آقای پزشکیان، شخصا به ترامپ زنگ بزنید

عصرایران _رضا غبیشاوی: بهترین واکنش به سخنان و رفتار اخیر ترامپ این است که برای منافع ایران و دفع شر ترامپ، همین امروز پزشکیان گوشی تلفن را بردارد و شخصا با ترامپ تماس بگیرد و درباره یک توافق و معامله خوب، گفتگو کند.

محور و زمینه مشترک گفتگو و معامله میان دو رئیس همان چیزی است که ترامپ گفته و ایران هم بارها آن را تکرار کرده : ایران سلاح هسته ای ندارد و قرار نیست داشته باشد.

ترامپ سه شنبه ضمن امضای بخشنامه "فشار حداکثری علیه ایران"، خواستار مذاکره و دیدار با همتای ایرانی خود شد و گفت که برای معامله و توافق عالی با طرف ایرانی آماده است.

او در نخستین موضع گیری طولانی و بیش از چند کلمه ای، درباره ایران صحبت کرد و گفت: به ایران که بسیار مورد توجه است می گویم تمایل دارم بتوانم معامله عالی داشته باشم.  دوست نداشتم  امضا کنم…می خواهم یک توافق عالی بکنیم…  فقط ثابت کنند سلاح هسته ای نمی سازند…که نباید کار سختی باشد... ایرانیان را دوست دارم. این (امضای بخشنامه فشار حداکثری)، یکی از آنها ست که درباره اش دو دل‌ هستم اما همه می گویند باید امضا‌ کنم…امیدوارم خیلی نیاز نباشد از این سیاست استفاده کنیم و بتوانیم سر برنامه هسته ای به یک توافق برسیم. آنها (ایران) نمی توانند یک چیز را داشته باشند. نمی توانند سلاح هسته ای داشته باشند" ایران کشور ضعیفی نیست قوی است".

او گفت در امضای بخشنامه "فشار حداکثری علیه ایران" دو دل و از این کار متنفر بوده است. با این حرف ارزش آن را کاهش داد. این بخشنامه هیچ تحریم جدیدی را شامل نمی شود بلکه تاکیدی بر تحریم های موجود است.

 ترامپ شیوه خاص خود را برای تعامل با دیگران دارد. حتی هم پیمانان و متحدانی مثل کانادا و اروپا. روش  کار او این است. خواسته ای را مطرح می کند. سپس مجازات / تحریم علیه طرف مقابل اعمال یا تهدید می کند. هدف این است که طرف مقابل به سرعت و حداقل فاصله، با ترامپ تماس بگیرد و درباره چالش و یا مشکل مورد نظر ترامپ، وارد گفتگو و نتیجه حاصل شود.

در همین چند روزی که از بازگشت ترامپ به کاخ سفید می گذرد او با کلمبیا، مکزیک و کانادا وارد چالش شد و علیه آنها مجازات ها، تحریم ها و اقداماتی را انجام داد از جمله اینکه علیه واردات از کانادا و مکزیک، تعرفه سنگین 25 درصدی اعمال کرد. علیه کلمبیا هم تحریم های شدیدی از جمله منع صدور ویزا برای مقامات دولتی و تعرفه 25 درصدی بر واردات اعلام کرد. با این حال در فاصله یک یا دو روز، در مکالمه های تلفنی جداگانه سران کانادا، مکزیک و کلمبیا با ترامپ و کاخ سفید، تحریم ها و اقدامات منفی، متوقف شدند.

ترامپ به شیوه خودش یا به روش ترامپی، ایران را دعوت به مذاکره کرده است. روش او این است که اقدامات منفی را علیه طرف مقابل اعمال می کند تا او به سرعت برای گفتگو و مذاکره درباره موضوع مورد اشاره ترامپ، مراجعه کند. بدون تشبیه کامل، مثل اداره برق یا مخابرات که برق و تلفن مشتری را قطع می کنند تا او به سرعت به آنها مراجعه کند.

