سناریوی جدید برای تعیین دستمزد کارگران در ۱۴۰۳

توسعه ایرانی: موضوع تعیین مزد کارگران به صورت منطقه‌ای، امسال با شدت و حدت بیشتری در شورای عالی کار دنبال می‌شود چرا که اگر تا سال گذشته، فقط کارفرمایان برخی از نهادهای خیریه دنبال این موضوع بودند، اما امسال وزارت اقتصاد نیز جزو هواداران پر و پا قرص این شیوه تعیین دستمزد شده است.

 طبق ماده ۴۱ قانون کار «شورای عالی کار همه ساله موظف است میزان حداقل مزد کارگران را برای نقاط مختلف کشور یا صنایع مختلف با توجه به معیارهای ذیل تعیین کند: ۱ - حداقل مزد کارگران با توجه به درصد تورمی که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌شود. ۲ - حداقل مزد بدون آن که مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگی‌های کار محول شده را مورد توجه قرار دهد باید به اندازه‌ای باشد تا ‌زندگی یک خانواده که تعداد متوسط آن توسط مراجع رسمی اعلام می‌شود را تأمین کند».

همین اشاره به نقاط مختلف کشور یا صنایع مختلف باعث شده است که در سال‌های گذشته، برخی از کارفرمایان خواهان احیای این نظام تعیین مزد شوند هر چند گزارش مراکز پژوهشی درباره عدم آماده بودن زیرساخت‌های لازم و مخالفت کارگران باعث شده است که این موضوع حداقل تا امروز مسکوت بماند.

علی‌بیگی افزود: شواهد حاکی از این است که مطرح کردن مزد منطقه‌ای برای به انحراف کشاندن ماده 41 قانون کار است. البته کارگران آمادگی اجرای مزد منطقه‌ای را به شرط اجرای کامل ماده 41 قانون کار دارند.

وی با بیان اینکه مطرح کردن مزد منطقه‌ای به هنگام تعیین مزد، اهرم فشاری علیه گروه کارگری است، گفت: ما هیچ نگرانی از مزد منطقه‌ای نداریم به شرطی که تفسیر درستی از ماده 41 داشته باشیم و به آن عمل کنیم. 

براساس این ماده حقوق، دستمزد، مزایا و عیدی کارگران باید براساس نرخ تورم واقعی در کشور محاسبه شود. این قانون درباره پرداخت حداقل مزد از سوی کارفرما، فارغ از نرخ تورم، توصیه‌های دیگری هم دارد. طبق این ماده، مزد کارگران باید بدون توجه به مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگی‌های کار پرداخت شود و کارفرمایان موظفند در ازای انجام کار در ساعات تعیین‌شده به هیچ کارگری کمتر از حداقل مزد پرداخت نکنند.

هزینه زندگی در مناطق دیگر کشور، کمتر از تهران نیست

رئیس کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور با بیان اینکه تورم در برخی از استان‌های محروم از تهران بالاتر است، افزود: با توجه به اینکه هزینه حمل و نقل گران شده، وقتی مواد خوراکی به استان‌ها می‌رسد گران‌تر از تهران است بنابراین مسئولان تصور نکنند که هزینه زندگی در استان‌ها از تهران کمتر است.

علی‌بیگی: متاسفانه مزدی که در حال حاضر تعیین شده بسیار ناعادلانه است و حقوق 7 میلیون و 300هزار تومانی در هیچ استانی جوابگوی هزینه‌های زندگی نیست. مزد اگر منطقه‌ای تعیین شود باید بیشتر از مزد ملی باشد

وی با بیان اینکه مزد منطقه‌ای باید مطابق نرخ تورم و معیشت کارگران تعیین شود، افزود: اگر دولت همه جوانب تعیین مزد منطقه‌ای را می‌پذیرد ما هم از مزد منطقه‌ای با رعایت دقیق معیارهای تعیین شده در ماده 41 قانون کار استقبال می‌کنیم اما متاسفانه آنچه در طرح مزد منطقه‌ای وزارت اقتصاد مشاهده می‌کنیم، تفسیر غلطی است که آقایان از مزد منطقه‌ای دارند.

