چیز عجیبی که فضانوردان روی کره ماه جا گذاشتند

چرا فضانوردان آپولو کیسه‌های مدفوعشان را با خود به زمین نبردند؟ برخی ممکن است استدلال کنند که باقی‌ماندن آن زباله‌ها روی ماه، یک عمل خرابکارانه‌ی بین‌سیاره‌ای است. اما این ضایعات زمینی دراصل با هدف پیگیری اهداف علمی ماموریت‌ها روی ماه رها شدند. وزن عامل مهمی در هر سفر فضایی است و در تصمیم فضانوردان آپولو برای رهاکردن زباله‌های انسانی در ماه نقش اصلی را داشت. فضانوردان علاوه‌بر دستیابی به موفقیت بزرگ فرود روی ماه، وظیفه داشتند که نمونه‌هایی از سنگ و خاک ماه را جمع‌آوری کنند و برای مطالعه‌ی علمی به زمین بیاورند.

حاشیه‌ی خطای مربوط به محاسبه‌ی چگونگی برخاستن ایمن ماه‌نشین از روی سطح ماه، ناسا را بر آن داشت تا مقدار مناسبی از مواد را به نفع محموله‌ی گران‌بهای قمری رها کند. پس از ماموریت‌های آپولو، تجهیزات زیادی ازجمله دوربین‌ها، چندین جفت چکمه، تلسکوپ و توپ‌های گلف روی ماه باقی ماندند. در بین این وسایل، ۹۶ کیسه‌ی حاوی فضولات انسانی نیز قرار داشت.

چرا دانشمندان به مدفوع فضانوردان علاقه دارند؟

هرچند رهاکردن مدفوع در محیط بیگانه نمونه‌ای از تفکر سبز نیست، این بقایا اثر دائمی بر محیط ماه نخواهد داشت. هیچ میکروارگانیسمی که در ضایعات انسانی وجود دارد، نمی‌تواند در شرایط نامساعد سطح ماه رشد کند. اگرچه، ممکن است برخی از آن‌ها بتوانند برای مدتی به شکل اسپورهای غیرفعال باقی بمانند. پس از گذشت ۵۰ سال از آخرین حضور انسان روی سطح ماه، ضایعات انسانی که احتمالا اکنون فقط کیسه‌هایی از غبار هستند، ممکن است دارای اطلاعات مهمی درباره ماندگاری میکروارگانیسم‌ها در فضا باشند.

مدفوع انسان روی ماه (به همراه کیسه‌های ادرار، ضایعات غذایی، استفراغ و سایر ضایعاتی که ممکن است حاوی حیات میکروبی باشند) نشانگر آزمایشی طبیعی هرچند ناخواسته است. این آزمایش تلاش می‌کند تا بفهمد که حیات در رویارویی با محیط خشن ماه چقدر مقاوم است. اگر میکروب‌ها بتوانند در ماه بمانند، آیا آن‌ها می‌توانند از سفرهای بین‌ستاره‌ای جان سالم به در ببرند و این امر موجب می‌شود بتوانند حیات را در سراسر جهان، ازجمله مکان‌هایی مانند مریخ بپرورانند؟

در محیط‌های بسیار نامساعد زمین مثلا در حاشیه چاه‌های گرمابی اعماق اقیانوس‌ها، میکروب‌ها می‌توانند زنده بمانند و ما هنوز محدودیت‌های آن‌ها را نمی‌دانیم. مدفوع برجای‌مانده روی ماه ممکن است به پژوهشگران در درک این محدودیت‌ها کمک کند. روی زمین، برخی از باکتری‌ها می‌توانند وارد حالت خفته شوند که به آن‌ها اجازه می‌دهد دهه‌ها (و خیلی بیشتر) به شکل کاملا غیرفعال بمانند تا اینکه شرایط محیطی مساعدتری پیدا شود و آن‌ها را از حالت خفته خارج کند. برخی دیگر مقاوم‌تر هستند و حتی در شرایط سخت قدرت تکثیر دارند تا وقتی که چیزی به کلی آن‌ها را از بین ببرد.

بنابر گزارش‌ها، ناسا می‌خواهد کیسه‌های مدفوع و سایر ضایعات آلی را که فضانوردان شش ماموریت سرنشین‌دار در کره ماه رها کرده‌اند، بازیابی و بررسی کند. اخترزیست‌شناسان می‌خواهند ببینند که آیا هریک از آن میکروارگانیسم‌ها به دلیل شرایط سخت ماه دستخوش جهش‌های ژنتیکی شده‌اند یا در حالت خفته مانده‌اند یا خیر. آزمایش‌ها ممکن است به حقایق جدیدی منجر شود و به انسان کمک کند برای ماموریت‌های طولانی‌مدت آماده شود.

البته، در ماموریت آپولو ۱۶ فضانوردان آزمایشی را انجام دادند که در آن نمونه‌ای از ۹ گونه میکروب را در خارج از فضاپیما نگه داشتند و آن‌ها را درمعرض شرایط فضا قرار دادند. بسیاری از آن‌ها زنده ماندند. اگرچه، چند روز در فضا معادل ۵۰ سال حضور در این محیط نیست.