با این تفاوت که مشکل ترامپ با مکزیک، کانادا و کلمبیا و برزیل و چین و اتحادیه اروپا و انگلیس، واقعا مسائل جدی و مشکل اساسی و در بسیاری از موارد مثل ناترازی تجاری، برد - باخت هستند. ترامپ معترض است که چرا نسبت واردات امریکا از برخی کشورها از صادرات امریکا به آنها بیشتر است. در نتیجه او برای تغییر این ناترازی، دست به اعمال تعرفه بر این واردات می زند. یا در دیگر موارد، مشکل، حرکت پناهجویان از کشورهایی مثل مکزیک و کلمبیا و برزیل به سمت خاک امریکاست. مسئله ای بی نهایت پیچیده و مبهم. با این حال جنس موضوع و خواسته ترامپ از ایران نسبت به این مسائل، ساده تر و مورد توافق دوطرف و برد – برد است.

ترامپ به شیوه ترامپی، طرف ایرانی را دعوت به مذاکره کرده است. این شیوه منحصر به فرد شخص ترامپ را نباید با دیگر سران کشورها مقایسه کرد. او به جای فرمان اجرایی، بخشنامه را انتخاب کرد در حالی که محتوا یکی است. درگفتار هم گفت خواهان تعامل و توافق عالی با ایران است و برای دیدار و گفتگو با همتای ایران، اعلام آمادگی کرد. او گفت یک خواسته دارد و آن اینکه ایران نباید بمب اتمی داشته باشد. حتی گفت که فکر می کند رهبران ایران هم خواهان بمب اتمی نیستند.

او همزمان با امضای بخشنامه "فشار حداکثری علیه ایران" خواستار مذاکره با همتای خود در ایران شده است. مهمترین بخش این بخشنامه، دستور اجرای شدید تحریم ها با هدف صفرسازی صادرات نفت ایران است.

در واکنش به پیشنهاد تماس تلفنی پزشکیان با ترامپ، ممکن است بگویید این رفتار، غیرعادی است. پاسخ این است که مگر ترامپ، عادی است؟ ترامپ، فردی به شدت غیرعادی با رفتارهای عجیب و غریب است. رفتارهایی که به بسیاری از مردم جهان و بیشتر از همه به 85 میلیون انسان ساکن ایران آسیب می زند.

 برای حل مسائل غیرعادی با افراد غیرعادی، باید از شیوه های غیرعادی استفاده کرد. ترامپ غیرعادی ترین رئیس در راس غیرعادی ترین کشور جهان است.

افراد در حالت عادی هیچ گاه ناگهان با لباس به آب شیرجه نمی زنند مگر اینکه شرایط  غیرعادی باشد مثل نجات دادن کسی که در حال غرق شدن است. در این صورت کسی به این رفتار غیرعادی، نه تنها ایراد نمی گیرد بلکه تحسین هم می کند. اگر دست به چنین رفتار غیرعادی نزد مورد بازخواست و ملامت خواهد بود.

ممکن است بگویید وقتی ایران و امریکا، رابطه دیپلماتیک رسمی ندارند؛ وقتی در پایتخت های یکدیگر سفارتخانه ندارند چطور ممکن است سران دو کشور گفتگوی تلفنی داشته باشند؟ پاسخ این است که سران ایران و امریکا قبلا هم یک بار باهم تلفنی گفتگو کرده اند. حسن روحانی و باراک اوباما سران وقت دو کشور در ۵ مهر ۱۳۹۲ گفتگوی تلفنی 15 دقیقه ای داشتند. ثانیا ایران و مصر هم رابطه رسمی و دیپلماتیک ندارند اما بارها سران دو طرف هم باهم دیدار داشته اند هم تلفنی گفتگو کرده اند.

اینکه چیزی نیست ایران با دولت طالبان که آن را به رسمیت نمی شناسد ارتباطات رسمی و کاری و سفرهای رسمی دارد. به تازگی هم عباس عراقچی وزیرخارجه ایران در سفر رسمی به کابل، با نخست وزیر و وزیر خارجه دولت طالبان دیدار و گفتگو کرد. در حالی که دولت جمهوری اسلامی ایران هنوز دولت طالبان (امارت اسلامی افغانستان) را به رسمیت نمی شناسد اما ساختمان سفارت افغانستان در تهران و کنسولگری آنها در مشهد هم تحویل دولت طالبان داده شده گرچه چون به رسمیت نمی شناسیم همچنان پس از گذشت 3 سال از سرنگونی جمهوری اسلامی افغانستان، اما پرچم آن برفراز سفارت افغانستان در تهران است و خبری از پرچم امارت اسلامی نیست.

