اعتبار پاسپورت ایرانی؛ داستان غم انگیز یک سقوط

فراز: پاسپورت ایرانی بار دیگر در رتبه‌هایِ انتهایی جدول معتبرترین پاسپورت‌های جهان و در رتبه ۹۹ قرار گرفت. جایگاهی که جیبوتی از آن بالاتر و یمن و افغانستان با فاصله‌ای اندک، بعد از ایران قرار گرفته‌اند. این، داده‌های رده‌بندی «شاخص پاسپورت هنلی» است که پیام تلخی نسبت به جایگاه ایران در جهان را با خود به همراه دارد. روزگاری پیش از آن، و آن زمان که جایگاه ایران در جهان برای دولتمردان دارای ارزش ویژه‌ای بود، مساله اعتبار پاسپورت ایرانی، حتی در وعده‌های انتخاباتی هم جای خود را باز کرده بود. در سال ۸۸ و سال ۹۲ بیشترین برنامه‌هه درباره بازگردانی اعتبار به پاسپورت ایرانی از سوی کاندیداهای ریاست جمهوری ارائه شد.

چراکه این باور وجود داشت که ارزش پاسپورت یک کشور نشان‌دهندهٔ قدرت و تأثیرگذاری بین‌المللی آن کشور است.

آنچه گذشت؛ داستان یک سقوط

یکی از اصلی‌ترین عواملی که به سقوط ارزش پاسپورت ایران منجر شده است، تحریم‌های بین‌المللی است. به دلیل سیاست‌های داخلی و خارجی ایران در زمینهٔ برنامه هسته‌ای و حقوق بشر، جامعه بین‌المللی تحریم‌های گسترده‌ای علیه ایران اعمال کرده است که تأثیر مستقیم بر ارزش پاسپورت آن داشته است.

از طرفی، برخی از کشورها به دلیل مسائل امنیتی و سیاسی، محدودیت‌هایی را برای شهروندان ایران در زمینهٔ ویزا و ورود به کشورها اعمال کرده‌اند. این محدودیت‌ها نیز باعث کاهش ارزش پاسپورت ایران شده است.

همچنین برخی از روابط بین‌المللی ایران با کشورهای دیگر نامطلوب بوده و تأثیر منفی بر ارزش پاسپورت آن داشته است. از آنجا که برخی از کشورها به دلایلی که در این مجال نمی‌گنجد، تصمیم گرفته‌اند روابط دیپلماتیک خود را با ایران محدود یا قطع کنند و این امر نیز به سقوط ارزش پاسپورت ایران کمک کرده است.

با این حال نمی‌توان منکر شد که نوعی همگرایی میان کشورهای منظومه «جهانِ غرب» وجود دارد که موجب شده برای تسهیل تردد شهروندان این کشورها به یکدیگر، قراردادهایی دوطرفه در جریان باشد.

از ژاپن تا عمان، دلیل تحدید پاسپورت ایرانی چه بود؟

روزنامه «شرق» در مهرماه سال ۱۳۹۲ در گزارشی نوشت که دلیل اصلی توقف صدور ویزای گردشگری آنیِ کشورِ عمان برای شهروندان ایرانی، «سفر تعدادی از اتباع ایران به این کشور برای انجامِ گدایی است.»

پیش از آن و در دهه هفتاد این اتفاق برای برخی کارگران ایرانی رخ داده بود که به عنوان نیروی کار وارد خاک ژاپن شده بودند و از آن زمان بنا به دلیلی که سواستفاده از شرایط معافیت از ویزا عنوان شد، ورود ایرانیان به این کشور به آسانی نیست.

پیامدهای بی‌اعتباری پاسپورت ایرانی چیست؟

پیامدهای سقوط ارزش پاسپورت ایران از آنچه تصور می‌کنیم، جدی‌تر است. با سقوط ارزش پاسپورت، شهروندان ایران با محدودیت‌های بیشتری در مسافرت به کشورهای دیگر روبرو شده‌اند. این محدودیت‌ها می‌توانند شامل افزایش نرخ ویزا، الزام به ارائه مدارک بیشتر و یا افزایش مدت زمان بررسی ویزا در سفارت‌خانه‌ها باشند.

