اعداد و ارقام قابل تامل از بودجه نهادهای خاص

روزنامه اعتماد در مطلبی در شماره امروز خود نگاهی انداخته است به سهم موسسات خاص و برخی دستگاه‌ها از بودجه عمومی کشور که در ادامه می‌خوانید.

نگاهی به برخی اعداد و ارقام بودجه‌های پیشنهادی در جداول بودجه ۱۴۰۳ بتواند نگاه تهیه‌کننده آن یعنی دولت را به مسائل جاری کشور و جامعه نشان دهد. بودجه در دو بخش درآمدی و هزینه‌ای نگاشته می‌شود. در بخش درآمدی لایحه بودجه ۱۴۰۳، دولت برای درآمد از محل مالیات‌ها، یک میلیارد و ۳۰۸ میلیون همت (هزار میلیارد تومان) پیش‌بینی کرده است؛ در حالی که در قانون بودجه ۱۴۰۲، این رقم، ۹۰۷ میلیون همت بوده است؛ صفرهای این ارقام خواندن اعداد را سخت می‌کند اما برای درک بهتر از اینکه دولت در سال جدید چقدر می‌خواهد از ملت مالیات بگیرد، باید درصد افزایش را مدنظر قرار داد. طبق این اعداد، درآمد دولت از محل مالیات حدود ۴۴درصد افزایش یافته است. به عبارت ساده‌تر به‌ طور متوسط در تمام زمینه‌های مالیات‌گیری، هرچه در سال ۱۴۰۲ داده‌اید، باید در سال جدید، ۴۴درصد بیشتر به دولت پول بدهید. امسال دولت قصد دارد حدود ۷۳درصد از هزینه‌ها را از محل مالیات دریافتی بگذراند.

ارقام عجیب بودجه نهاد ریاست‌جمهوری

اما در بخش هزینه‌ها، طبق سنت، نخستین ردیف بودجه مربوط است به نهاد ریاست‌جمهوری؛ مجموعه‌ای که از دفتر رییس‌جمهوری گرفته تا معاونت‌ها ذیل نهاد ریاست‌جمهوری هستند. بودجه نهاد ریاست‌جمهوری طبق جدول شماره 7 که اعتبارات دستگاه‌ها، مصوب 1402 و پیشنهادی 1403 را قید کرده، برای امسال 6 هزار و 117 میلیارد تومان پیش‌بینی شده است؛ در حالی که طبق همین جدول، سال گذشته 3 هزار و 272 میلیارد تومان بودجه مصوب شده بود. به عبارت دیگر رقمی حدود 2 هزار و 845 میلیارد تومان یعنی حدود 86درصد به بودجه ریاست‌جمهوری افزوده شده است.

تخصیص بودجه عجیب‌تر به معاونت اجرایی

عمده‌‌ این افزایش بودجه مربوط می‌شود به «معاونت اجرایی ریاست‌جمهوری»؛ درحالی که طبق همین جدول 7، این معاونت سال گذشته ذیل نهاد، بودجه‌ای نداشته است، امسال بودجه‌ای معادل یک‌هزار و 250 میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. این افزایش هنگفت و چشم‌گیر زمانی قابل تامل می‌شود که سال 1403 منتهی می‌شود به بهار 1404 که انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم برگزار می‌شود.

بودجه شورای اطلاع‌رسانی دولت

«شورای اطلاع‌رسانی دولت» که قاعدتا ذیل ردیف نهاد ریاست‌جمهوری دخل و خرج خود را دریافت می‌کند، در جدول 9 که مربوط به ردیف‌های متفرقه (دایمی یا موقت) می‌شوند نیز جای گرفته است؛ رقم پیشنهادی دولت برای بازوی اصلی رسانه‌ای خود، که در ردیف‌های «متفرقه» آمده، 200 میلیارد تومان است؛ این درحالی است که شورای اطلاع‌رسانی دولت به عنوان زیرمجموعه نهاد ریاست‌جمهوری بودجه‌اش از محل بودجه ریاست‌جمهوری پرداخت می‌شود.