سفارت افغانستان در تهران با وجود اینکه در اختیار کادر اعزامی دولت طالبان است اما چون ایران این دولت را به رسمیت نمی شناسد همچنان پرچم جمهوری اسلامی افغانستان بر فراز ساختمان این کشور در تهران است. با دولت طالبان در افغانستان که به رسمیت نمی شناسیم ارتباطات رسمی و دیدار و گفتگو داریم دولت امریکا را که به رسمیت می شناسیم جای خود دارد.

ممکن است بگویید اگر پزشکیان دست به این کار بزند یعنی همین امروز با ترامپ تلفنی گفتگو کند شان و جایگاه ریاست جمهوری را رعایت نکرده و خود را کوچک کرده است. پاسخ این است که شان و جایگاه ریاست جمهوری به توانایی دفاع از حقوق و منافع کشور و مردم است. شان و جایگاهی که مانع از این باشد کمترین ارزشی ندارد. تک تک مردم از رئیس جمهوری می خواهند برای دفاع از حقوق و منافع کشور و مردم، دست به هرکاری بزند. اگر این کار نیازمند تماس تلفنی با ترامپ است چرا که نه؟

تشریفات و قواعد و شان و جایگاه، همه اینها ابزاری برای برآورده کردن اهدافی هستند. واگر نه به خودی خود، هیچ ارزش و قیمتی ندارند. چه رسد به اینکه مانع اهداف باشند.

ممکن است بگویید اگر تلفنی گفتگو کرد و نتیجه ای نگرفت چه؟ پاسخ این است که در هیچ حرکت و اقدامی، تضمینی وجود ندارد اما باید با بررسی و آگاهی و پیش بینی آینده و نظر به همه شرایط ، برای کسب اهداف و نتیجه، تلاش کرد. مثل مسابقه فوتبال که برای پیروزی باید به میدان رفت اما تضمینی هم برای کسب نتیجه صددرصدی نیست.

ممکن است بگویید اگر پزشکیان دست به این کار بزند به معنی تایید اقدامات ترامپ و مشروعیت دادن و حمایت از کسی است که بیشترین تحریم ها را علیه ایران اعمال کرد و دست به ترور سردار سلیمانی هم زد. در پاسخ می توان گفت گفتگو به معنی تایید یا رد طرف مقابل نیست. جمهوری اسلامی با وجود 8 سال جنگ تن به تن و بعد از صدها هزار شهید از جمله شهادت شماری از فرماندهان و اشغال بخش هایی از خاک ایران، با صدام وارد گفتگو شد. علاوه بر اینکه روابط را هم عادی سازی کرد و سران ایران هم از صدام برای سفر به تهران دعوت کردند  و در دیدارهای رسمی جویای حال و احوال "برادرم صدام حسین" هم شدند.

ممکن است بگویید اگر پزشکیان دست به این اقدام بزند دیگران می گویند رئیس جمهوری ایران ترسیده و به همین دلیل به ترامپ زنگ زده است. در پاسخ باید گفت کار صحیح را باید انجام داد هر چند تلخ و گزنده باشد. در حالی که این اقدام نه تلخ است و نه گزنده.

پرچم ایران و امریکا

حتی اگر کل مردم جهان بگویند پزشکیان ترسیده اما او اگر کاری را درست می داند باید انجام دهد. اصلا فرض می گیریم چنین چیزی واقعیت داشته باشد که ندارد.

اولا که پزشکیان در برابر مردم ایران مسوول است. وقتی می توان کاری برای مردم ایران انجام دهد و آنها را از تحریم دور کند باید انجام دهد اینکه مردم جهان چه می گویند اهمیتی ندارد.

 اگر پزشکیان به این نتیجه برسد که اقدامی می تواند مانع از تحریم ایران شود یا تحریم ها را کاهش دهد اگر بتواند یک گام برای دور کردن شر ترامپ بردارد باید انجام دهد و اگر انجام ندهد نه تنها در برابر وجدان خود مسوول است نه تنها به قسمی که در برابر ملت یاد کرده پایبند نبوده بلکه شرمنده 85 میلیون ایرانی خواهد شد که برای این دفع شر، به او ماموریت و وکالت داده اند.

چگونه از حماس در فلسطین تا دولت شیعه عراق با ترامپ گفتگو و برای مذاکره برنامه ریزی می کنند اما به ایران و پزشکیان که می رسد...  .

