دلایل محبوبیت «پاشایی» از زبان ایرانی ها

خبرگزاری مهر: حضور پرتعداد مردم در مراسم‌های تشییع تا ترحیم مرتضی پاشایی خواننده پاپ تحلیل‌های مختلفی را به دنبال داشت ولی علت اصلی را باید از مردم و طرفدارانش جویا شد که آنها علاقه به هنرمندان، صدای خوب، توجه به مسایل جوانان در ترانه‌ها، مبارزه با بیماری و ... را دلیل این محبوبیت دانستند.

بدون تردید درصد زیادی از محبوبیت زنده‌یاد مرتضی پاشایی خواننده موسیقی پاپ میان قاطبه مردم نه فقط به دلیل آهنگسازی و خوانندگی بلکه به دلیل مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی نیز بوده است. او از جمله خوانندگانی بود که غیر از خوانش قطعه های مختلف موسیقایی با مضامین عاشقانه همواره علاقه زیادی برای ساخت و تولید ترانه هایی با مضامین انسانی، اجتماعی، مذهبی و دفاع مقدس داشت.

مرتضی پاشایی بیستم مرداد ماه ۱۳۶۳ در تهران به دنیا آمد. او که تحصیلات آکادمیک خود را در رشته گرافیک به پایان رسانده بود از کودکی به موسیقی علاقه داشت و این علاقه را در چهارده سالگی با نواختن گیتار آغاز کرد و اتفاقا همین فعالیت‌ها بود که مقدمه حضور مستمر او در عرصه موسیقی شد. مرتضی پاشایی در سال ۸۹ بود که در فضای مجازی به صورت جدی فعالیت‌های خود را به عنوان آهنگساز و خواننده آغاز کرد و با انتشار قطعه «یکی هست» که بعدها عنوان تنها آلبوم رسمی اش شد به شهرت رسید.

انتشار این آلبوم در ابتدای کار چندان سر و صدایی ایجاد نکرد چرا که در آن زمان نحوه عرضه سوپرمارکتی آثار موسیقایی کیفیت مناسب یا معمولی چندان باب نبود از این رو انتشار آلبوم هم نمی‌توانست در این فضا مورد رضایت مخاطبان قرار گیرد، اما گویی سرنوشت طوری رقم خورده بود که جوان لاغر اندام و گمنام موسیقی پاپ کم کم به عنوان پدیده این سال‌های موسیقی پاپ معرفی شود و به یکباره تمام توجهات را به خود جلب کرد چرا که کیفیت آلبوم «یکی هست» بالاتر از آن چیزی بود که مخاطبان سوپرمارکتی آثار موسیقایی انتظارش را داشتند.

به هر ترتیب خواننده جوان کارش را آغاز کرده بود و همانطور که پیش بینی می شد ترانه های او مورد پذیرش عموم مردم واقع شد به طوری که سازندگان برخی از تولیدکنندگان مجموعه های تلویزیونی را بر آن داشت که از وی به عنوان ترانه‌خوان تیتراژهای پایانی سریال ها استفاده کنند. نمونه شاخص این فضا حضور در تیتراژ مجموعه «عصر پاییزی» بود که گرچه مسوولان رسانه ملی در آن دوره اجازه پخش ترانه را ندادند اما همین ترانه تبدیل به یکی از بهترین قطعات پاشایی شد. البته وی بعدها ترانه «نگران منی» را نیز برای برنامه «ماه عسل» اجرا کرد که این قطعه نیز مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

هنگامی که احسان علیخانی پیشنهاد اجرای یک قطعه موسیقایی برای برنامه «ماه عسل» به عنوان یک برنامه مذهبی و اجتماعی ویژه ماه مبارک رمضان را به او داد با وجود تشدید بیماری و مراحل شیمی درمانی کار را قبول کرد و اثر پرطرفداری را به مخاطبان ارائه داد.

پاشایی در تابستان سال گذشته بود که در پنجمین جشنواره موسیقی مقاومت شرکت کرد. درست در زمانی که تعدادی از اهالی نقد و نظر شرکت او در این جشنواره را مقوله ای از پیش برنامه‌ریزی شده و اجباری از سوی مسوولان دولتی ارزیابی کردند و حضور وی، محمد علیزاده، مهدی یراحی، ایلیا منفرد، مهدی یغمایی، کاوه آفاق و دیگران را مجرایی برای صدور مجوزهای بعدی این خوانندگان توصیف کردند اما اینجا بود که پاشایی در گفتگو با یکی از رسانه ها و در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا رویه ای ارزشی را به موسیقی پاپ وارد کرده است، توضیح داد: «موسیقی پاپ قابلیت های بسیاری دارد و فراتر از آن، جنگ مساله‌ای است بسیار کلی و نگرش آن ملی است و در هیچ قالب ویژه‌ای نمی‌گنجد. بر هیچ کس پوشیده نیست که شهید بالاترین ارزش را در باورهای ملی ما دارد.

