خدمت گرفته شده اجباری و قراردادی را در سیستم نظامی پذیرفته بود. سن خدمت نظامی ۱۸ تا ۲۷ سال است. مردان در سن ۱۷ سالگی برای خدمت سربازی نام‌نویسی می‌کنند طول مدت خدمت سربازی اجباری دو سال است. در پایان سال ۲۰۰۵، ۳۰ درصد پرسنل ارتش روسیه را نظامیان قراردادی تشکیل می‌دادند. طبق برنامه‌ریزی تا سال ۲۰۱۰، ۷۰ درصد نیروهای مسلح روسیه را نیروهای داوطلب و مابقی از نیروهای خدمت اجباری تشکیل خواهد داد.

نیروی انسانی قابل استفاده برای خدمت نظامی: مردان بین سنین ۱۸ تا ۴۹، زنان بین سنین ۱۸ تا ۴۹

خدمت سربازی اجباری توسط دیمیتری میلیوتین در سال ۱۸۷۰ به امپراتوری روسیه وارد شد. طول مدت خدمت اجباری در فدراسیون روسیه دو سال است که اکثر روس‌ها به طرق مختلف از انجام آن اجتناب می‌ورزند.

اغلب روش‌های مورد استفاده در اجتناب از خدمت سربازی عبارت است از تحصیل در دانشگاه یا مشابه آن. افرادی که تا مقاطع فوق لیسانس یا دکترا ادامه تحصیل دهند خدمت سربازی اجباری ندارند.

آمریکا

ایالات متحده آمریکا به طور متناوب از خدمت وظیفه استفاده کرده است. برای مثال در سال ۱۸۶۳ فراخوان نیروهای وظیفه باعث ایجاد شورش‌های نیویورک شد.

بعدها در سال ۱۹۱۷ که ایالات متحده وارد جنگ جهانی اول شد دولت این کشور از فراخوان خدمت وظیفه استفاده کرد. نخستین دوره خدمت وظیفه در زمان صلح نیز با لایحه‌ای به نام خدمت و آموزش انتخابی در سال ۱۹۴۰ برگزار شد. خدمت وظیفه فعال (فراخوان) در سال ۱۹۷۳ در این کشور به پایان رسید.

هم‌اکنون از پسرانی که در سنین بین ۱۸ تا ۲۴ سال قرار دارند خواسته می‌شود در نظام خدمت انتخابی ثبت‌نام کنند. هدف این خدمت «فراهم آوردن نفرات کافی برای نیروهای مسلح در شرایط اضطراری است» و هدف دیگر آن نظام سلامت فردی کارکنان است.

از دیگر اهداف این طرح ایجاد برنامه‌ای برای فرمان‌شکنان وجدانی است تا آنها نیز بتوانند در خدمات جایگزین کار کنند. از سال ۱۹۸۶ تا به حال هیچ‌کس به خاطر تخطی از قوانین نظام وظیفه کشته نشده است.

زنان نمی‌توانند در خدمت انتخابی آمریکا ثبت‌نام کنند اما این اختیار را دارند تا به عنوان داوطلب به ارتش بپیوندند.

چین

خدمت وظیفه از زمان تأسیس جمهوری خلق چین در سال ۱۹۴۹ در تئوری وجود داشته است. با این حال به دلیل جمعیت کلان چین و وجود داوطلبان زیادی که تقاضای ورود به ارتش این کشور را دارند، تا به حال فراخوان خدمت اعلام نشده است.

خدمت وظیفه در ماده ۵۵ قانون اساسی چین این طور تقدیس شده است: «وظیفه مقدس هر شهروند جمهوری خلق چین است که از میهن مادری خود در برابر حملات دشمنان دفاع کند. وظیفه افتخارآمیز هر شهروند جمهوری خلق چین انجام خدمت نظامی و عضویت در نیروهای مقاومت است.»

مبنای حقوقی فعلی خدمت وظیفه، قانون نظامی مصوب سال ۱۹۸۴ است که این طور بیان می‌کند که خدمت نظامی، وظیفه «تمام شهروندان بدون تمایز نژادی (...) و گرایش مذهبی» است.

این قانون از زمانی که تصحیح شده به حالت اجرا در نیامده است. خدمت نظامی معمولاً در نیروهای مسلح عادی انجام می‌شود، اما قانون سال ۱۹۸۴ اجازه اجرای خدمت وظیفه تحت عنوان نیروهای احتیاط را نیز داده است.

ساکنان هنگ‌کنگ و ماکائو از سال ۱۹۹۷ و ۱۹۹۹ از عضویت در ارتش منع شده‌اند.

ترکیه

در ترکیه خدمت نظامی اجباری برای شهروندان مردی که بین سنین ۲۰ تا ۴۱ سال هستند (با کمی استثنا) اعمال می‌شود.

کسانی که در حال تحصیل در سطوح دانشگاهی هستند یا مشغول گذراندن طرح‌های فنی و حرفه‌ای هستند می‌توانند خدمت خود را تا پایان برنامه مذکور به تعویق بیندازند.

طول خدمت ضرورت متفاوت است. پانزده ماه برای سربازان صرف، دوازده ماه برای افسران احتیاط و شش ماه برای سربازان کوتاه‌مدت که شامل کسانی می‌شود که مدرک دانشگاهی به دست آورده‌اند ولی خود را به عنوان افسر احتیاط در وقت مقرر معرفی نکرده‌اند.