توضیحات تازه درباره حقابه ایران از افغانستان

همشهری‌آنلاین: حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان بعدازظهر امروز (شنبه) ۱۹ خرداد ماه در دومین نشست کمیته تماس منطقه‌ای درباره افغانستان در نشستی خبری به تشریح گفت‌وگوهای انجام شده در این نشست پرداخت.

کاظمی قمی افزود: این نشست در تداوم نشست‌هایی بود که در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی با توجه به حساسیت موضوع افغانستان برگزار شده است.

وی افزود: در افغانستان نزدیک به سه سال قبل اشغالگران خاک این کشور را ترک کردند و شرایط جدیدی بر این کشور حاکم شد. اما افغانستان همچنان به عنوان موضوع اصلی در دستورکار کشورهای همسایه و یکی از موضوعات مهم در سیاست خارجی است.

وی بیان کرد: کشورهای همسایه و سازمان ملل باید به حمایت‌های خود از مردم افغانستان ادامه دهند. شرایط مردم افغانستان سخت است و با مشکلات زیادی مواجهند که بخش عمده این چالش‌ها برگرفته از دوران اشغالگری و تخریب و نابسامانی‌های به جا مانده از دوران اشغالگری است.

کاظمی قمی عنوان کرد: در اجلاس امروز چهار کشور بر ابتکار منطقه ای تأکید داشتند و اینکه مسیر کمک به مردم افغانستان چه در مسأله سازندگی و آبادانی و کمک به امنیت این کشور و مبارزه با تروریسم و موضوعاتی چون مسائل انساندوستانه در گرو این است که همکاریهای منطقه‌ای به عنوان موضوع محوری باشد.

وی گفت: تروریسم به عنوان موضوعی است که هم مردم افغانستان و هم همسایگان و کشورهای منطقه را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

کاظمی قمی اضافه کرد: امروز بیش از هر جامعه و منطقه‌ای تحولات افغانستان بر محیط امنیتی پیرامونی خود یعنی همسایگان اثرگذار است. اگر تروریسم و مواد مخدر و مهاجرت همچنان ادامه دارد و به عنوان دغدغه و نگرانی هست اگر چه باید اذعان کرد حکومت سرپرست در افغانستان در کل سرزمین این کشور مستقر است و تمشیت امور می‌کند ولی مسأله در افغانستان به این تمام نمی‌شود بلکه دیگرانی که با اشغالگری نظامی به دنبال این بودند که افغانستان سرزمینی برای ناامنی برای کشورهای رقیبشان باشند همچنان این سرزمین مورد سوء هدف دنبال می‌شود.

وی گفت: در نشست امروز این چهار کشور بر نقش مخرب آمریکا تأکید داشتند. آمریکایی‌ها باید پاسخگو باشند. الان هم که فرار کرده‌اند دست از شرارت برنمی‌دارند.

کاظمی قمی ادامه داد: کشورهای همسایه به ویژه ایران که بار سنگینی از مشکلات افغانستان را بر دوش می‌کشد وجود بیش از ۶ میلیون از اتباع افغانستان در ایران و دغدغه‌های امنیتی در بحث تروریسم و مواد مخدر نه فقط برای ایران بلکه برای همسایگان دیگر نیز به عنوان موضوع است و امر طبیعی است که دغدغه کشورهای همسایه بر این باشد که در تعامل جمعی و ارتباط با حاکمیت مسیر ثبات سازی را پیش ببرند.

وی گفت: اگر از سر خیرخواهی مواردی گفته‌ می‌شود به معنای مداخله گری نیست. تجربه نشست بن را داشتیم و نتوانست مسیر یکپارچگی و همدلی را در افغانستان ایجاد کند. در حوزه سیاسی حکومتی از اقشار مختلف و افراد صالح تشکیل شود. این به معنای مداخله گری نیست.

نماینده ایران در امور افغانستان ادامه داد: اجلاس دوم دوحه نتوانست آن چیزی که مطرح شده بود را تصویب کند آن هم به دلیل ابهاماتی که داشت.

وی گفت: ایران از هر ابتکار سازنده‌ای که به بهبود فضای افغانستان کمک کند حمایت می‌کنیم هر ابتکاری که بتواند مسیر را برای حکومت سرپرست که به عنوان حکومت مسؤولیت دار عمل کند، حمایت می‌کنیم.

کاظمی قمی ادامه داد: در نشست امروز در تهران درباره رفع رنج مردم افغانستان و رفع نگرانی‌های کشورهای همسایه صحبت شد.