می توان گفت شهید در باور ما فردی است که برای اثبات باورهای خود فداکاری کرده و در این راه جان باخته است بنابراین باید به این حقیقت اقرار کرد که رسالت ما احترام به این ارزش والاست. البته این موضوع انکارناپذیر است که موسیقی پاپ قابلیت بسیار بالایی در انعکاس اجتماع دارد اما مخاطبان رویه احساسی آن را بیشتر می‌‌پسندند. اما به طور کلی نمی‌توان گفت که این گونه موسیقایی محدود به قالب احساسی‌ است.»

روایت محمد گلریز از مرتضی پاشایی و جشنواره موسیقی مقاومت

محمد گلریز خواننده موسیقی انقلابی که تجربه همکاری با این خواننده را در ایام برگزاری پنجمین جشنواره موسیقی مقاومت دارد در گفتگوی امروز خود با خبرنگار مهر با بیان اینکه اشتیاق مرتضی پاشایی در بین هنرمندان موسیقی پاپ برای ساخت یک اثر خاص در زمینه ۸ سال مقدس برای وی مثال زدنی بود، توضیح داد: سال گذشته که به عنوان دبیر جشنواره موسیقی مقاومت منصوب شدم در این فکر بودم که بتوانیم با کمک خوانندگان پرطرفداری چون مرتضی پاشایی و دیگر دوستان بخش موسیقی پاپ جشنواره را راه اندازی کنیم به همین جهت از این هنرمند و دیگر هنرمندان دعوت کردیم تا با حضور خود بتوانند گرمابخش جشنواره ما باشند و اتفاقا این نکته برای من جالب توجه بود که به محض تماس با او و سایر هنرمندان، آنها بدون هیچ درنگی برای حضور موافقت خود را اعلام کردند و این برای من ارزشمند بود که خوانندگان پرطرفدار موسیقی پاپ ما اینچنین به دوران ۸ ساله دفاع مقدس تعصب دارند و می خواهند به سهم خود کاری انجام دهند.

وی ادامه داد: مرتضی پاشایی در ردیف خوانندگان موسیقی پاپ از پیش قراولانی بود که دوست داشت در یک فرصت مناسب اثری را برای شهدای جنگ تحمیلی و جانبازان تولید کند. حتی در آن دوران بود که ماهواره ها و شبکه های بیگانه ماجرا را این گونه توصیف کردند که این خوانندگان با تطمیع و تحمیل دولت است که در این جشنواره حضور پیدا کرده اند اما ما می دیدیم که هر کدام بعد از اجرای برنامه های خود چه پاسخ های دندان شکنی به این رسانه های بیگانه دادند. من واقعا از فقدان مرتضی پاشایی ناراحتم چرا که او علاوه بر حفظ شئونات یک هنرمند محبوب همواره علاقه خود را به انقلاب و ارزش های معنوی نشان می داد.

مرتضی پاشایی که در سال‌های اخیر از رکوردداران برگزاری کنسرت در تهران و شهرستان های مختلف بوده است آلبوم های «گل بیتا» و «اسمش عشقه» را نیز تولید کرده بود اما اجل این فرصت را از او گرفت که خود شاهد انتشار تازه ترین آثار موسیقایی اش باشد.

بعد از درگذشت وی، خوانندگان و هنرمندان همه طیف های حوزه موسیقی هنر او را ستایش کردند و قبل از هر چیزی بر انسانیت و صبوری اش تاکید کردند تا هنرش. نکته دیگر اینکه با توجه به محبوبیت این خواننده از صبح روز جمعه ۲۳ آبان ماه تجمعات مختلفی در تهران و شهرستان‌ها برای سوگواری شکل گرفته که برخی حاشیه‌ها را نیز ایجاد کرد ولی واکنش به موقع خانواده این خواننده پایانی بر همه آنها بود.

در مراسم ترحیم این خواننده موسیقی پاپ خبرنگار موسیقی مهر با مردم هم صحبت شد تا از انگیزه‌هایشان برای حضور در برنامه های مختلف یادبود مرتضی پاشایی بگویند.

