رفوگری که تخریبگر شد

فرارو: حسن روحانی می گوید که صداو سیما حاضر نیست خدمات دولت را برای مردم تبیین کند و دولت به لحاظ تبلیغاتی تنهاست. این انتقاد صریح رییس جمهور در شرایطی مطرح می شود که صداو سیما در دولت گذشته متهم بود که خطاهای دولت را "رفو" می کند. حامیان دولت فعالیت های صدا و سیما را علیه دولت می دانند و می گویند رسانه ملی به صورت زیر پوستی به تخریب دولت می پردازد.

رییس جمهور هفته گذشته در یک سخنرانی برای اولین بار با صراحت به انتقاد از صداو سیما پرداخت و این نهاد را متهم کرد و گفت: «امام (ره) همواره تاکید می کردند که دولت باید خدماتش را به مردم بگوید و خدمات دولت باید در صدا و سیما به خوبی منعکس شود و رسانه ها باید خدمات دولت را برای مردم تشریح کنند اما درباره اینکه چرا نمی گذارند همه خدمات دولت برای مردم تبیین شود، به موقع سخن خواهم گفت.»

این سخنان در حالی مطرح شد که دولت روحانی یک سال از فعالیت خود را سپری کرده است و در یک سال گذشته در نبردی پنهان و نیمه رسمی با صداو سیما قرار داشه است. اما سخنان تازه روحانی این نبرد را به گونه ای علنی و رسمی کرده است.

در ماه‌های گذشته و به بهانه های مختلف اعضای دولت به رویکرد صداو سیما انتقاد کرده اند. حسام الدین آشنا مشاور فرهنگی رییس جمهور و نماینده دولت در شورای نظارت بر عملکرد صدا و سیما پیش‌قراول انتقاد بود.

آشنا زمستان سال گذشته اولین چالش با صدا و سیما را کلید زد. او از صدا و سیما به دلیل اینکه محمود سریع القلم استاد دانشگاه را مشاور رییس جمهور معرفی کرده که با کراوات در مجامع بین المللی ظاهر می شود به شدت شکایت کرد و گفت سریع القلم مشاور رییس جمهور نیست و صداو سیما به دروغ او را مشاور رییس جمهور معرفی کرده است.

پس از آن آشنا در اقدامی دیگر به هیات نظارت به صداو سیما که خود نیز عضوی از آن است تاخت و گفت "گویی این شورای نظارت بر صداوسیما نیست، بلکه شورایی از طرف صدا و سیما برای نظارت بر ریاست جمهوری است."

چالش آشنا با صدا و سیما و اعضای هیات نظارت مدتی فروکش کرد اما جدال دولت با این سازمان در لایه های دیگری ادامه پیدا کرد. پس از توافق ژنو حامیان دولت معتقد بودند که صدا و سیما به صورت زیر پوستی به حمایت از مخالفان توافق می پردازد. آن ها رسانه ملی را نیز در جمع "دلواپسان" قرار می دادند.

تاخیر در پخش دومین گزارش تلویزیونی رییس جمهور به مردم و اختلاف بر سر انتخاب مجریان دومین چالش جدی دولت با صدا و سیما بود که واکنش های گسترده داشت.

انتشار فیلم "من روحانی هستم" و پخش گسترده در برخی مجامع موضوع دیگری بود که مسائلی را در رابطه دولت و مجلس به وجود آورد. دولت معتقد بود که این فیلم تخریبی است.

رسانه های دولتی نیز اعلام کردند "من روحانی هستم" توسط یکی از شرکت های زیر مجموعه صدا و سیما تولید شده است.

انتشار گزارشی در صدا و سیما درباره جشن جنجالی ولادت حضرت فاطمه در کاخ ریاست جمهوری توسط همسر رییس جمهور را هم به ناراحتی های دولت از صداو سیما باید اضافه کرد. گزارشی که خیلی سریع تکذیب شد.

در کنار این حاشیه ها مسائل دیگری همچون عدم کمک مالی دولت به صداو سیما و همچنین لغو مصوبه دولت احمدی‌نژاد برای واگذاری زمین‌های نمایشگاه بین‌المللی به صدا و سیما ناراحتی صداو سیما را در پی داشته است.

