در مورد عیار طلا چه میدانیم؟

از زمان کشف آهن، انسان همیشه به دنبال بهبود خواص فلزات اطراف خود بوده و با ترکیب کردن فلزات مختلف و افزودن ناخالصی به فلز پایه توانسته مواد جدیدی با خواص بهینه و مورد نیاز خودش تهیه کند. به زبان ساده، آلیاژ، مخلوطی از یک فلز با یک یا چند عنصر دیگر است. برای مثال فولاد، آلیاژ آهن با کربن است که با اضافه کردن کربن به آهن از زنگ زدگی آهن و پوسیدگی آن جلوگیری میکنند.

ولی چرا طلا را به صورت آلیاژ استفاده میکنند؟ مهمترین دلیل افزودن ناخالصی به طلا این است که طلا به صورت خالص فلز خیلی نرم و انعطاف پذیری است و برای شکل دادن به آن باید به صورت آلیاژ استفاده شود. در ضمن با افزودن موادی مانند مس و نقره به طلا، از قیمت آن هم کاسته میشود از منظر اقتصادی خرید آن به صرفه تر میباشد. جدای همه این مزایا، آلیاژ های مختلف طلا رنگ های متفاوتی نیاز دارند. برای مثال ترکیب مس و طلا، رنگ قرمز و ترکیب طلا و پالادیوم رنگ سفید تشکیل میدهند.

عیار طلا از ۰ تا ۲۴ متغیر است و هرچه عدد بزرگتر باشد ، نشان دهنده خلوص بیشتر طلا است . برای مثال ، طلا ۲۴ عیار یعنی ۱۰۰ درصد طلا خالص و طلا ۱۸ عیار یعنی ۷۵ درصد طلا خالص و ۲۵ درصد سایر فلزات است که در کشور های غربی این عدد با ۱۰۰۰ سنجیده میشود. به طور مثال طلای ۱۸ عیار به صورت ۷۵۰ در ۱۰۰۰ محاسبه میشود نکته قابل توجه که بسیار هم مهم است این است که طلا هیچوقت به صورت ۱۰۰۰ وجود ندارد و در بهترین حالت عیار آن ۹۹۹/۹۹ میباشد.

طلا های باستانی چند عیار بودن؟

طلا های کشف شده که برای دوره های باستانی بوده معمولا دارای عیار 18 بوده اند و 25 درصد مابقی آن از مس تشکیل شده. به همین دلیل این نوع طلا رنگ مایل به قرمز دارد که امروزه برای عموم مردم جذابیت بصری ندارد.نکته حائز اهمیت این است که طلا های باستانی به طور حدودی به عنوان 18 عیار شناخته می شوند چرا که واضحا به دلیل کمبود امکانات نمی توانستند به صورت دقیق عیار را محاسبه کنند ولی به هر صورت متوجه بودند که چگونه طلا را به صورت آلیاژ استفاده کنند و از خواص اضافه کردن ناخالصی به طلا آگاه بودند.

طلای 24 عیار و روش تشخیص آن کار چندان سختی نیست، به طلای 24 عیار همان طلای خالص 100 درصد نیز گفته می شود. طلای 18 عیار به معنای آن است که از یک قطعه طلای یک کیلوگرمی، 750 گرم طلای خالص است و مابقی آن یعنی 250 گرم، از فلزات دیگر تشکیل شده است.

در واقع در طلای 18 عیار 750 هزارم وزن از طلای خالص تشکیل شده است. بالاترین عیار موجود در دنیا، عیار 24 است و این بدان معناست که تمام قسمت های مختلف آن از طلا ساخته شده است و هیچ خبری از فلزات دیگر نیست. طلا 24 عیار در صنعت پزشکی و هوافضا کاربرد بسیار زیادی دارد و در صنعت طلاسازی نیز در بخش تولید و ضرب سکه و شمش ها به دلیل چگالی بالا و نرمی استفاده میشود. از ورقه های بسیار نازک طلای 24 عیار در خوراکی ها نیز استفاده میشود که معروفترین آنها بستنی هایی با روکش طلاست که در شهر های مختلف جهان تهیه میشود.

طلا با این عیار دارای چگالی بالایی بوده و چگالی طلا با افزایش عیار آن افزایش میابد. طلایی که در ایران برای جواهرات و منسوجات طلا استفاده میشود اکثرا با عیار 18 ساخته می شوند زیرا طلا 18 عیار از ترکیب فلزات مناسبی برخوردار است و چکش خواری آن برای ساخت گردنبند طلا یا پلاک طلا مناسب است. البته در استان های جنوبی ایران و استان هایی مانند یزد، به طبع فرهنگ مردم آن منطقه طلا با عیار های بالاتر از 18 هم ساخته میشود و مشتریان خاص خودش را دارد. در نظر داشته باشید خرید و فروش هرگونه قطعه طلا زیر عیار قانونی کشور غیر مجاز بوده و همیشه در خرید گردنبند طلا خود از اعتبار عیار آن قطعه اطمینان حاصل کنید. گروه طلای زرین  انواع زیورآلات طلا خود از جمله پلاک طلا اسم را با طلا 18 عیار ارائه می کند.