وی افزود: امیدوارم این ابتکار منطقه‌ای چه در فرمت مسکو چه اجلاسی که در کابل و چه اجلاسی که در تهران برگزار شد، بتوانند در اجلاس دوحه سوم با تشریک مساعی و طرح موضوعات اساسی ابتکارات سازمان ملل را به نفع مردم و منطقه پیش ببریم.

سرپرست سفارت ایران در کابل در پاسخ به سؤالی بیان کرد: نگرانی‌هایی کشورهای منطقه و ابتکارات سازنده‌ای که در جهت بهبود شرایط چه در حوزه رفاه مردم و برون رفت از چالش‌های امنیتی و سازندگی این‌ها موضوعات اولیه مردم افغانستان است و بر این اساس یک اشتراک منافع داریم. قرار شد این موضوعات مهم چه در بخش سازندگی و چه مسائل انسانی و چه موضوعات امنیتی و چه در مسیر ارائه راهکارها جهت ثبات سیاسی و اینکه چگونه می‌شود در شرایطی که امروز مردم افغانستان نیازمند کمک‌های انساندوستانه هستند، به صورت مکتوب آماده و از مسیر دیپلماسی به حکومت سرپرست داده شود.

وی یادآور شد: افغانستان کشور غنی از مواهب خدادادی و طبیعت است و در زمانی که اشغال بود مجالی به آن داده نشد که به سمت سازندگی پیش برود. الان یکی از موضوعات ما ارائه نقشه راه سازندگی برای این کشور است و قرار شد این موضوعات مهم به صورت مکتوب آماده و از مسیر دیپلماسی به حکومت سرپرست داده شود.

کاظمی قمی بیان کرد: در اجلاس دوحه سوم ۲۳ کشور شرکت می‌کنند و از جمله توافقات ما بود که این موضوعات را به کابل،شورای امنیت و سازمان ملل منتقل کنیم.

وی در پاسخ به سؤالی درباره عدم حضور طالبان در نشست امروز در تهران گفت: از مقامات حکومت سرپرست برای شرکت در نشست تهران دعوت کردیم. در نشست‌های بعدی قطعا کشورهای دیگری اضافه خواهند شد. در برگزاری نشست کابل ما سهیم بودیم و اصرار داریم به دیگران به روشنی بگوییم موضوع افغانستان بیش از آنکه موضوع فرامنطقه‌ای باشد موضوع منطقه‌ای و داخلی است. اشغالگر امروز با لباس دیپلماتیک منافع خود را دنبال کند و این سازگاری با منافع مردم افغانستان و امنیت منطقه ندارد.

کاظمی قمی اضافه کرد: ما دعوت کردیم و با اینکه نامه از سوی ایران بود ولی این پیامی از سوی چهار کشور بود که حضور مقامات سرپرست بیایند و از این تریبون استفاده کنند.

نماینده ویژه ایران گفت: دشمن به دنبال این است که از جغرافیای افغانستان برای همسایگان مشکل ایجاد کند.

هیچ کشوری در دنیا به اندازه ایران در حمایت از مردم افغانستان و در تعامل با حکومت سرپرست عمل نکرده

وی گفت: در کمک به حل بحران امنیتی ما در منطقه امروز تلاش خوبی را شروع کردیم و مبارزه با داعش یکی از موضوعات جدی است و در مسأله اینکه داعش تهدیدی برای مردم افغانستان و کشورهای منطقه است، اگرچه تهدید بین‌المللی است.

کاظمی قمی ادامه داد: مسأله مهاجران مسأله مهمی برای کشورهای همسایه است.

وی گفت: هیچ کشوری در دنیا به اندازه ایران در حمایت از مردم افغانستان و در تعامل با حکومت سرپرست عمل نکرده است.

کاظمی قمی درباره حق‌آبه ایران از هیرمند گفت: با توجه به اینکه امسال سال نرمال آبی بود تا امروز نزدیک به نیمی از حق‌آبه مردم ایران محقق شد. سال‌های قبل و سال گذشته ۳۲ میلیون مترمکعب از حق آبه را احصا کردیم و امسال نزدیک به نیمی محقق شد. سال گذشته اقدامات فنی و مهندسی برای ترمیم سد کمال‌خان صورت گرفت و از ابتدای ۱۳۵۱ تا امروز در مسیر آب کانال‌های متعدد و سدهای متعدد ساخته شده است وآخرین سد، سد کمال‌خان بود.