مزد منطقه‌ای باید بالاتر از حداقل مزد ملی باشد

رئیس کانون عالی شورای های اسلامی کار اظهار داشت: امروز حداقل حقوق 7 میلیون و 300هزار تومانی در هیچ استانی جوابگوی هزینه‌های زندگی نیست. مزد اگر منطقه‌ای تعیین شود باید بسیار بیشتر از مزد ملی باشد. متاسفانه مزدی که در حال حاضر تعیین می‌شود بسیار ناعادلانه است. وی گفت: برخی‌ها از مزد منطقه‌ای تفسیر اشتباه دارند و تصور آنها این است که مزد منطقه‌ای یعنی تعیین مزد خارج از دستمزد و اینکه در برخی از مناطق کشور حداقل مزد تعیین نشود که اشتباه و خلاف قانون است. با توجه به اینکه موضوع مزد منطقه‌ای در قانون مشخص شده، جامعه کارگری با اصل آن مخالفتی ندارند اما شرط اجرای آن این است که سازوکارها و مقدمات لازم برای اجرای آن مهیا شود تا بتوان به این موضوع ورود کرد.

علی‌بیگی گفت: برخی تفسیرها در این خصوص بر این اساس است که شاید اجرای مزد منطقه‌ای عاملی باشد در راستای تشدید مهاجرت به کلانشهرها و این در حالی است که در مناطق محروم و شهرهای کمتر برخوردار هزینه تولید و تورم بیشتری را شاهد هستیم و باید در این مناطق حداقل مزد بیشتری پیش‌بینی شود.

اختلافات بر سر نحوه اجرای مزد منطقه‌ای است نه اصل آن

«اصغر آهنی‌ها» نماینده کارفرمایان در شورای عالی کار و عضو هیات مدیره کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی کشور نیز در این رابطه به ایلنا گفت: در بحث مزد، قانون کار دو موضوع را مطرح کرده؛ اول «مزد برای مناطق مختلف» و دوم «مزد برای صنایع مختلف» بنابراین قانون بر مزد منطقه‌ای و مزد اصناف تاکید دارد و این بحثی است که ما در چند سال اخیر در گروه‌های کارشناسی ذیل شورای عالی کار بارها مطرح کرده‌ایم.

به اعتقاد این نماینده کارفرمایی، نه گروه کارگری شورای عالی کار، نه گروه کارفرمایی این شورا و نه نمایندگان دولت، هیچ‌کدام با اساس بحث مزد منطقه‌ای مخالفتی ندارند چون جزو لاینفک قانون است.

آهنی‌ها اضافه کرد: دغدغه و مساله اصلی برای گروه کارگری و گروه کارفرمایی شورای عالی کار، نحوه پیاده‌سازی و اجرای مزد منطقه‌ای‌ست. چگونه باید مزد منطقه‌ای در عمل پیاده‌سازی شود که بتواند نتایج مثبتی برای کارگران و کسب‌وکارها داشته باشد؟ ما نمی‌خواهیم اجرای مزد منطقه‌ای آثار منفی در بازار کار به دنبال داشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه «مزد منطقه‌ای بخشی از قانون کار است که در 20 سال اخیر مغفول مانده و به آن توجه نشده است»، گفت: در سال‌های اخیر برای رسیدن به مدل پیاده‌سازی مزد منطقه‌ای، کارهای تحقیقاتی بسیاری انجام شده است. در جلسات قبل شورای عالی کار، مدیران وزارت اقتصاد هم به این مساله ورود کردند و نظرات فنی خود را مطرح کردند. البته گروه کارفرمایی سال گذشته در این رابطه کار کارشناسی انجام داد و نتایج آن را به شرکای اجتماعی ارائه داد. ما در گروه کارفرمایی، کار فنی و سنگینی در این زمینه انجام داده‌ایم.