کشف یک گونه جدید «مارمولک» در بیابان‌های طبس

بر اساس مطالعه‌ای که ۱۰ نوامبر در مجله زوتاکسا منتشر شد، محققان سال ۲۰۱۰ برای انجام تحقیقات حیات‌وحش عازم بیابان‌های استان خراسان جنوبی شدند. آن‌ها در امتداد یک جاده دورافتاده توقف کردند تا به دنبال خزندگان و دوزیستان ساکن ماسه‌زارها بگردند.

محققان روی یک تپه ماسه‌ای، ۱۰ مارمولک با الگوی رنگی منحصربفرد یافتند. آن‌ها با نگاه دقیق‌تر دریافتند با یک گونه جدید روبرو هستند. اِرِمیاس گرافیکا یا مارمولک هیروگلیف تا ۷ اینچ طول دارد و دم آن تقریباً دو برابر طول بدنش است، فلس‌های صاف دارد و بدنش به رنگ شن است.

این مارمولک‌ها عمدتاً به رنگ بژ هستند و پشت آن‌ها پیچ و تاب‌های قهوه‌ای تیره دارد. دم نسبتا دراز این مارمولک هم ویژگی دیگر آن است. محققان الگوی روی بدن این مارمولک را هیروگلیفی (خط تصویری)، موج‌دار و کرم‌مانند توصیف کردند. این ویژگی با سایر مارمولک‌ها (بزمجه آمریکایی) که معمولاً طرح‌های راه‌راه دارند متفاوت است.

به گفته محققان، نام این گونه برگرفته از یک واژه یونانی «گرافیکوس» به معنای «کشیده‌شده یا نوشته‌شده» است، چون طرح روی بدن این حیوان شبیه خطوط تصویری یا هیروگلیف است.

مارمولک هیروگلیف اطراف بوته‌های بیابانی روی تپه‌های ماسه‌ای زندگی می‌کند و از این بوته‌ها به عنوان سایه‌بان، پناهگاه و منبع شکار حشرات و نقب زدن استفاده می‌کند. این حیوانات بیشتر وقت خود را زیر بوته‌ها می‌گذرانند و هنگام صبح و غروب چند ساعتی فعال هستند. این مارمولک هیروگلیفی فقط در امتداد یک جاده نزدیک شهر طبس یافت شده است.

این گونه جدید به واسطه رنگ‌بندی، الگو، فلس، اندازه و ویژگی‌های فیزیکی جزئی دیگرش توصیف شده است. تحلیل دی‌ان‌ای نشان داد گونه جدید بین حدود ۶ و ۲۱ درصد با سایر مارمولک‌های (Racerunner/دونده مسابقه) واگرایی ژنتیکی دارد.

نام Racerunner یا دونده مسابقه به این دلیل روی این دسته از مارمولک‌ها گذاشته شده که آن‌ها توانایی دویدن با سرعت بسیار بالا دارند. سرعت دویدن برخی گونه‌ها به ۲۸ کیلومتر در ساعت در مسافت‌های کوتاه می‌رسد.