جعبه سیاه CIA جنجال به پا کرد

عصر ایران: گزارش مجلس سنای آمریکا نشان می دهد در دوره ریاست جمهوری جرج بوش، افراد بازداشتی در چارچوب مبارزه علیه تروریسم، شکنجه شده اند.

بی بی سی و دویچه وله نوشتند: در این گزارش ضمن نام بردن از انواع شکنجه های به کار رفته توسط توسط سیا اعلام شده اطلاعات به دست آمده از این شکنجه ها منجر به جلوگیری از حملات تروریستی نشده است.

این گزارش توسط کمیته امور اطلاعاتی - امنیتی در مجلس سنای آمریکا تهیه شده است.

شیوه های شکنجه:

براساس این گزارش، از شیوه های زیر در شکنجه افراد بازداشت شده استفاده می شد.

- استفاده از شیوه القاء حس خفگی در بازجویی یا غرق مصنوعی (در این شیوه فرد احساس خفگی در آب می کند)

- قراردادن چند روزه افراد در تاریکی مطلق

- قراردادن چند روزه افراد در آب یخ

- جلوگیری از خواب به مدت یک هفته

- تهدید به شکنجه با برق

- کتک زدن

- قراردادن برخی زندانیان در صندوق‌های کوچک که توان تکان خوردن نداشتند

- تهدید به مرگ

- رها شدن بسیاری از زندانیان با دست‌وپای شکسته ناشی از شکنجه‌ها

- تهدید زندانیان به تجاوز جنسی و اعمال خشونت‌های جنسی

- سیلی

- کوبیدن فرد به دیوار

- دست کم درباره ۶ نفر از بازداشت شدگان از "آبرسانی مقعدی" استفاده شده است در حالیکه هیچ گزارش پزشکی مبنی بر لزوم به کارگیری این شیوه یافت نشده است.

- حداقل سه نفر در طول بازداشت به آزار اعضای خانواده شان تهدید شده اند، افسران سی آی ای به یکی از آنها گفته اند در صورت عدم همکاری "کودکانش آزار خواهند دید" و دیگری را به "بریدن گلوی مادرش" تهدید کرده اند.

- 'ابوزبیده' یکی از بازداشتیان که در بازداشتگاهی مخفی در تایلند نگهداری می شده، ۴۷ روز را بدون بازجویی در سلول انفرادی گذرانده است. در پی این دوره، او با به کارگیری انواع شیوه های خشن مورد بازجویی قرار گرفته است و بعدها دچار مشکلات روانی شد.
- در افغانستان نیز بازداشتی ها در تاریکی و انزوا، در سلولی که تنها 'یک سطل برای ادرار و مدفوع داشته' محبوس بودند.

- رضا النجار، یکی از محافظان اسامه بن لادن، اولین بازداشتی در بازداشتگاه سی آی ای در افغانستان بوده است. او بعد از ماه ها بی خوابی 'کاملا درهم شکسته' با این همه رفتار با او بدتر شده است. بازجوها سهمیه غذای او را کاهش داده اند، در سرما زنجیرش کرده اند و به جای دسترسی دادن به دستشویی، به او 'پوشک' بسته اند.

- گل رحمان، بازداشتی دیگر، در حالی که در سرمای نقطه انجماد با یک پیرهن ساده در زنجیر کف سلول سیمانی خوابیده بوده، مرده است. پزشکی قانونی مرگ او را در اثر سرما اعلام کرده است.

شیوه تهیه گزارش

این گزارش حاصل پنج سال تحقیق کمیته اطلاعاتی سنای آمریکاست.

رئیس کمیته اطلاعاتی سنا، سناتور دیان فاینستاین همزمان با انتشار نتیجه تحقیق ۵ ساله این کمیته گفت گزارش نتیجه بررسی دست کم ۱۹ بازداشتگاه مخفی سی آی ای در کشورهای ثالث و بازجویی دست کم۱۱۹ نفر با شیوه های خشن که در مواردی به شکنجه تبدیل شده است.