افزایش ۱۳۰درصدی بودجه سازمان استخدامی

اما رقم بودجه پیشنهادی برای سازمان امور اداری و استخدامی کشور نیز چشمگیر است؛ سازمانی که رییس آن را رییس‌جمهوری منصوب می‌کند و همزمان با ریاست این سازمان، معاون رییس‌جمهوری نیز می‌شود. بودجه مصوب هزینه‌ای و تملک دارایی‌های این سازمان در سال 1402، طبق جداول بودجه امسال، 228 میلیارد تومان بوده ولی پیشنهاد بودجه این سازمان برای سال جدید، به رقمی نزدیک به 670 میلیارد تومان رسیده است. به عبارت دیگر میزان رشد بودجه سازمان اداری و امور استخدامی، حدود 130درصد افزایش داشته است؛ به زبان ساده‌تر رقمی کمتر از دو و نیم برابر شده است. پیشنهاد افزایش چندین برابری بودجه این سازمان نیز مانند بودجه معاونت اجرایی ریاست‌جمهوری، تامل‌برانگیز و محل بحث است.

افزایش ۴۸درصدی بودجه وزارت خارجه

وزارت امور خارجه هم از جمله دستگاه‌های افزایش داده شده است؛ افزایشی حدود 48درصد. در سال 1402‌برای این وزارتخانه بودجه‌ای حدود یک‌هزار و 290 میلیارد تومان مصوب شده بود که دولت برای 1403 پیشنهاد کرده بودجه وزارت خارجه به رقمی حدود یک هزار و 919 میلیارد تومان افزایش پیدا کند.

قرب بقیه‌الله؛ ۳۵درصد افزایش بودجه

ردیف بودجه قرب بقیه‌الله یا همان قرارگاه فرهنگی-اجتماعی بقیه‌الله، از جمله ردیف‌هایی است که افزایش قابل توجهی دارد. بنا بر مصوبه سال 1402، این قرارگاه 887 میلیارد تومان بودجه مصوب داشت. برای سال 1403، رقم بودجه این قرارگاه به یک هزار و 184 میلیارد تومان رسیده است؛ یعنی حدود 35درصد افزایش. البته بودجه قرب بقیه‌الله منحصر به جدول 7 بودجه نمی‌شود؛ در جدول 12 که مربوط به «هزینه‌کرد یک درصد از هزینه‌های شرکت‌های دولتی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری» می‌شود، برای این قرارگاه بودجه‌ای اختصاصی درنظر گرفته شده است. میزان بودجه پیشنهادی در این جدول، یک هزار و 770 میلیارد تومان است؛ طبق این جدول، مبلغ مذکور باید در 4 ردیف تخصیص داده شود.

وزارت ارشاد و زیرمجموعه‌هایش

دولت ابراهیم رییسی، برای وزارت ارشاد و زیرمجموعه‌هایش در سال 1403، رقمی حدود 9 هزار و 163 میلیارد تومان بودجه پیش‌بینی کرده است. البته که در کنار این میزان بودجه، 11 هزار و 863 میلیارد تومان برای این وزارتخانه بودجه اختصاصی در نظر گرفته شده است. این در حالی است که بودجه سال گذشته وزارت ارشاد، 7 هزار و 372 میلیارد تومان و بودجه اختصاصی آن، 57 میلیارد و 580 میلیون تومان بوده است. به عبارت دیگر، بودجه اختصاصی وزارت ارشاد، ده‌ها برابر شده است.

افزایش برای دانشگاه‌های مذاهب اسلامی و اهل‌بیت

دانشگاه اهل‌بیت، در سال گذشته، حدود 56 میلیارد تومان بودجه داشته و برای سال 1403، حدودا 71 میلیارد تومان بودجه درنظر گرفته شده است؛ تقریبا 28درصد افزایش. این دانشگاه، وابسته به مجمع جهانی اهل‌بیت در تهران است. دانشگاه اهل‌بیت سال 1383 تاسیس شده و پذیرای دانشجویان مسلمان از کشورهای مختلف جهان است. سال گذشته رییس این دانشگاه گفته بود که در حال حاضر در این دانشگاه از 30 ملیت در حال تحصیل هستند. دانشگاه مذاهب اسلامی، 62 میلیارد و 250 میلیون تومان از بودجه عمومی کشور سهم داشته و دولت بناست برای امسال، 76میلیارد و 470 میلیون تومان به این نهاد اختصاص دهد؛ نزدیک 5/22درصد افزایش. این دانشگاه هم در زمینه علوم دینی فعالیت دارد و دانشجویان آن، از همه فرق اسلامی هستند.

