چند نکته درباره حادثه خبرساز کرمان
رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح استان کرمان دیروز اظهاراتی را مطرح کرده که تلویحا پاسخی به انتقادهای مطرح از نهادهای امنیتی و اطلاعاتی در حادثه تروریستی کرمان است. در واقعیت اما این اظهارات حاوی اطلاعات تازه‌ای از برنامه‌های تروریستی در داخل کشور است که نگرانی‌های امنیتی را تشدید می‌کند.
توسعه ایرانی- محبوبه ولی: علی توکلی اخبار هولناکی درباره ده‌ها برنامه تروریستی در سالگرد سردار قاسم سلیمانی به خبرنگاران داده؛ او گفته بیش از ۶۴ بمب در سراسر کشور کشف شده که قرار بوده در مراسم سالگرد سردار سلیمانی منفجر شوند.
به گفته او فقط «۱۶ بمب آماده انفجار در کرمان کشف شده که مخصوص گلزار شهدا و مرقد شهید سلیمانی ساخته شده بودند.»
مهدی بخشی، دادستان کرمان نیز ضمن تکرار همین اطلاعات، اضافه کرده قدرت انفجار هر یک از ۱۶ بمبی که در کرمان کشف شده از قدرت انفجار جلیقه انتحاری که روز چهارشنبه در مراسم سالگرد سردار سلیمانی منفجر شد، بیشتر بوده است!
بنا به اعلام این مقام قضایی حتی دو عامل انتحاری نیز قصد عملیات در مراسم تشییع شهدای سانحه تروریستی را داشتند که قبل از مراسم شناسایی شدند.
شبکه‌های تروریستی تا کجا زیر پوست شهر لانه کرده‌اند؟
دادستان کرمان ضمن تشریح این جزئیات، تصریح کرده که این برنامه‌های تروریستی با تلاش سربازان گمنام امام زمان (عج) خنثی شده و رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح نیز تاکید کرده که «تاکنون هیچ کوتاهی از سوی نیروها در کرمان برای ما محرز نشده و همه تدابیر حفاظتی لازم از سوی نیروها به کار رفته است.»
از این بخش از اظهارات این مقامات قضایی به نظر می‌رسد آنها در واکنش به عصبانیت‌ها و انتقادات از کوتاهی نهادهای امنیتی، ضمن ارائه اطلاعات درباره خنثی‌سازی برنامه‌های تروریستی، کوشیده‌اند تا بگویند نیروهای امنیتی نه تنها مرتکب خبط و خطا و اهمالی نشده‌اند، بلکه با اشراف اطلاعاتی و عملیاتی در تلاش شبانه‌روزی برای کشف یک حجم گسترده از برنامه‌ریزی‌های تروریستی بوده‌اند.
این اظهارات و اخبار اما بیش از آنکه منجر به اطمینان‌بخشی درباره اشراف اطلاعاتی و عملیاتی دستگاه‌های مذکور باشد، سوالات تازه‌ای را درباره تهدیدات و وضعیت امنیتی کشور ایجاد می‌کنند. اول آنکه کشف بالغ بر 64 بمب، آن هم تنها در یک بازه زمانی کوتاه، یعنی بازه زمانی مربوط به سالگرد ترور سردار قاسم سلیمانی عدد قابل‌توجهی است. به ویژه که آنچه کشف شده بخشی از یک مجموعه بزرگتر است و احتمالا تعداد بیشتری از این بمب‌ها وجود داشته که کشف نشده‌اند. طراحی و پیاده‌سازی این عملیات‌ها به شبکه‌ای از نیروی انسانی و مجموعه‌ای از مهمات و امکانات نیاز دارد.
کشف آنها نشانه چه سطحی از امنیت در کشور است؟ و اساسا گروه‌های تروریستی، داعش، عوامل اسرائیل، ضد انقلاب یا هر جریان و گروه دیگری که بتوان اقدامات تروریستی را منتسب به آنها کرد، چقدر در کشور حضور دارند و فعال هستند؟ چقدر مرزهای کشور به روی آنها باز بوده که توانسته‌اند وارد کشور شده و شبکه‌هایی با اهداف تروریستی را شکل دهند؟ و به گفته رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح کرمان سراسر کشور را پوشش دهند.
خاصه آنکه آنچه در کرمان رخ داد اولین عملیات تروریستی طی ماه‌های اخیر نیست. دو حمله به حرم شاهچراغ در آبان پارسال و مرداد امسال و حملات متعدد ترویستی به مرزبانان و مناطق مرزی کشور این سوال و نگرانی را پررنگ‌تر می‌کنند که «شبکه‌های نفوذی و تروریستی تا کجا و چگونه زیر پوست شهرها لانه کرده‌اند؟»
چرا علی‌رغم تهدیدات امنیتی، مراسم در کرمان برگزار شد؟
نکته دیگر درباره اطلاعاتی که دو مقام قضایی داده‌اند، مشخصا مربوط به مراسم سالگرد سردار سلیمانی است. کشف 64 بمب مربوط به مراسم سالگرد سردار سلیمانی، نشانه چه سطحی از امنیت در کشور است و اساسا مرزهای کشور چقدر به روی گروه‌های تروریستی باز بوده که توانسته‌اند وارد کشور شده و به گفته رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح کرمان سراسر کشور را پوشش دهند؟
آنطور که دادستان کرمان گفته به منظور برقراری امنیت در این مراسم، امسال نیروهای بیشتری نسبت به سال‌های قبل در کرمان مستقر شدند.» رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح نیز تصریح کرده که امسال 500 نیروی امنیتی سپاه پاسداران در روز برگزاری مراسم سالگرد از استان‌های دیگر به کرمان آمده بودند. همچنین دوربین‌هایی در این محدوده نصب شده بود که تمام موارد را رصد و بررسی می‌کرده و کمال استفاده از امکانات شده بود. سگ مواد منفجره‌یاب و دستگاه جمر هم در منطقه به کار گرفته شده‌اند.