این گزارش بعد از 5 سال تحقیق درباره عملکرد و شیوه های سازمان سیا بعد از حوادث 11 سپتامبر 2001 و مقابله با در 6 هزار و 200 صفحه تهیه شده است.

برنامه بازجویی از مظنونان تروریستی که درون سازمان سیا با عنوان "تفسیر، بازداشت و بازجویی" مشهور است، از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ در دوران ریاست جمهوری جورج بوش اجرا می شد و پس از روی کار آمدن باراک اوباما به دستور او متوقف شد.

برای تهیه این گزارش با 100 نفر از متهمان و مجرمان گفت‌وگو شده و بیش از ۴۰ میلیون دلار بودجه برای تهیه‌ی آن خرج شده است.

در آستانه‌ی انتشار این گزارش مهم، تدابیر امنیتی پیرامون مراکز دیپلماتیک آمریکا تشدید شد. کاخ سفید اعلام کرد که بررسی‌ها نشان داده انتشار گزارش می‌تواند تهدید علیه مراکز دیپلماتیک این کشور را افزایش دهد و بسیاری از نیروهای امنیتی آمریکا از ۲۴ ساعت قبل از انتشار گزارش در حالت آماده‌باش به‌سر می‌برند.

نتیجه گزارش :

- گزارش، سازمان سیا را به دلیل رواج شکنجه و شیوه‌های وحشتناک بازجویی محکوم می‌کند.

- آمریکا زندان های سری در کشورهای دیگر از جمله تایلند، افغانستانف رومانی ، لهستان و لیتوانی دارد.

- گزارش تاکید دارد که رفتار با زندانیان در یک دهه‌ی گذشته در زندان‌های تحت نظارت آمریکا "بسیار فاجعه‌بارتر از اطلاع‌رسانی دولت به کنگره" و "خارج از تصور" بوده است.

- جورج بوش رئیس جمهور آمریکا از ابزارها و شیوه های شکنجه توسط سازمان اطلاعات و امنیت مرکزی آمریکا (سیا) از افراد دستگیر شده در مسائل تروریستی تا آوریل 2006 یعنی 4 سال بعد از آغاز این اقدامات اطلاع نداشت.

- بوش به هنگام اطلاع از گزارش سیا، ناخرسندی خود را از این شیوه های شکنجه اعلام کرد.

- گزارش تاکید می‌کند که تقریبا همه‌ی زندانیان با انواع مشکلات روحی جدی مواجه شده و گاه ناچارند تا پایان عمر با عواقب سهمگین این تجربه‌های هولناک سر کنند.

- سی آی ای مستمرا اطلاعات غلطی درباره اجرای این بازجویی ها و تاثیر آن به سیاستمداران و مردم آمریکا داده است و آنها را گمراه کرده است.

- مدیریت سی آی ای بر برنامه "بازجویی های خشن" به شدت ناکافی و مخدوش بوده است.

- شیوه های به کارگرفته شده به مراتب از آنچه سی آی ای به سیاستمداران و مردم آمریکا گفته اند خشن تر بوده است.
- بسیاری از بازداشت شدگان دچار مشکلات روانی شده اند.

شکنجه های بدون نتیجه:

- کمیته‌ی اطلاعاتی سنا می‌گوید این شیوه‌های وحشیانه در بسیاری موارد نتیجه‌بخش هم نبوده و منجر به این نشده که ماموران سیا "اطلاعاتی را که می‌خواهند" به دست آورند.
این درحالی است که سازمان سیا پیش از این بارها مدعی شد که اعمال این شیوه‌ها برای "دفاع از امنیت شهروندان آمریکایی" اجتناب‌ناپذیر است.