چه ایران گفتگو بکند چه گفتگو نکند ترامپ سرجایش هست. او قصد دارد فشارها و تحریم های حداکثری را دوباره علیه ایران و ایرانیان اعمال کند. اقداماتی که با تشویق و خواست بسیاری از کشورهای مهم جهان و منطقه همراه می شود. این وظیفه دولت و رئیس جمهوری ایران است که برای جلوگیری از این اتفاق، تلاش کنند و دست به کاری بزنند. اگر این تلاش، یک تماس تلفنی باشد چرا که نه؟

 شاید گفته شود اگر پزشکیان دست به این اقدام بزند ترامپ خوشحال خواهد شد و باعث تقویت ترامپ می شود و به اعتبار و کارنامه او اضافه می شود. در پاسخ باید گفت برای پزشکیان و طرف ایرانی باید منافع مردم ایران مهم باشد. اگر تماس تلفنی و گفتگوی مستقیم پزشکیان – ترامپ می تواند گامی کوچک برای دفاع از منافع ایران باشد و آنها را از خطر و آسیب دور کند چرا که نه؟

اشتراک ایران و امریکا در نه به سلاح هسته ای 

ترامپ به صراحت گفته که تنها یک خواسته از ایران دارد و آن اینکه، سلاح هسته ای نداشته باشد. این همان چیزی است که از ابتدا تاکنون بارها مقامات ایران بر آن تاکید کرده اند.

این موضوع می تواند زمینه مشترک و اشتراک نظر دوطرف باشد. همه مذاکرات قبلی میان ایران و طرف های غربی شامل اروپا و امریکا هم بر همین پایه استوار بوده است. برخلاف داستان هسته ای کره شمالی که این کشور بمب اتمی دارد و به صراحت گفته است دارد.

پس بر پایه همین اشتراک نظر میان ایران و امریکا یعنی اینکه تهران نمی خواهد بمب اتمی داشته باشد دو طرف می توانند مذاکرات را شروع کنند و به توافقی برسند که هم تحریم های ضدایرانی امریکا برداشته شود هم پایانی باشد بر 23 سال تنش هسته ای ایران. البته هیچ تضمینی درباره هیچ چیزی وجود ندارد بلکه این بهترین، کم هزینه ترین و راحت ترین مسیر ممکن است.

پزشکیان  ترامپ

همچنین این تنها اشتراک نظر ایران و امریکا نیست. دو کشور درباره مسائل مختلف اشتراک نظر دارند. از جمله در اینکه افغانستان و عراق باثبات و امن باشند و گروه های تروریستی و داعش دوباره در آنها فعال نشود. همچنین درباره سوریه که دو کشور درباره برقراری امنیت و ثبات و صلح و منع حضور دوباره داعش در این کشور اشتراک دارند.

درباره فلسطین و غزه هم ایران و امریکا اشتراک نظر دارند: درباره اینکه در کرانه باختری و غزه، صلح و آرامش برقرار باشد. اینکه در غزه آتش بس ادامه یابد. هم ایران و هم امریکا از حامیان آتش بس در غزه و مخالفان ازسرگیری درگیری و جنگ در این منطقه هستند. البته سخن اخیر ترامپ درباره مالکیت بر غزه با مخالفت همه روبه رو شده است.

ضمن اینکه ایران و امریکا هر دو درباره کاهش حضور نظامی امریکا در منطقه نیز هم نظر هستند. یکی از حوزه هایی که ترامپ به شدت علاقمند به آن است همین کاهش حضور نظامی امریکا در خارج از مرزهای این کشور است. خلیج فارس یکی از متراکم ترین مناطق جهان در زمینه حضور نظامیان امریکاست.

ترامپ در نخستین موضع گیری و اعلام برنامه اش درباره ایران چه کرد؟ ترامپ هم هویج را نشان داد و هم چماق را بالا برد. هر دو باهم.

این سیاست قدیمی امریکا در برابر ایران است البته به شکل جدید و کاملا متفاوت.

امریکا از زمان آغاز تنش بر سر برنامه هسته ای ایران همزمان با اعمال تحریم های شدید علیه ایران، باب گفتگو و مذاکرات با تهران را هم باز گذاشت. دو خط موازی مجازات / تحریم و مذاکرات با ایران را همزمان ادامه داد. گاهی یک خط پررنگ تر از خط دیگری می شد و گاهی خط دیگر، متوقف و خط دیگر سرعت بیشتری می یافت اما همیشه این دو خط باهم و در کنار هم بوده اند.