روایت مردم از محبوبیت پاشایی خواننده

حاج حبیب از کسبه حوالی مسجد امیرالمومنین با بیان اینکه صدای زیبای پاشایی یکی از دلایل مهم پرطرفدار بودن وی طی سالهای گذشته است، توضیح داد: من تا قبل از مرگ این جوان خواننده آشنایی چندانی نداشتم فقط می دانم زمانی که اولین آلبوم وی به صورت سوپر مارکتی پخش شد در هفته اول فروش چندانی برای آن نداشتیم اما تقریبا بعد از گذشت چند روز بود که مجبور شدیم از شرکت پخش کننده تقاضای مجدد برای ارسال سری تازه ای از آلبوم او باشیم.

وی ادامه داد: من دلیل استقبال مردم از مراسم تشییع، خاکسپاری و ترحیم را در مرحله اول صدای خوب این خواننده و دوم اینکه جوان بودن او می دانم که به طور حتم باعث شد مردم اینچنین و به دور از هرگونه حاشیه و هیجان او را به خانه ابدی همراهی کنند.

شاهین مرد ۳۵ ساله‌ای که به کار صرافی مشغول است در حاشیه مراسم ترحیم پاشایی با هدفونی در گوش گویی مشغول شنیدن یکی از قطعات این خواننده است. به محض اینکه از او در مورد واکنش پرشور مردم پیرامون مرگ مرتضی پاشایی می پرسم، پاسخ داد: مرتضی پاشایی به این دلیل در دل همه ما جا گرفت چون ترانه ها و آهنگ هایش حرف دل مردم را می زد. شما در آهنگ های او فقط جوانان را می بینید. من او را یک بار هم ملاقات نکرده بودم اما حتم دارم این متانت و مهربانی مرتضی پاشایی بود که در کنار آهنگ هایش اینچنین از او خواننده ای محبوب ساخت.

یک خانم کارمند که همراه با دوستش در کنار خیابان با شور و هیجان نظاره گر نحوه استقبال مردم از مراسم ترحیم بود، با ذکر این این نکته که خوانش قطعه «نگران منی» پاشایی در برنامه «ماه عسل» امسال خود به تنهایی می تواند مهم ترین دلیل محبوبیت یک خواننده باشد، تصریح کرد: من هم مانند خیلی از هم نسلانم شناخت چندانی از شخصیت، شعرها و آهنگ های پاشایی نداشتم اما وقتی در این مدت به ویژه بعد از پخش ترانه «نگران منی» در برنامه «ماه عسل» کارهای او را شنیدم به این نکته رسیدم که او گرچه سابقه زیادی در عرصه موسیقی نداشت اما شعرها را از ته دل می خواند. او حرف دل مردم را می زد و وقتی هم مردم فهمیدند از بیماری سرطان رنج می‌برد بیشتر با آثارش مانوس شدند کما اینکه من تصور می کنم او در این مدت با خدا حرف می زد تا با خودش.

سهراب کارمند یکی از ارگان های دولتی هم با ابراز علاقه مندی فراوانش به آثار مرتضی پاشایی معتقد است: مردم خاطرات زیادی با آهنگهای مرتضی پاشایی داشتند. آهنگ های او برای همه مردم خاطره انگیز هستند و شما می بینید که چه امروز و چه در روزهای گذشته از همه نسل ها برای شرکت در مراسم گرامیداشت او حضور پرشوری پیدا کردند. ضمن اینکه مظلومیت منحصر به فرد پاشایی نیز سهم زیادی در محبوب شدن او میان مردم داشت.

وی افزود: من مطمئنم با وجود تمام شایعاتی که بعد از مرگ او درباره نحوه برگزاری مراسم تشییع و خاکسپاری مطرح شده بود، این اکثریت مردم بودند که بدون توجه به حاشیه ها و با میل شخصی در برنامه های مختلف شرکت کردند. البته در این میان نمی توان از باورهای معنوی پاشایی هم به راحتی عبور کرد چون مردم وقتی ببنند خواننده محبوبشان اینچنین با خدا و اهل بیت محشور است حس بهتری نیز از او دریافت می کنند. ضمن اینکه مردم ایران همواره از هنر و هنرمند استقبال می کنند.

هادی بزرگمند کارمند بازنشسته هم به تنهایی در مراسم ترحیم حضور پیدا کرده است. او آنچنان به عکس های مرتضی پاشایی در دست طرفداران با حسرت نگاه می کند که وقتی از او برای انگیزه حضورش در چنین مراسمی سوال کردم، اینگونه پاسخ داد: مرتضی پاشایی بیماری بسیار سختی را پشت سر گذاشت. من تصور می کنم مقاومت بی حد و حصر او در مقابل بیماری سرطان که صدای او را نیز تحت تاثیر قرار داد نقش مهمی در نزدیک کردنش با مردم داشت. کما اینکه ترانه او در برنامه «ماه عسل» از وی شخصیت تاثیرگذاری ساخت. من به موسیقی بی نهایت علاقه مندم و باید بگویم صدای مرتضی پاشایی صدایی بود که ادا نبود. او از درون خود می خواند و طبیعتا اگر هنرمندی از درون خود پیام اثر خود را ارائه دادم لاجرم بر دل مخاطب نیز خواهد نشست و البته سرانجامش همین جمعیتی می شود که می بینید.

