نفس آثار تاريخي گرگان به شماره افتاده است
وضعيت ميراث فرهنگي گلستان بغرنج است؛ اين را تمام شواهد گوشزد مي‌کنند. از بناهاي تاريخي چند صد ساله تا آثار باستاني چندهزار ساله؛
وضعيت ميراث فرهنگي گلستان بغرنج است؛ اين را تمام شواهد گوشزد مي کنند . از بناهاي تاريخي چند صد ساله تا آثار باستاني چندهزار ساله ؛ از مدرسه عماديه و خانه هايي که جزو نخستين آثار ثبت شده به عنوان ميراث ملي هستند تا شهر تاريخي جرجان و ديوار دفاعي گرگان که پس از ديوار چين، بزرگ ترين ديوار دفاعي جهان است . اما تمام اين آثار ارزشمند ملي به حال خود رها شده اند و در گوشه و کنار گلستان ، خاک مي خورند. کارشناسان معتقدند اين بحران هنگامي ساماندهي مي شود که دو عامل با هم در کار باشند ؛ نخست تخصص و عشق مديران و دوم اختصاص بودجه کافي.
اسدالله معطوفي، پژوهشگر و تاريخ نگار که آثار متعددي درباره تاريخ استرآباد دارد دراين‌باره به CHN مي‌گويد : حدود ۵ هزار تپه باستاني و تاريخي در ايران وجود دارد که تقريبا ۳۰۰ تپه در گستره استان گلستان بوده است . اما متاسفانه در نيم قرن اخير تعدادي از آنها فرسوده و نيمه فرسوده شده و يا به علت شخم هاي مکرر در ميان زمين‌هاي کشاورزي از بين رفته‌اند. نمونه بارز چنين تپه هايي در اطراف سرخنکلاته و شمال علي آباد کتول قرار داشتند .
او علاوه بر اين ها به چند حمام قديمي اشاره مي کند و مي‌گويد: "حمام قديمي راميان" و "سياه مرگو" و "آسياب روستاي محمدآباد کتول" از بناهايي است که در حال نابود شدن است؛ همچنين"آب انبار محله درب نو" که آخرين آب انبار در گرگان است و مي تواند به عنوان بهترين يادمان گذشتگان ما مورد توجه قرار گيرد در حال از بين رفتن است. اين باستان شناس معتقد است که تا قبل از تخريب و نابودي کامل، اين بناها بايد مورد توجه، ترميم و تعمير قرار بگيرند وگرنه خسارت اين بي‌توجهي را با هيچ اقدامي نمي‌توان جبران کرد.
معطوفي که صاحب آثاري برجسته از جمله کتاب هاي "سير تاريخي معماري ۶ هزار ساله گرگان و استرآباد" و "پيشينه شهر تاريخي جرجان" است ثبت آثار باستاني و تاريخي در سازمان ملل و يونسکو را به دليل جذب بودجه‌هاي لازم و همچنين کارا بودن حفاظت جهاني، يکي از راهکارهاي مثبت براي حفظ ميراث فرهنگي کشور مي‌داند.
وضعيت نابسامان پل تاريخي آق قلعه
اين مدرس دانشگاه که اثري با نام "معرفي تپه هاي باستاني گرگان" را زير چاپ دارد وضعيت فضاي اطراف "پل تاريخي آق قلا " را بسيار نابسامان توصيف مي‌کند و مي‌گويد: با اينکه بخش غربي پل آق قلعه از نظر تزيينات آجري، زيباترين پل ايران شمرده مي‌شود؛ اما متاسفانه نسبت به اين پل بي‌توجهي شده است. هر چند بخش‌هايي از آن ترميم شده، اما ترميم برخي از بناهاي تاريخي ديگر مانند برج گنبد قابوس، بناي امامزاده نور و روشن آباد قابل تقدير است؛ متاسفانه فضاي اطراف پل، به هيچ عنوان در خور بازديد گردشگر نيست و ميراث استان بايد توجه بيشتري به اين مسائل داشته باشد.