وجود این امکانات بدان معناست که مقامات امنیتی و اطلاعاتی نسبت به حساسیت برگزاری مراسم و حوادث احتمالی آگاه بودند. از سوی دیگر با کشف بیش از 64 بمب برای انفجار در مراسم سالگرد سردار سلیمانی، قطعا می‌بایست آمادگی ذهنی و عملیاتی نسبت به آنچه روز چهارشنبه رخ داد را می‌داشتند و از آن غافلگیر نمی‌شدند.
در عمل اما روز چهارشنبه پس از وقوع حادثه تروریستی، با نوعی غافلگیری و دستپاچگی مواجهیم؛ به نحوی که روایت‌ها و خبرهای ضد و نقیض از حادثه منتشر شد.
حتی نورنیوز، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی و شهردار کرمان حادثه را انفجار کپسول گاز در مسیر شرکت‌کنندگان در مراسم عنوان کردند. استانداری نیز اظهار بی‌اطلاعی و اعلام کرد که نمی‌دانیم چه شده است. نهایتا بعد از 48 ساعت مشخص می‌شود که عامل انفجار انتحاری بوده است.
سوالی اصلی که پیش می‌آید اما این است که با ادعای این حجم از آمادگی امنیتی و اطلاعاتی، چطور نیروهای مستقر در منطقه، مردم را پس از انفجار اول متفرق نکردند تا انفجار تروریستی دوم تلفات بیشتری نگیرد؟ چطور مانع پخش و انتشار شایعاتی مانند ترکیدگی لوله گاز که مردم را در صحنه نگه داشت، نشدند و آنها را از محل دور نکردند؟
مقامات امنیتی چطور با کشف این حجم از بمبی که مقامات قضایی استان خبرش را می‌دهند، احتمال اینکه بمب‌های کشف نشده دیگری وجود داشته باشند که در روز مراسم منفجر شوند را نداده و سالگرد سردار را در جای دیگری غیر از کرمان برگزار نکرده‌اند؟
و اصلا چطور با کشف این حجم از بمبی که مقامات قضایی استان خبرش را می‌دهند، احتمال اینکه بمب‌های کشف نشده دیگری وجود داشته باشند که در روز مراسم منفجر شوند را نداده و سالگرد سردار را در جای دیگری غیر از کرمان برگزار نکرده‌اند؟ تا خونین‌ترین حمله تروریستی چند دهه اخیر رخ ندهد؟
در کوتاهی مقامات امنیتی تردیدی نیست
محمدجواد حق‌شناس، فعال سیاسی با بیان اینکه در کوتاهی وزارت کشور و مقامات امنیتی در کرمان تردیدی نیست، در همین ارتباط به ایلنا گفته است: «می‌توانستند در مراسمی که قرار بود برای حاج قاسم در کرمان برگزار شود، با توجه به اینکه چنین تجربه‌ای را حداقل در مورد شاهچراغ داشتند، رویکردی را در پیش بگیرند تا جامعه این چنین بی‌دفاع در معرض حملات وحشیانه گروه‌های ددمنشی مثل داعش قرار نگیرد.
اما متاسفانه ۲۰ دانش‌آموز در این ماجرا جان خودشان را از دست دادند که قابل توجیه نیست و این سوال پیش می‌آید که چرا باید دانش‌آموزانی که جزو آسیب‌پذیرترین قشر این جامعه هستند، در معرض چنین تهاجمی قرار بگیرند؟»
اطلاعیه متفاوت سپاه استان کرمان
بخشی از پاسخ به این سوالات را شاید بتوان در اطلاعیه سپاه کرمان پیدا کرد که در تعارض با اظهارات رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح و دادستان این استان است.
اطلاعیه سپاه کرمان بمب‌گذاری در برخی اماکن و معابر و خنثی‌سازی آن توسط یگان چک و خنثی استان را شایعه و دروغ‌پردازی معاندان و بدخواهان خوانده و افزوده: «به آگاهی مردم قهرمان و سرافراز استان کرمان می‌رساند در روزهای اخیر بر اساس برخی گزارش‌های مردمی، یگان چک و خنثی سپاه بررسی گزارشات را دستور کار قرار داده و هیچ یک از موارد چک شده بمب‌گذاری نبوده است.»
احمد زیدآبادی در واکنش به این اطلاعیه نوشت: «واقعیت این است که ابتدا علی توکلی، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح استان کرمان از خنثی‌سازی 16 بمب آماده انفجار در کرمان خبر داد و بعد هم رسانه‌های نزدیک به حکومت با پخش تصاویری از خنثی‌سازی ماشین بمب‌گذاری شده گزارش دادند. با این حساب، منظور روابط عمومی سپاه ثارالله از «معاندین و بدخواهان»، مشخصاً کدام معاندین و بدخواهان هستند؟»
ممکن است واکنش سپاه برای جلوگیری از ایجاد ناامنی روانی در کرمان باشد و بدین منظور اطلاعیه‌ای متفاوت از آنچه دو مقام قضایی استان گفته‌اند صادر کرده تا مبادا مردم نسبت به امنیت خود دچار نگرانی شوند. در عین حال ممکن است به معنای آن باشد که نهادهای امنیتی و اطلاعاتی آنطور که بسیاری از تحلیلگران معتقدند چنان سرگرم امور دیگرند که به واقع از آنچه در کرمان رخ داد غافلگیر شدند و آمادگی لازم برای مواجهه با آن را نداشتند.
نظر کاربران
خدارحم کنه*