تلاش‌های پشت‌پرده کاخ سفید درباره پاسخ ایران به اسرائیل

انتخاب: روزنامه نیویورک تایمز نوشت: در حالی که آنتونی بلینن، وزیر امور خارجه آمریکا در روز ۳۱ جولای به مغولستان سفر کرده بود، ذهن او درگیر اتفاقاتی بود که صد‌ها کیلومتر آن طرفتر یعنی در خاورمیانه در حال رخ دادن بود. چند ساعت قبل، اسرائیل یکی از رهبران ارشد حماس در تهران را ترور کرده بود و مقام‌های ایرانی بابت هدف قرار گرفتن متحد نزدیکشان در خاک خود وعده انتقام داده بودند.

در ادامه این مطلب آمده: به فاصله چند ساعت پس از ترور، بلینکن با استفاده از یک خط تلفن امن در داخل هواپیمایش با چند مقام خارجی صحبت کرد و از آن‌ها خواست تا از ایران بخواهند کرد از اتخاذ هرگونه اقدامی که منجر به یک جنگ تمام عیار با اسرائیل شود اجتناب ورزد.

چند روز بعد، یکی از مقام ها، یعنی ایمن صفادی، وزیر امور خارجه عمان راهی تهران شد و خواستار «صلح، ثبات و امنیت» در منطقه شد.

جو بایدن هم خیلی سریع رهبران مصر و قطر را متقاعد کرد که دور جدیدی از گفتگو‌ها را با هدف دستیابی به آتش بس در نوار غزه ترتیب دهند. این نشست‌ها در بردارنده یک هدف اعلام نشده نیز بود: منصرف نمودن ایران از انجام حمله‌ای که بتواند گفتگو‌ها را از مسیر خود خارج سازد و تهران را به عنوان یک برهم زننده مذاکرات جلوه دهد.

در طی یک ماهی که از زمان ترور اسماعیل هنیه، رهبر شاخه سیاسی جنبش حماس در تهران می‌گذرد، مقام‌های آمریکایی به شکل تقریبا بی وقفه‌ای در تلاش برای مهار دور اخیر اقدامات متقابل طرفین بوده اند. آن‌ها تلاش می‌کنند جلوی جنگی منطقه‌ای را بگیرند که می‌تواند پای آمریکا را نیز وسط بکشد.

تاکنون ولو به صورت کاملا میلیمتری، جلوی وقوع این فاجعه گرفته شده است. 

مقام‌های دولت بایدن معتقدند نقش مهمی در جلوگیری از بروز بدترین سناریوی ممکن ایفا نموده اند، اما اذعان دارند که عوامل دیگری نیز در جلوگیری از رسیدن انبار باروت منطقه به نقطه انفجار دخیل بوده اند. به علاوه، هرچند آن‌ها فعلا در جلوگیری از وقوع یک جنگ گسترده موفق بوده اند، اما نتوانسته اند در زمینه آتش بس در غزه به توفیقی دست یابند؛ ناکامی‌ای که می‌تواند در نهایت حاصل کار آن‌ها را تضعیف نماید.

دیپلماسی آمریکا با علم به این نکته این هفته بار دیگر دست به کار شده و تلاش کرده تا اجازه ندهد عملیات نظامی گسترده اسرائیل در کرانه باختری، موج جدیدی از خشونت‌ها را در منطقه کلید بزند.

تقلای دیپلماتیک آمریکا در کنار نمایش قدرت نظامی نشان می‌دهد که واشنگتن مصمم به جلوگیری از یک رویارویی گسترده بوده و در عین در صورت ضرورت حال آماده اقدام نظامی در حمایت از اسرائیل است.

تلاش مشابه قبلی در ماه آوریل به مهار تبادل آتش مستقیم بین ایران و اسرائیل پس از حمله تل آویو به ساختمان سفارت ایران در دمشق کمک کرد.

پیام‌هایی نه تنها به ایران بلکه به اسرائیل ارسال شده است. هفته گذشته در حالی که نشانه‌هایی از آماده شدن اسرائیل برای حمله به متحد ایران در جنوب لبنان (حزب الله) در حال پدیدار شدن بود، بلینکن به تل آویو سفر کرد. به گفته یک مقام ارشد آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، وی در آنجا پیامی متفاوت را تحویل مقام‌های اسرائیلی داد: اینکه واشنگتن از یک حمله پیش دستانه اسرائیل علیه تجهیزات حزب الله یا نیرو‌هایی که در آستانه انجام هر حمله قریب الوقوعی قرار دارند حمایت خواهد کرد. 

اما بلینکن در تلاش برای جلوگیری از افزایش خطرناک تنش اضافه کرد که اسرائیل نباید از این فرصت برای انجام یک تهاجم گسترده‌تر علیه حزب الله استفاده نماید.

اسرائیل روز یکشنبه به شدت، اما به صورت محدود به دشمن حمله کرد و تسلیحاتی را که این گروه برای حمله به اسرائیل آماده می‌کرد را از بین برد. پس از آنکه کاخ سفید پیام‌هایی را به حزب الله ارسال کرد و خواستار خویشتنداری شد، مجموعه راکت‌های شلیک شده توسط حزب الله در پاسخ به ترور چند هفته پیش فواد شکر، یکی از فرماندهان ارشد این گروه نیز خسارات محدودی بر جای گذاشت.