انحلال طرح پرديسان و تخريب بناهاي ثبت شده در گرگان
حسين کتولي به بناهايي اشاره مي کند که هر چند از سوي ميراث فرهنگي به ثبت رسيده اند ؛ اما به دليل انحلال طرح ملي پرديسان و نبود بودجه کافي و البته بي توجهي مسئولان وقت گلستان، در حال خراب شدن هستند . او مي گويد: تخريب هاي عمده در حوزه بناهاي ثبت شده و در شرف ثبت از جمله خانه هاي تاريخي سيدي و فروغي اتفاق افتاده است . مجموعه تاريخي " خانه باقري" که بزرگ ترين و ممتازترين مجموعه تاريخي شمال و شمال شرق کشور است نزديک به دو سال است که مرمتش نيمه کاره رها شد و الان در وضعيتي است که نياز به ترميم اضطراري دارد . همچنين بافت هاي تاريخي روستايي ما که بسيار ارزشمند بوده و اخيرا در کارگاه معماري نيز مورد توجه جدي اساتيد معماري کشور قرار گرفت و برخي توسط بنياد مسکن احيا شده بود در وضعيت بسيار نانجاري به سر مي برد.
شهري با بيشترين اسناد خانوادگي
کتولي به خبرگزاري ميراث فرهنگي مي‌گويد: بيشترين ميزان اسناد تاريخي در حوزه اسناد خانوادگي در گرگان است و ما تاکنون در حدود 120 هزار برگ ، سند تاريخي ، وقف نامه و قباله نامه داريم ؛ اما متاسفانه اين اسناد در بدترين شرايط ممکن قرار دارند و حتي مکاني مناسب براي نگهداري آنها داده نشده است.
ديدگاه موزه‌اي
حسين کتولي با اشاره به طرحي که هم اکنون در استان گلستان در حال اجرا است و مي خواهد در هر شهر يک فضاي تاريخي را موزه کند مي گويد: آيا تاکنون از خودمان پرسيده ايم که از همين موزه هاي موجود در استان چند نفر ديدن کرده اند و اساسا ديدن مجسمه ساخته ده از يک شخصيت مهم قديمي چه فايده اي به حال ميراث فرهنگي استان دارد؟ در حالي که اگر ما يک مقاله علمي داشته باشيم و بر روي آثار همان شخصيت، کار محتوايي شود و در اختيار جامعه قرار گيرد، بسيار مفيدتر است.
او يادآوري مي کند: امروزه در دنيا ، موزه ها تبديل به فرهنگسراهايي براي تغيير نگرش و بالا بردن توجه افراد جامعه نسبت به تاريخ و فرهنگ خود شده است؛ اما ما با ايجاد ديدگاه موزه اي ، مي خواهيم ارتباط جامعه با اشياي تاريخي مان را فقط بصري کنيم .
کتولي در مقايسه اي بين گرگان با چند شهر تاريخي مي‌گويد: در اصفهان، شيراز و يا کاشان، شما تعدادي بنا و اثر را مانند خانه بروجردي ها داريد که در آنها به روي هر بازديدکننده اي باز است ؛ اما بنده سوالم اين است که کدام خانه تاريخي در گرگان درش به روي مردم باز است و يا آنها اجازه دارند بروند و از اين خانه ها بازديد کنند ؟ خانه ها همه در حال خراب شدن هستند .
منبع : CHN.ir
اسدالله معطوفي، پژوهشگر و تاريخ نگار که آثار متعددي درباره تاريخ استرآباد دارد دراين‌باره به CHN مي‌گويد : حدود ۵ هزار تپه باستاني و تاريخي در ايران وجود دارد که تقريبا ۳۰۰ تپه در گستره استان گلستان بوده است . اما متاسفانه در نيم قرن اخير تعدادي از آنها فرسوده و نيمه فرسوده شده و يا به علت شخم هاي مکرر در ميان زمين‌هاي کشاورزي از بين رفته‌اند. نمونه بارز چنين تپه هايي در اطراف سرخنکلاته و شمال علي آباد کتول قرار داشتند .
او علاوه بر اين ها به چند حمام قديمي اشاره مي کند و مي‌گويد: "حمام قديمي راميان" و "سياه مرگو" و "آسياب روستاي محمدآباد کتول" از بناهايي است که در حال نابود شدن است؛ همچنين"آب انبار محله درب نو" که آخرين آب انبار در گرگان است و مي تواند به عنوان بهترين يادمان گذشتگان ما مورد توجه قرار گيرد در حال از بين رفتن است. اين باستان شناس معتقد است که تا قبل از تخريب و نابودي کامل، اين بناها بايد مورد توجه، ترميم و تعمير قرار بگيرند وگرنه خسارت اين بي‌توجهي را با هيچ اقدامي نمي‌توان جبران کرد.
معطوفي که صاحب آثاري برجسته از جمله کتاب هاي "سير تاريخي معماري ۶ هزار ساله گرگان و استرآباد" و "پيشينه شهر تاريخي جرجان" است ثبت آثار باستاني و تاريخي در سازمان ملل و يونسکو را به دليل جذب بودجه‌هاي لازم و همچنين کارا بودن حفاظت جهاني، يکي از راهکارهاي مثبت براي حفظ ميراث فرهنگي کشور مي‌داند.