و در نهایت به روش های تشخیص عیار میرسیم که به طور کلی به سه دسته تقسیم میشوند و دو دسته از آنها مربوط به فضای آزمایشگاهی است و عیار را به طور دقیق تعیین میکنند و یک روش دیگر در مغازه ها و به صورت دستی انجام شده و عیار را به صورت تقریبی محاسبه میکنند.

روش کوپلاسیون

این روش از انواع عیارسنجی‌های تخصصی است که تنها در آزمایشگاه‌های ذوب و طلا می‌توان آن را انجام داد. برای این آزمایش، 1 گرم طلا را با نسبت 3 به یک با مقدار مشخص از نقره ترکیب می‌کنند و اگر لازم باشد مس هم به آن اضافه می‌کنند.

سپس آن را در لایه‌ای از فلز سرب قرار می‌دهند و با دمای 1050 درجه سانتی گراد حرارت می‌دهند. پس از این که آن را خارج کردند، به مدت 90 دقیقه در اسید نیتریک می‌جوشانند و آن‌چه که می‌ماند را دوباره وزن می‌کنند. اختلاف وزن بعد از آزمایش و قبل از آزمایش نشان می‌دهد که میزان طلای خالص در آن قطعه طلا چه اندازه است.

روش سنگ محک

سنگ محک یک نوع سنگ کوارتز آتشفشانی است که برای تعیین حدودی عیار و تعیین جنس فلز مدنظر استفاده میشود. این روش برای سنجش عیار طلا به این صورت است که کلیدهایی را روی سنگ محک می‌کشند و طلا را با آن وزن می‌کنند. برای انجام آزمایش خلوص طلا از اسید نیتریک و نمک طعام برای خورده شدن ناخالصی‌ها استفاده می‌کنند. البته باید به یاد داشته باشیم که این روش برای سنجش اصل بودن طلا مناسب است و برای سنجش عیار طلا دقت لازم را ندارد.

روش XRF

این روش بر خلاف روش سنگ محک، روشی تخصصی به حساب می‌آید. می‌دانیم که طلا و دیگر فلزات نه فقط در صخره و سنگ بلکه در خاک هم وجود دارد. روش XRF برای یافتن طلای موجود در خاک استفاده می‌شود. با این روش می‌توان عیار طلا را هم سنجید. به این شکل که قطعه طلای مورد نظر را در دستگاه قرار می‌دهیم و با تاباندن اشعه X ، اتم‌ها و الکترون‌های موجود در آن واکنش نشان می‌دهند و با این اتفاق اشعه x دوم تولید می‌شود. با کمک دومین اشعه ‌x می‌توان مقدار موجود از دیگر فلزات در قطعه طلا را متوجه شد و عیار طلا را سنجید. این روش برای آزمایش شمش‌های طلا هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

www.Zaringold.com

آلیاژ های مختلف طلا:

1. آلیاژ طلای زرد و طلای زینتی یا ویترینی

در باور عوام طلا یک فلز زرد براق میباشد و به همین دلیل عموماً طلاهای زینتی مانند گردنبند طلا و گوشواره طلا از نوع زرد و 18 عیار هستند. گرچه طلای سفید نیز کم و بیش مورد استفاده و استقبال است؛ اما جایگاه طلای زرد، طی سالیان سال تغییری نکرده است. این رنگ در طلا که بیشتر مردم نیز از آن استفاده می‌کنند به دو طریق به دست می‌آید: اول: ترکیب 75 درصد طلا، 15 درصد نقره و 10 درصد مس. دوم:ترکیب 75 درصد طلا، 12 درصد نقره، 11 درصد مس و 2 درصد روی.

2.  آلیاژ طلای سفید

طلای سفید هم که این روزها طرف‌داران خاص خودش را دارد از ترکیب 75 درصد طلا و 25 درصد پالادیوم به دست میاید.

3. آلیاژ طلای قرمز

این نوع طلا که معمولاً با عیار 750 تولید می‌گردد، از ترکیب 75 درصد طلا و 25 درصد مس تولید می‌شود.

4. آلیاژ طلای بنفش

از ترکیب 79 درصد طلا و 21 درصد آلومینیوم، آلیاژ طلای بنفش از نوع 18 عیار به دست می‌آید.

5. آلیاژ طلای سیاه

از 75 درصد طلا 25 درصد کبالت طلای سیاه 18 عیار تولید می‌شود.

6. آلیاژ تیتانیوم – طلا

این نوع آلیاژ که چندی است بر سر زبان‌ها افتاده، اولین بار توسط پروفسور امیلیا موروسن تهیه شد. این آلیاژ طلا با نسبت 3 قسمت تیتانیوم و 1 قیمت طلا تولید می‌شود. تیتانیوم در عرصه‌ی پزشکی بسیار مورد استفاده است و افزودن طلا به این نوع سبب شده ساختار اتمی آنها بسیار بهتر شود. این ترکیب جدید از سایر فولادها تقریباً 4 برابر سخت‌تر است و از خود تیتانیوم خالص نیز 4 برابر سخت‌تر و مقاوم‌تر و البته با طبیعت نیز سازگارتر است؛ لذا در عرصه‌ی پزشکی، خصوصاً ساخت ایمپلنت‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.