ما‌ها یحیی، مدیر بنیاد کارنگی خاورمیانه در بیروت گفت: «من فکر می‌کنم تلاش‌های دیپلماتیک آمریکا نقشی محوری در حفظ فشار‌ها و جلوگیری از گسترش بیشتر درگیری بین لبنان و اسرائیل و تبدیل آن به یک جنگ تمام عیار داشته است.»

به گفته مقام‌ها و تحلیلگران، عوامل دیگری نیز که ارتباط چندانی به ایالات متحده ندارند در جلوگیری از بروز جنگ گسترده دخیل بوده اند. ایران و حزب الله نگران اند که در صورت وقوع یک جنگ تمام عیار به شدت آسیب ببینند. (بر خلاف حماس که حمله ۷ اکتبر را به امید وادار ساختن منطقه به شروع چنین جنگی ترتیب داد) هیچ یک از طرف‌ها نمی‌خواهد مسئول از مسیر خارج شدن گفتگو‌ها برای توقف جنگ غزه لقب بگیرد. در ایران رئیس جمهور میانه رویی روی کار آمده که علاقمند به بهبود روابط با ایالات متحده است.

اما کشوری که بیشترین لطمه را از چنین جنگی خواهد دید لبنان است که اقتصادش در وضعیت بحرانی قرار دارد و این واقعیتی است که رهبران حزب الله به خوبی آن را درک می‌کنند.

نادر هاشمی، استاد سیاست خاورمیانه در دانشگاه جورج تاون در این باره گفت: «آن‌ها می‌دانند که اگر مجبور شوند با تمام ظرفیتی که دارند به اسرائیل حمله کنند، اسرائیل هم پاسخ خواهد داد و این پاسخ را با هر آنچه در توان دارد صورت خواهد داد... لبنان اکنون در حالت شکننده‌ای قرار دارد.»

با این حال وی معتقد است اگر آتش بسی در غزه بین اسرائیل و حزب الله به دست نیاید، منطقه روی آرامش را به خود نخواهد دید. هاشمی در ادامه افزود: «ما در حال نزدیک شدن به سالگرد یک سالگی این جنگ هستیم. این برای دیپلماسی آمریکا به چه معناست؟» وی خاطر نشان کرد که بایدن هنوز از یک اهرم فشار مهم یعنی تهدید به قطع کمک‌های تسلیحاتی به اسرائیل استفاده نکرده است.

مقام‌های دولت بایدن استدلال می‌کنند که اگر به خاطر اقدامات دیپلماتیک آن‌ها نبود، بحران موجود ممکن بود وضعیت به شدت وخیم تری داشته باشد.

دستیاران ارشد بایدن به صورت تلفنی یا در سفر‌های خود به خاورمیانه در تلاش برای میانجیگری بوده اند. بلینکن را در سفرهایش به منطقه، دو دستیار شورای امنیت ملی به نام‌های برت مک گورک و آموس هاچستین که مسئول امور خاورمیانه هستند و همچنین ویلیام برنز، مدیر سازمان سیا که مذاکره کننده ارشد آمریکا در گفتگو‌های آتش بس می‌باشد همراهی کرده اند.

در عین حال، دولت آمریکا هیچ ابایی نداشته که در کنار دیپلماسی، تهدید به استفاده از نیروی مخرب نظامی نماید.

حضور نظامی آمریکا

در روز دوم آگوست، دو روز پس از ترور اسماعیل هنیه و در حالی که بلینکن و دیگران سخت مشغول تماس با مقام‌های خارجی برای اجتناب از تشدید تنش بودند، پنتاگون شروع به پیچ و تاب دادن بازو‌های نظامی خود کرد.

وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که لوید آستین، وزیر دفاع به ناو هواپیمابر آبراهام لینکولن دستور داده تا ناو تئودور روزولت را در خلیج عمان همراهی کند و اطمینان یابد که هیچ شکافی در حضور گسترده نیروی دریایی آمریکا در منطقه وجود ندارد. 

آستین همچنین دستور داد جنگنده‌های اف ۲۲ بیشتری به منطقه اعزام شوند و در اقدامی غیرمعمول اعلام کرد که زیردریایی جورجیا مجهز به موشک‌های هدایت شونده به خاورمیانه اعزام شده است. پنتاگون به ندرت درباره تحرکات ناوگان زیردریایی خود اطلاع رسانی می‌کند.

زیردریایی جورجیا که یک زیردریایی اتمی است، قادر به شلیک ده‌ها موشک کروز و حمل تیم‌هایی از کماندو‌های نیروی دریایی است.

در روز ۱۱ آگوست، وزارت دفاع آمریکا بار دیگر تاکید کرد که آستین به نیروی دریایی دستور داده که حضور ناو لینکولن در منطقه را سرعت ببخشد.

تقریبا در همان زمان، دانا استرول، متخصص ارشد سابق امور خاورمیانه وزارت دفاع آمریکا علنا از دولت بایدن خواست تا حمله به اهدافی در داخل ایران را مد نظر قرار دهد. وی در یادداشتی در روزنامه نیویورک تایمز نوشت: «اگر رهبران ایران به این جمع بندی برسند که امنیت خود حکومت در خطر است، تهران به احتمال زیاد عقب خواهد نشست.» وی که دارای روابط نزدیکی با همکاران سابق خود است، از بایدن خواست تا این سیگنال را به ایران ارسال کند که نه تنها آماده حمله به شبه نظامیان مورد حمایت این کشور در مناطقی مانند عراق و سوریه است (همانگونه که قبلا این کار را انجام داده)، بلکه آمادگی حمله به مناطقی در داخل ایران «نظیر تاسیسات ذخیره سای یا تولید مهمات» را نیز دارد.