وضعيت نابسامان پل تاريخي آق قلعه
اين مدرس دانشگاه که اثري با نام "معرفي تپه هاي باستاني گرگان" را زير چاپ دارد وضعيت فضاي اطراف "پل تاريخي آق قلا " را بسيار نابسامان توصيف مي‌کند و مي‌گويد: با اينکه بخش غربي پل آق قلعه از نظر تزيينات آجري، زيباترين پل ايران شمرده مي‌شود؛ اما متاسفانه نسبت به اين پل بي‌توجهي شده است. هر چند بخش‌هايي از آن ترميم شده، اما ترميم برخي از بناهاي تاريخي ديگر مانند برج گنبد قابوس، بناي امامزاده نور و روشن آباد قابل تقدير است؛ متاسفانه فضاي اطراف پل، به هيچ عنوان در خور بازديد گردشگر نيست و ميراث استان بايد توجه بيشتري به اين مسائل داشته باشد.
انحلال طرح پرديسان و تخريب بناهاي ثبت شده در گرگان
حسين کتولي به بناهايي اشاره مي کند که هر چند از سوي ميراث فرهنگي به ثبت رسيده اند ؛ اما به دليل انحلال طرح ملي پرديسان و نبود بودجه کافي و البته بي توجهي مسئولان وقت گلستان، در حال خراب شدن هستند . او مي گويد: تخريب هاي عمده در حوزه بناهاي ثبت شده و در شرف ثبت از جمله خانه هاي تاريخي سيدي و فروغي اتفاق افتاده است . مجموعه تاريخي " خانه باقري" که بزرگ ترين و ممتازترين مجموعه تاريخي شمال و شمال شرق کشور است نزديک به دو سال است که مرمتش نيمه کاره رها شد و الان در وضعيتي است که نياز به ترميم اضطراري دارد . همچنين بافت هاي تاريخي روستايي ما که بسيار ارزشمند بوده و اخيرا در کارگاه معماري نيز مورد توجه جدي اساتيد معماري کشور قرار گرفت و برخي توسط بنياد مسکن احيا شده بود در وضعيت بسيار نانجاري به سر مي برد.
شهري با بيشترين اسناد خانوادگي
کتولي به خبرگزاري ميراث فرهنگي مي‌گويد: بيشترين ميزان اسناد تاريخي در حوزه اسناد خانوادگي در گرگان است و ما تاکنون در حدود 120 هزار برگ ، سند تاريخي ، وقف نامه و قباله نامه داريم ؛ اما متاسفانه اين اسناد در بدترين شرايط ممکن قرار دارند و حتي مکاني مناسب براي نگهداري آنها داده نشده است.
ديدگاه موزه‌اي
حسين کتولي با اشاره به طرحي که هم اکنون در استان گلستان در حال اجرا است و مي خواهد در هر شهر يک فضاي تاريخي را موزه کند مي گويد: آيا تاکنون از خودمان پرسيده ايم که از همين موزه هاي موجود در استان چند نفر ديدن کرده اند و اساسا ديدن مجسمه ساخته ده از يک شخصيت مهم قديمي چه فايده اي به حال ميراث فرهنگي استان دارد؟ در حالي که اگر ما يک مقاله علمي داشته باشيم و بر روي آثار همان شخصيت، کار محتوايي شود و در اختيار جامعه قرار گيرد، بسيار مفيدتر است.
او يادآوري مي کند: امروزه در دنيا ، موزه ها تبديل به فرهنگسراهايي براي تغيير نگرش و بالا بردن توجه افراد جامعه نسبت به تاريخ و فرهنگ خود شده است؛ اما ما با ايجاد ديدگاه موزه اي ، مي خواهيم ارتباط جامعه با اشياي تاريخي مان را فقط بصري کنيم .
کتولي در مقايسه اي بين گرگان با چند شهر تاريخي مي‌گويد: در اصفهان، شيراز و يا کاشان، شما تعدادي بنا و اثر را مانند خانه بروجردي ها داريد که در آنها به روي هر بازديدکننده اي باز است ؛ اما بنده سوالم اين است که کدام خانه تاريخي در گرگان درش به روي مردم باز است و يا آنها اجازه دارند بروند و از اين خانه ها بازديد کنند ؟ خانه ها همه در حال خراب شدن هستند .
منبع : CHN.ir
ارسال نظر