گزارش اما تاکید دارد که بررسی دقیق آن‌ها نشان می‌دهد میزان موفقیت در جلوگیری از اقدامات تروریستی، کشف افراد و گروه‌های تروریستی یا کسب اطلاعات با این شیوه‌های خشن ناچیز بوده است. این گزارش سازمان سیا را در بخش نتیجه‌گیری به شدت محکوم می‌کند.

تهیه کنندگان گزارش نتیجه گرفته است که این شیوه ها به "اطلاعات مهم و قابل پیگیری" منجر نشده و جزییات به دست آمده از این بازجویی ها در دفاع از امنیت ملی آمریکا کلیدی نبوده است.

گزارش با نتیجه گیری های تکان دهنده ای که حاصل ماه ها ملاقات با سازمان مرکزی اطلاعات و امنیت آمریکا و دسترسی به میلیون ها صفحه مکاتبات و اسناد داخلی این سازمان بوده می گوید:
شیوه های بازجویی خشن این سازمان به اطلاعات کلیدی برای دفاع از امنیت ملی آمریکا منجر نشده است.

اوباما: اجازه‌ی تکرار چنین شیوه‌هایی را نخواهم داد

باراک اوباما گفت که شکنجه برخلاف ارزش‌های امریکا است.

رئیس‌جمهور آمریکا در واکنش به گزارش کمیته‌ی اطلاعاتی سنا درباره‌ی رواج شکنجه در سازمان سیا در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که شکنجه برخلاف "ارزش‌های آمریکا" است.

باراک اوباما در این بیانیه وعده داد که اجازه نخواهد داد این شیوه‌های بازجویی و شکنجه و آزار بار دیگر از سوی ماموران سیا، تکرار شود.

رئیس‌جمهور آمریکا در بیانیه‌ی خود خطاب به سنا که اعضایش بیشتر از حزب جمهوری‌خواه و منتقد اوباما هستند، نوشت:«بگذارید به جای این‌که بار دیگر با یکدیگر بر سر اختلاف‌نظرها بحث کنیم، با همکاری هم اطمینان حاصل کنیم که چنین شیوه‌های غیرقابل‌قبولی دیگر تکرار نشود.»

باراک اوباما ۶ سال پیش در اولین هفته‌های کاری خود به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا طی فرمانی استفاده از شکنجه در سازمان سیا و زندان‌های تحت نظارت آن را ممنوع اعلام کرد.

رئیس‌جمهور آمریکا در بیانیه‌ی خود تاکید کرد که اعمال چنین شیوه‌هایی از سوی سازمان سیا "منافع آمریکا در خارج از کشور" را با تهدید و خطر مواجه و به فعالیت‌های مبارزه با تروریسم در خارج از کشور نیز آسیب جدی وارد کرده است.

باراک اوباما در واکنش به انتشار این گزارش گفت که این شیوه ها به موضع آمریکا در جهان "ضربه ای جدی" وارد کرده است و تاکید کرده آمریکا دیگر از این شیوه ها استفاده نخواهد کرد.

اوباما سه شنبه شب به وقت آمریکا به شبکه تله موندو هم گفت: "پس از حملات ۱۱ سپتامبر کشور دچار شوک شدید روحی و وضعیتی لغزنده و نامطمئن در مورد تکرار آن حملات بود و و روشن است که سیا شتابزده و برنامه ای بدون اندیشه زیاد درباره عواقب احتمالی آن طراحی کرد."

او گفت در آن برنامه حد و مرزها و اینکه دقیقا چه کسی مسئول و پاسخگوی برنامه است به خوبی مشخص نشد.

اوباما قبلا هم گفته است که به نظر او سیا در آن دوران تحت "فشار عظیمی" برای جلوگیری از حملات دیگری از نوع ۱۱ سپتامبر بود و برای همین دچار خطا شد.

با این حال او گفت هرچند نگران واکنش های احتمالی علیه آمریکایی ها در جهان است اما این گزارش باید منتشر می شد تا اطمینان حاصل شود که این اشتباهات تکرار نشود.