سرپرست سفارت ایران در کابل ادامه داد: در سال گذشته اشکالاتی در دریچه‌های سد بود و باز نمی‌شد. زمین مقابل دریچه‌های سد از لحاظ ارتفاع بالاتر از خود دریچه‌ها بود. طی سال گذشته سه اقدام مهندسی صورت گرفت یکی اصلاح دریچه‌ها و مسأله دوم تسطیح زمین بود. در مسأله ارتفاع بخشی به دیوار اقداماتی که صورت گرفت از مسیر خاکریز و کیسه‌های شن بود. امسال بخش زیادی از آب هدر رفت و نه مورد استفاده استان نیمروز و نه سیستان قرار نگرفت.

وی گفت: امیدوارم شرایطی به وجود بیاید که مابقی حق‌آبه تامین شود. چند روز آینده در کابل نشست کمیساران آب داریم و یکی از موضوعاتی که مطرح می‌کنیم اعزام هیأت‌های فنی است.

کاظمی قمی ادامه داد: امیدوارم با مجموعه اقداماتی که در جهت اصلاح صورت می‌گیرد و همکاری‌ها بین دو کشور در چارچوب معاهده و کمیساران آب روالی در مسأله تحقق تامین حق‌آبه ایران برای سال‌های آتی شود.

وی یادآور شد: پیگیری حق‌آبه وظیفه همه دستگاه‌های دولتی است اعم از دستگاه دیپلماسی و دیگر دستگاه‌ها. در کنار آن بحث جدید داریم که اگر بتوانیم در دو سوی مرز احداث مجتمع‌های کشت و صنعت را در نیمروز و سیستان داشته باشیم که یک کار مطالعاتی را شروع کنیم و با استفاده از ظرفیت‌های طبیعی منافع مشترک پایدار را در کنار حق‌آبه دنبال کنیم. این در دستورکار ماست.

در مسأله آب پایدار یکی از دغدغه‌های دولت سیزدهم به ریاست رئیس جمهور شهید بود. امیدوارم در بحران آب در این منطقه پایان یابد.

کاظمی قمی در بحث امنیت مرزها هم گفت: ایران مصمم است نسبت به دیوارکشی مرز دیوار مدرن و مجهز را در دستورکار دارد و این یک مصوبه است و تأکید مقامات ارشد کشور است و عملیات کار شروع شده است. باید مرزها را با قدرت حفاظت کرد و یکی از ابزارها انسداد فیزیکی است.

وی بیان کرد: همکاری‌های امنیتی بین ما و طرف افغانستان هم حائز اهمیت است و این همکاری را دنبال می‌کنیم. طی ماه‌های اخیر آرام‌ترین فضای امنیتی را در مرزها داشتیم و این نه فقط با اقدامات امنیتی است، اینکه بتوانیم امنیت را با اقتصاد مرز گره بزنیم و یکی از اهداف این است که بتوانیم مرزنشین‌ها را با ایجاد فضای اقتصادی ترغیب کرده و جلوی بسیاری از مسائل از جمله ورودهای غیرقانونی را بگیریم و به بحث کاهش نگرانی‌های امنیتی و قاچاق کمک کند.

وی گفت:‌ما در جهت کمک به بهبود شرایط افغانستان با هیچ کشوری رقیب نیستیم و همه کشورها را ترغیب می‌کنیم که برای کمک به سازندگی و بهبود شرایط بیایند. منافع ملی ما با منافع ملی افغانستان و کشورهای همسایه عجین است. از ناامنی در افغانستان رنج می‌بریم.

کاظمی قمی ادامه داد: از آنهایی که واقعا به دنبال سازندگی هستند استقبال می‌کنیم.

نماینده ویژه ایران در امور افغانستان اضافه کرد: اینکه آمادگی داریم کشورهای آسیای مرکزی، روسیه و ... در این حوزه‌ها همکاری کنیم استقبال می‌کنیم چرا که هر چقدر ثبات در افغانستان پیش بیاید مشکلات کاهش می‌یابد و این به بازگشت شرافتمندانه برادران و خواهران افغانستانی منجر خواهد شد.

وی در پاسخ به سؤالی گفت: از هر ابتکار سازنده‌ای که به بهبود شرایط افغانستان کمک کند حمایت می‌کنیم. ولی واقعیت این است که آمریکا در افغانستان در کدام مقطع و جغرافیا نقش سازنده ایفا کرده است؟

کاظمی قمی ادامه داد: تعریف آمریکا از امنیت با تعریف منطقه از امنیت متفاوت است. آمریکا باید دست از حمایت از تروریسم بردارد. چه کسی به اقدامات تروریستی دامن می‌زند و از داعش حمایت می‌کند؟ اگر آمریکا می‌خواهد به صورت واقعی حمایت کند دستش را از پشت تروریسم بردارد.

