این درخت شگفت‌انگیز چگونه به آفریقا زندگی می‌بخشد؟
درخت باشکوه بائوباب نمادی از قاره آفریقا است. این درخت با پوست و میوه‌ای که بیش از ۳۰۰ کاربرد حیاتی دارد، ریشه بسیاری از درمان‌ها، سنت‌ها و فرهنگ عامه بومی است. از این رو نام مستعار تحت‌اللفظی آن، «درخت زندگی» است.
فرادید: این گونۀ گیاهی ماقبل تاریخی بیش از ۲۰۰ میلیون سال پیش پدید آمده است. برخی ادعا کرده‌اند که این درختان می‌توانند تا ۵۰۰۰ سال عمر کنند، اما تاریخ سنجی کربن نشان می‌دهد که طول عمر آنها ممکن است به ۳۰۰۰ سال برسد.
این درختان که در محیط مناسب به ارتفاع ۳۰ متر می‌رسند، بسیار بزرگ هستند و سرپناه، غذا و آب را برای اشکال مختلف زندگی فراهم می‌کنند. مردمان بومی ساوانای آفریقا از دیرباز جوامع خود را حول این درختان باشکوه متمرکز کرده‌اند.
فواید برای اکوسیستم
درختان بائوباب برای کل اکوسیستم ساوانای خشک آفریقا ضروری هستند. آنها به مرطوب نگه داشتن خاک، کمک به بازیافت مواد مغذی و کاهش فرسایش خاک با سیستم‌های ریشه‌ای عظیم خود کمک می‌کنند.
در یک آب و هوای خشک، بائوباب‌ها نماد زندگی در منظره‌ای هستند که چیز دیگری نمی‌تواند در آن رشد کند. گل‌های سفید و بزرگ آن در شب باز می‌شوند و در عرض 24 ساعت می‌ریزند و نمایش زیبایی در هر دو سر این چرخه ایجاد می‌کنند.
این درخت به عنوان یک گیاه شیره‌دار، آب فصل بارانی را در تنه عظیم خود جذب و ذخیره می‌کند و در فصل خشک میوه‌ای با مواد مغذی تولید می‌کند که می‌تواند تا 30 سانتیمتر رشد کند. این میوه حاوی اسید تارتاریک و ویتامین C است که به عنوان یک ماده مغذی حیاتی و منبع غذایی برای بسیاری از گونه‌ها عمل می‌کند.
میوۀ بائوباب
آنها همچنین منبع ضروری آب و پناهگاهی برای صدها حیوان از جمله پرندگان، مارمولک‌ها، میمون‌ها و حتی فیل‌ها هستند که می‌توانند در صورت عدم وجود آب در نزدیکی خود، پوست این درخت را برای جذب رطوبت بخورند. خفاش‌ها گل‌های این درخت را گرده افشانی می‌کنند و از شهد آنها تغذیه می‌کنند.
بائوباب آفریقایی نه تنها به دلیل اندازه، طول عمر، میوه و پوست آن، بلکه به دلیل رشد مداوم چندین ساقۀ در هم تنیده نیز قابل توجه است. پوست درخت در فضای بین این ساقه‌ها که حفرۀ کاذب نامیده می‌شود، بازسازی می‌شود که این امر منحصر به درخت بائوباب است.
در فرهنگ بشری
میوه بائوباب را می‌توان خورد، در آب خیس کرد تا نوشیدنی تازه‌ای درست کرد، در مربا نگهداری کرد، یا برشته و آسیاب کرد تا ماده‌ای شبیه قهوه درست شود. پوست آن را نیز می‌توان برای ساختن همه چیز از طناب، حصیر و سبد گرفته تا کاغذ و پارچه فرآوری کرد. از برگ‌های آن نیز استفاده می‌شود، می‌توان آنها را جوشاند و خورد، یا از گرده گل آنها چسب درست کرد.
در سرتاسر حوضۀ رودخانۀ زامبزی، جوامع بومی بائوباب را به خاطر شاخه‌هایش که به نظر می‌رسد مانند ریشه‌ها در همه جهات گسترده شده‌اند، مورد توجه قرار می‌دهند. افسانه‌های محلی می‌گویند که بائوباب‌ها بیش از حد مغرور بودند، بنابراین خدایان عصبانی شدند و آنها را از ریشه بیرون آوردند و آنها را وارونه به زمین انداختند.
مقاومت در برابر تغییرات آب و هوایی
مردمان بومی طی قرن‌ها آموخته‌اند که با این درختان باشکوه هماهنگ زندگی کنند و از کاربردهای فراوان آنها بدون اینکه آنها را تهی کنند و از بین ببرند، بهره بگیرند. با این حال، به دلیل تغییرات آب و هوایی، ۹ درخت از سیزده مورد قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین درختان بائوباب آفریقا در دهه گذشته از میان رفته‌اند. دانشمندان حدس می‌زنند که گرم شدن دما درختان را مستقیماً از بین برده یا آنها را ضعیف‌تر و مستعد خشکسالی، بیماری‌ها، آتش‌سوزی یا ریشه‌کن شدن کرده است.
تنها با ادغام مطالعات زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی که جوامع محلی را در بر می‌گیرد، می‌توان آب و هوا و اکوسیستم آفریقا را در درازمدت احیا کرد و اطمینان حاصل کرد که درخت بائوباب برای هزاران سال آینده به زندگی و رشد خود ادامه خواهد داد.
ارسال نظر