واکنش سیا

جان برنان رئیس سیا گفته "اطلاعاتی که از راه این برنامه جمع‌آوری شده برای درک ما از القاعده حیاتی بود و تلاش‌های ضدتروریستی امروزمان نتیجه آگاهی‌های آن زمان است."

با این وجود سازمان سی‌آی‌ای اشتباه‌هایش را در اجرای این برنامه به خصوص عدم آمادگی‌ در عملیاتی در این مقیاس برای بازجویی و بازداشت زندانیان تصدیق می‌کند.

این در حالی است که جان برنان، مدیر فعلی سازمان مرکزی اطلاعات و امنیت آمریکا، با اذعان به این که 'اشتباهاتی در طول بازداشت و برنامه بازجویی' این سازمان روی داده گفته است درخصوص نتیجه گیری کمیته تحقیق و 'بی تاثیر بودن اطلاعات حاصل از این بازجویی ها' با این کمیته اختلاف نظر دارد.

واکنش رئیس سیا در دوره بوش

جورج تنت، رییس وقت سی آی ای در دوره ریاست جمهوری جورج بوش یافته های این گزارش را رد کرده و گفته است برنامه بازجویی های خشن به دستگیری رهبران القاعده و حذف آنها از میدان جنگ با آمریکا منجر شده است و 'جان هزاران آمریکایی را نجات داده است'.

تنت یکی از افرادیست که نامش در این گزارش به عنوان مقصر مطرح شده است.

واکنش اعضای کنگره

سناتور فاینستاین گفته است شیوه های ظالمانه سی آی ای، 'لکه ننگی در تاریخ آمریکا و ارزش هایش خواهند بود'.

دایان فین‌استاین، سناتور عضو حزب دموکرات و رئیس کمیته‌ی اطلاعاتی سنا به‌هنگام ارائه گزارش تاکید کرد:«با هر معیار و تعریفی از سوی هر باور سیاسی، زندانیان به دست ماموران سیا شکنجه شدند و در تکرار مداوم شکنجه به دست سیا هیچ شکی نیست.»

در مقابل برخی جمهوری خواهان سنا نیز در واکنش به انتشار این گزارش گفته اند اطلاعات به دست آمده از بازجویی ها در دستگیری "تروریست ها" از جمله اسامه بن لادن موثر بوده است.

سناتور میچ مک کانل، رهبر جمهوری خواه سنا و سناتور سکسبی چمبلیس از اعضای ارشد کمیته اطلاعاتی سنا در بیانیه ای مشترک گفته اند ادعاهای گزارش منتشر شده توسط حزب دموکرات در کمیته اطلاعات غلط است گفته اند انتشار آن تبعات جدی برای امنیت ملی آمریکا خواهد داشت.

این درحالی است که سناتور جمهوری خواه جان مک کین، که خود در طول اسارت در ویتنام به شدت شکنجه شده بود، در واکنش به این گزارش از انتشار آن حمایت کرد و تاکید کرد که این شیوه ها به اعتبار جهانی آمریکا ضربه زده است.

مک کین گفت پذیرش حقیقت گاهی دشوار است، گاهی ممکن است به دشواری هایی برای آمریکا منجر شود اما 'این حق مردم آمریکاست' که بدانند تاثیر این سیاست ها و حاصل آن چه بوده است.

این سناتور در عین حال گفت ممکن است انتشار این گزارش به خشونت در نقاط مختلف جهان علیه منافع آمریکا منجر شود اما جهان مدتهاست که از به کارگیری این شیوه ها خبردار بوده است و جلوگیری از انتشار آن را به بهانه به خطر افتادن امنیت آمریکا بیهوده خواند.

این سناتور بانفوذ جمهوری خواه گفت بسیاری از این شیوه ها شکنجه بوده و 'القاء حس خفگی' را نوعی اعدام نمایشی خواند که در آن فرد را تاپای مرگ می برند و بازمی گردانند.