این موارد جز چالش های بوده است که بین قوه مجریه و رسانه ملی در یک سال گذشته وجود داشته و رسانه ای شده است.

تاکتیک زیر پوستی "صدا و سیما"

اما اکبر ترکان پس از سخنان رییس جمهور انتقاد دیگری به صدا و سیما وارد کرد. مشاور رییس جمهور و رییس مناطق آزاد در گفت و گویی اظهار کرد: «پخش گزینشی و برنامه‌ریزی‌شده برخی از اظهارات مدیران، وزرا و پرداختن به حاشیه‌های دولت یازدهم بیش از آنكه به اصل اقدامات دولت بپردازند، از جمله دلایل ناراحتی دولت است.»

ترکان به روش صدا و سیما در پوشش اخبار و فعالیت های دولت انتقاد کرده است. در واقع او بر نقطه ای دست گذاشته است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. ترکان به عدم پوشش فعالیت های دولت توسط صدا و سیما انتقاد نمی کند بلکه به نحوه آن انتقاد دارد.

ترکان نحوه پوشش صدا و سیما از اقدامات دولت را "هدفدار" می خواند. به باور ناظران این موضع با رصد فعالیت های صدا و سیما درست به نظر می رسد.

به باور ناظران رسانه‌ای اگر از مسئولان صدا و سیما بازخواست شود که چرا فعالیت های دولت را نادیده می گیرد قطعا آن ها هزاران ساعت برنامه صدا و سیما درباره فعالیت های دولت را روی میز قرار می دهند و می گویند این حرف کذب است. ما اینقدر برای دولت فعالیت کرده ایم.

صدا و سیما کمیت این فعالیت ها را به رخ منتقدان می کشد اما درباره کیفیت توضیح نمی دهد و این همان نقطه ای است که ترکان به آن اشاره کرده است.

صدا و سیما با دولتی ها مصاحبه می کند، به آن ها تریبون می دهد و فعالیت های دولت را هم منتشر می کند، اما همه این ها بسیار هدفمند صورت می پذیرد. رسانه ملی می داند تریبون دادن به وزرا در ساعات روز و بدترین ساعت شب تاثیر زیادی ندارد و آنچه تاثیر دارد برنامه های ویژه ای است که در ساعت پر بیننده تلویزیون تدارک می بیند که در بسیاری از این برنامه های رویکرد انتقادی و تخریبی نسبت به دولت وجود دارد.

صدا و سیما در برنامه های پر بیننده در قالب یک منتقد ظاهر می شود یعنی از زبان منتقدان دولت نیز انتقاد نمی کند بلکه از زبان خود به نقد دولت می پردازد. صدا و سیما از "دلواپسان" برای انتقاد از دولت دعوت نمی کند و خود در جایگاه یک "دلواپس" قرار گرفته است.

اتفاقی که در دولت گذشته به صورت وارونه رخ داد و صدا و سیما به بوق منفعلی برای تبلیغ دولت بدل شد و حداقل تا دو سال پایانی دولت به هیچ عنوان انتقادی از صدا و سیما دیده نمی شد. به گونه ای که احمد توکلی در سال ۹۱ در نطقی در مجلس صدا و سیما را متهم به "رفوگری" اقدامات دولت کرد.

ترکان می گوید: «رسانه ملی به‌گونه‌ای جناحی به مساله می‌نگرد، برخی از مدیران سیما نمی‌توانند یا نمی‌خواهند موفقیت دولت یازدهم را ببینند. به نظر می‌رسد هنوز افراد در صداوسیما هستند كه پیروزی دولت روحانی را نپذیرفته‌اند و به‌خاطر انتخابات سال گذشته و شكست كسانی كه دوست داشتند، عصبانی هستند.»

عملکرد رسانه ملی و اتهاماتی که به آن در یک سال گذشته وارد شده است در واقع تاکید بر این نکته است که رویکرد آنها "میلی" است نه "ملی". رسانه ای که در یک دوره به حمایت تمام قد از یک دولت می پردازد و در دوره دیگر به تخریب زیر پوستی آن مبادرت می ورزد و تحت تاثیر مواضع جناحی مدیرانش قرار دارد را نمی توان رسانه ای ملی و بی طرف قلمداد کرد. قاعدتا این آسیب در رویگردانی مردم از رسانه ملی بی تاثیر نیست.