نماینده ایران در امور افغانستان اضافه کرد: اولین مذاکرات رسمی ما با آمریکا در عراق به درخواست دولت عراق بود. البته از اول هم گفتیم نشست سه جانبه چون متولی عراق دولت مردمی برآمده از مردم عراق است. در همان مذاکره هم تأکید ما این بود که همه باید به دولت عراق کمک کنیم برای حل بحران امنیتی. در حالی که آمریکایی‌ها می‌گفتند ما محور هستیم. ولی واقعیت این بود که آمریکا به فکر امنیت مردم عراق نبود. آن جایی که وارد مذاکره شدند زمانی بود که آمریکا در باتلاق عراق گرفتار شد. آمریکایی‌ها فقط منافع خود را می‌ بینند و قائل نیستند این کشورها دارای منافع هستند.

وی افزود: آمریکا اگر در یک جایی نقش سازنده از خود نشان داد قابل بررسی است. آمریکایی‌ها دست از حمایت از تروریسم و دخالت‌ها باید بردارند و دست از حمایت رژیم کودک کش اسرائیل بردارند.

کاظمی قمی درباره تعرض صورت گرفته به عکاسی در مشهد گفت: هر نمایندگی سیاسی و کنسولی هر کشوری در ایران در خاک ایران بخواهد از اصول دیپلماتیک تخطی کند دستگاه دیپلماسی کشور با آن برخورد خواهد کرد. موردی در مشهد درباره یک عکاس پیش آمده بود که با آن برخورد شد.

وی درباره عدم حضور نماینده روسیه در نشست امروز در تهران گفت: کابالوف فرد صبح می‌آید و پروازش تاخیر داشته و به اجلاس نرسیده است ولی در ترکیب طرف روس سفیرشان از کابل و تهران باید می‌آمدند که در اجلاس شرکت کردند.

کاظمی قمی بیان کرد: اجلاس دوم دوحه به اسم سازمان ملل بود. ایران هم با رویکرد مثبت در این نشست شرکت کرد. اما به دلیل عدم تطابق بین دستورکار اجلاس و عدم همخوانی با مصالح داخلی افغانستان و مصالح کشورهای منطقه به نتیجه‌ای نرسید. تلاش های دیپلماتیک سنگینی را شروع کرده‌اند از جمله اقدامات این است که در موضوعات اجلاس آتی تغییر دادند. البته از قبل باید دستورکار اجلاس روشن و برای آن چاره اندیشی شود. الان مطرح می‌کنند می‌خواهد موضوعات جدیدی مطرح شود مثل تغییرات آب و هوایی،‌ همکاری‌های تجاری و بانکی، مسأله مواد مخدر و ...

وی گفت: در دوران اشغالگری حجم تولید مواد مخدر پنج برابر شد ولی جامعه افغانستان معتاد بسیار کم داشت الان برآورد این است نزدیک به ۱۰ درصد جامعه افغانستان معتاد هستند. در اجلاس دوحه سه این مسائل را مطرح می‌کنند و اینکه حکومت سرپرستی به این اجلاس بیاید. اگر این اجلاس به بهبود شرایط کمک کند ما حمایت می‌کنیم.

سرپرست سفارت ایران در کابل ادامه داد: باید ببینیم در اجلاس دوحه سه چه موضوعاتی است که آیا در جهت بهبود شرایط افغانستان است یا نه. ایران شرکت خواهد کرد و موضوعاتی که با اولویت کشورهای منطقه و همسایه است را در حرکت جمعی مطرح خواهیم کرد.

کاظمی قمی همچنین گفت: یکی از موضوعات مردم افغانستان، ایران و جامعه جهانی مسأله زنان و تحصیل و اشتغال آنها در افغانستان است. ایران در راستای تداوم حمایت از مردم افغانستان باب تعامل را با دولت‌ها دارد، چه بسا دولت‌ها در برخی مسائل در چارچوب معاهدات عمل نکردند، ولی دولت ایران و مردم ایران نگاه حمایتی خود را از مردم افغانستان داشتند و باب تعامل را دنبال می‌کنند و از سر خیرخواهی مشورت می‌دهند. مشارکت افراد صالح و کارآمد که از اقشار مختلف افغانستان باشد و به کارگیری ظرفیت‌های ملی به معنی مداخله گری نیست و این یک مشورت خیرخواهانه است. امروز مسأله خانم‌ها دغدغه خود مردم افغانستان است. وی گفت: افغانستان اثرپذیر بر منطقه و اثرگذار بر منطقه است.