مجمع جهانی اهل‌بیت ؛ افزایش ۹۲درصدی

مجمع جهانی اهل‌بیت نیز سال قبل، 133 میلیارد و 640 میلیون تومان بودجه داشته و قرار است در سال جدید، 206 میلیارد و 714 میلیون تومان بودجه دریافت کند؛ غیر از این، 50 میلیارد تومان بودجه اختصاصی در نظر گرفته شده است. مجموعا افزایشی حدود 92درصد برای سال 1403 دیده شده است. این مجمع یکی از گسترده‌ترین نهادهای مذهبی ایرانی در سطح جهان است.

مجمع جهانی تقریب؛ افزایش ۱۳۳درصدی

مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی هم در سال پیش، 91 میلیارد و 500 میلیون تومان بودجه مصوب داشته است و امسال دولت پیشنهاد کرده حدود 112 میلیارد تومان بودجه داشته باشد؛ با احتساب 100 میلیارد تومان بودجه اختصاصی پیشنهاد شده، مجموع بودجه این نهاد می‌شود 212 میلیارد تومان؛ یعنی افزایشی 133درصدی. مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بیشتر با کنفرانس بین‌المللی وحدت در تهران شناخته می‌شود.

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم هم مطابق همه ساله ردیفی مستقل در بودجه دارد؛ این نهاد فرهنگی و مذهبی در سال گذشته، 414 میلیارد تومان بودجه مصوب داشته است. در بودجه 1403، پیشنهاد شده است که 730 میلیارد تومان بودجه برای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تخصیص یابد؛ یعنی حدودا 76درصد افزایش بودجه داشته است. البته این رقم، به غیر از بودجه پیشنهادی اختصاصی است که 100میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

شورای عالی حوزه‌های علمیه

شورای عالی حوزه‌های علمیه از دیگر نهادهای مذهبی دریافت‌کننده بودجه است؛ سال گذشته 4 هزار 776 میلیارد تومان بودجه مصوب داشته است؛ این بودجه در سال 1403 بناست به 5 هزار و 462 میلیارد تومان افزایش یابد؛ حدود 3/14درصد افزایش بودجه. البته برای امسال، پیشنهاد شده این نهاد مذهبی یک‌هزار و 500 میلیارد تومان بودجه اختصاصی داشته باشد.

موسسه‌ای با خروجی پایداری‌ها

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی که مأمن و مأوای مرحوم مصباح یزدی و همفکرانش بوده و هست، سال 1402، حدود 270 میلیارد تومان بودجه داشته است. برای این موسسه که خروجی آن، غالبا پایداری‌‌های سیاست هستند، دولت پیشنهاد کرده این رقم در سال 1403، به 336 میلیارد تومان برسد. البته 100 میلیارد تومان هم بودجه اختصاصی پیش‌بینی شده است که مجموعا به 436 میلیارد تومان می‌رسد؛ یعنی 61درصد افزایش. به عبارت دیگر، دولت هوای موسسه پایداری‌ها را به خوبی داشته است. بالاخره هر چه که باشد، دولت ابراهیم رییسی، به دولت جبهه پایداری شهرت دارد؛ مُهر پایداری‌ ‌ بودن، به سبب نفوذ برخی بستگان سببی رییسی و افکار نزدیک او به پایداری و همچنین حضور عناصر منتسب به این تشکل سیاسی، بر پیشانی دولت خورده است.

سازمان تبلیغات

سازمان تبلیغات اسلامی و زیرمجموعه‌هایش، در سال 1402، سه هزار و 146 میلیارد تومان بودجه مصوب داشته است؛ این عدد در سال جدید قرار است به 3 هزار و 950 میلیارد تومان برسد. البته پیشنهاد شده سازمان تبلیغات اسلامی و زیرمجموعه‌هایش، برای سال 1403، چهار هزار و 780 میلیارد تومان بودجه اختصاصی داشته باشند. با احتساب بودجه اختصاصی، مجموع سهم این سازمان از بیت‌المال، 8 هزار و 730 میلیارد تومان می‌شود؛ افزایشی نزدیک به 178درصد.

 موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی

موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی، از زیرمجموعه‌های سازمان تبلیغات اسلامی، قرار است بودجه‌‌اش از 181 میلیارد تومان در سال 1402، به 223 میلیارد تومان در سال 1403 برسد. این موسسه همچنین 100 میلیارد تومان بودجه اختصاصی دارد که مجموعا می‌شود 323 میلیارد تومان؛ حدود 78درصد افزایش. شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه که در سال قبل، 174 میلیارد تومان سهم از بودجه داشته، طبق جداول بودجه، امسال 210 میلیارد تومان بودجه خواهد داشت. تقریبا 20درصد افزایش بودجه. این شورا 100 میلیارد تومان هم قرار است بودجه اختصاصی داشته باشد.

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، یکی دیگر از زیرمجموعه‌های سازمان تبلیغات اسلامی است؛ این سازمان سال 1402، بودجه‌ای معادل 88 میلیارد و 400 میلیون تومان داشته است؛ این رقم قرار است امسال به 110 میلیارد و 352 میلیون تومان برسد؛ حدودا 26درصد افزایش. ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر هم ذیل سازمان تبلیغات اسلامی قرار دارد؛ در سال گذشته بودجه این نهاد مذهبی، 126 میلیارد تومان تصویب شده بوده؛ که در سال 1403 پیشنهاد شده این رقم به 156 میلیارد تومان افزایش یابد. البته که ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور، 100 میلیارد تومان بودجه اختصاصی خواهد داشت که در نتیجه آن، میزان افزایش بودجه این نهاد 103 می‌شود.

حوزه هنری

حوزه هنری انقلاب اسلامی هم از دیگر زیرمجموعه‌های سازمان تبلیغات اسلامی است؛ حدودا 639 میلیارد تومان سهم این نهاد فرهنگی از بودجه عمومی سال 1402 بوده است که بناست به 855 میلیارد تومان برسد؛ با در نظر گرفتن این نکته که پیشنهاد شده 840 میلیارد تومان نیز بودجه اختصاصی دریافت کند.

جامعه‌المصطفی

جامعه‌المصطفی العالمیه، یکی دیگر از نهادهای مذهبی است که ردیف بودجه مستقلی دارد. این نهاد، در سال 1402، رقمی معادل یک هزار و 17 میلیارد تومان بودجه مصوب داشته است؛ برای سال جاری، دولت پیشنهاد کرده تا یک هزار و 226 میلیارد تومان دراختیار این نهاد مذهبی قرار بگیرد. در همین حال 200 میلیارد تومان هم بودجه اختصاصی پیشنهاد شده است که سرجمع می‌شود 40درصد افزایش بودجه برای سال 1403.

بودجه خارق‌العاده صدا و سیما

صدا و سیمای جمهوری اسلامی، یکی دیگر از ردیف‌های بودجه است که حواس‌های زیادی را به سمت خود جلب می‌کند. بودجه مصوب سال 1402، برای این سازمان، 15 هزار و 62 میلیارد تومان بوده است. این رقم قرار است برای سال 1403، جهشی چشمگیر و تند داشته باشد؛ به پیشنهاد دولت، صدا و سیما امسال 22 هزار و 207 میلیارد تومان از بیت‌المال سهم خواهد برداشت. جهش بودجه صدا و سیما، در سال 1403 نسبت به 1402، حدود 5/47درصد خواهد بود. البته این، به غیر از کمک‌های اختصاصی است که در جداول دیگر بودجه آمده است.

بسیاری معتقدند این بودجه‌ها با خروجی و برون‌داد برخی از نهادها و موسسات همخوانی ندارد؛ با این وجود دولت‌ها سالیانه بودجه برخی از آنها را مانند صدا و سیما افزایش چشمگیر می‌دهند و اگر افزایش بودجه مطابق میل مدیران سازمان نباشد، صدا و سیما بعضا با آن دولت سر ناسازگاری برمی‌دارد. در کنار این افزایش بودجه‌ها، افزایش‌های خاص دولت برای برخی نهادهای زیرمجموعه خود سوال برانگیز است؛ هرچند که دولتی‌ها این موضوع را رد می‌کنند، اما نمی‌گویند دلیل این افزایش‌ها چیست؟!