ساناز فخاری دانشجوی پزشکی هم درباره دلایل محبوبیت پاشایی توضیح داد: تا قبل از اینکه وی با بیماری سرطان مبارزه کند بعید می دانم غیر از تعدادی از مردم که از طرفداران همیشگی موسیقی پاپ هستند او را شناخته باشند اما وقتی ماجرای بیماری او پیش آمد ترانه هایش نیز مورد استقبال قرار گرفت. البته چون ما در جامعه خود از عناصر اجتماعی چون شادمانی کمترین بهره را برده ایم و ترانه های پاشایی در متعالی ترین درجه غم و غصه قرار داشت مردم ما هم از آثار او استقبال کردند و نتیجه این شد که وقتی هم از این دنیا خداحافظی کرد با او تا این حد باشکوه خداحافظی کنند.

حمیدرضا اصلانی هنرجوی موسیقی نیز اذعان کرد: مراسم پرشور و پرجمعیت تشییع، خاکسپاری و ترحیم مرتضی پاشایی نشان داد که مردم بیشتر از اینکه صرفا طرفدار شخص مرتضی پاشایی باشند طرفدار فرهنگ و هنر این سرزمین هستند که اگر روزگاری یکی از هنرمندان آن از میانشان رفت با این استقبال بنا به تصورات خود از او استقبال می کنند. این استقبال نشان داد که هنر این سرزمین هنوز زنده است و مردم نیز همواره احترام بسیار زیادی به هنرمندان این کشور قائل هستند و این احترام به حدی است که شاید یک هفته از زندگی عادی مردم یک شهر را این چنین تحت تاثیر قرار دهد.

سعید نوجوان پوستر فروشی که در حاشیه مراسم ترحیم مرتضی پاشایی به فروش عکس هایی از خواننده محبوب این روزهای مردم تهران مشغول بود وقتی متوجه شد ما از مردم درباره دلایل محبوبیت زنده یاد پاشایی پرس و جو می کنیم به میان صحبت ما آمد و گفت: مرتضی پاشایی یک مرد واقعی بود. او هم مرد بود و هم صدای خوبی داشت. او به ما یاد داد که می توان در کنار مرد بودن هنرمند هم بود.

محمد علی گرافیست که بالای سر خود عکس زنده یاد پاشایی با جمله «یکی هست که دیگه نیست» را به همراه داشت مرتب در خیابان مجاور مسجد امیر المونین فریاد می زد: «یکی هست که همیشه هست. یکی هست که همیشه هست. کی گفته مرتضی رفته. مرتضی هیچوقت نمی ره. مرتضی همیشه هست. آقایون خانم ها مرتضی همیشه هست.»

وقتی از او درباره این علاقه و میلش به مرتضی پاشایی سوال کردم، گفت: مرتضی تمام خاطرات تلخ و شیرین من و هم نسلانم را ساخته است. او گرچه تازه مشهور شده بود اما صدای خوبش، مردمی بودنش، عاشقانه خواندنش و مقاومت جانانه اش در برابر سرطان از او هنرمندی ساخت که در چند ماه تبدیل به اسطوره شد. او هست و همیشه هست. من مرتضی را دوست دارم چون به من خیلی چیزها یاد داد. او به من و هم نسلانم یاد داد که خاطرات را چگونه می تواند در ذهن و قلب نگه داشت.

میکاییل هنرمندی که در کار نوازندگی است نیز معتقد است: محبوبیت مرتضی پاشایی فقط و فقط داشتن یک قلب پاک بود و به نظر من هیچ چیز دیگری هم درکار نبود. او هنرمند واقعا خوبی بود و به نظر من اتفاقی که باعث شد مردم تا این حد از بدرقه او به خانه ابدی استقبال کنند بار دیگر نشان دهنده وحدت مردم شریف ایران بود که از بیمارستان تا محل خاکسپاری هنرمندانشان را تنها نگذاشتند. مرتضی آدم خاصی نبود اما چون با اعتقاد و معنویت در میان مردم حضور داشت باعث محبوبیت او شد.