کاهش فرصت‌های تجاری و اقتصادی پسامد دیگر این سقوط است. درواقع ارزش پاسپورت ایران می‌تواند منجر به کاهش فرصت‌های تجاری و اقتصادی برای کسب‌وکارها و شرکت‌های ایرانی شود. امکان سفر و حضور در نمایشگاه‌ها، کنفرانس‌ها و مذاکرات بین‌المللی برای صنایع و تجارت کشور محدود می‌شود که این امر به تنزل اقتصادی منجر می‌شود.

همچنین با سقوط ارزش پاسپورت، شهروندان ایران کمترین دسترسی به اطلاعات و فرصت‌های آموزشی و تحصیلی در خارج از کشور را دارند. این می‌تواند تأثیری منفی بر توسعه علمی و فناوری کشور داشته باشد و از نظر امنیت ملی موجب ناتوانی در پیشبرد پروژه‌ها و تحقیقات حساس شود.

از طرف دیگر، سقوط ارزش پاسپورت ایران باعث کاهش اعتبار و تأثیرگذاری بین‌المللی کشور می‌شود. شهروندان یک کشور با پاسپورتی قدرتمندتر، بهترین فرصت‌های تحصیلی و شغلی را در خارج از کشور خواهند داشت و در نتیجه می‌توانند به تبادل علمی، فناوری و فرهنگی بین‌المللی مشارکت کنند. با سقوط ارزش پاسپورت، ایران این فرصت‌ها را از دست داده و اعتبار خود در صحنه جهانی را از دست می‌دهد. همچنین، پاسپورت با ارزش به دیپلماسی کشور نیز کمک می‌کند و از ارتباطات سیاسی و اقتصادی بین‌المللی تأثیرگذارتری برخوردار می‌شود.

همچنین، سقوط ارزش پاسپورت ایران ممکن است نقشی مهم در افزایش فشارهای داخلی نیز ایفا کند. با تحدید دسترسی شهروندان به امکانات و فرصت‌های بین‌المللی، برخی از افراد ممکن است به خاطر کاهش فرصت‌های تجاری و اقتصادی، تنبیه و احساس عدم امیدی به آینده، مخالفت و اعتراضات بیشتری را تجربه کنند. این می‌تواند به افزایش فشارهای داخلی، ناامنی اجتماعی و پایین آمدن اعتماد عمومی منجر شود.

یک عقبگرد اقتصادی

سقوط ارزش پاسپورت ایران، تأثیرات مهمی بر اقتصاد کشور خواهد داشت که کاهش فرصت‌های تجاری یکی از آن‌هاست. پاسپورت با ارزش به کسب‌وکارها و تجارت امکان سفر و حضور در نمایشگاه‌ها، کنفرانس‌ها و مذاکرات بین‌المللی را می‌دهد. با سقوط ارزش پاسپورت، تجارت خارجی کشور روبه کاهش خواهد رفت و فرصت‌های تجاری با شرکت‌ها و شهروندان ایران کاهش خواهد یافت. این می‌تواند به کاهش صادرات، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تنزل اقتصادی کشور منجر شود.

پیامد منفی دیگر در کاهش توریسم و درآمد ارزی است. با کاهش تعداد شهروندانی که قادر به سفر به ایران هستند، توریسم و ورود ارز به کشور کاهش می‌یابد. این موضوع منجر به کاهش درآمد ارزی و ایجاد مشکلات برای صنعت گردشگری، هتل‌ها، رستوران‌ها و شرکت‌های مرتبط می‌شود.

همچنین پاسپورت با ارزش به دانشجویان و پژوهشگران ایرانی امکان حضور در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی بین‌المللی را می‌دهد. با سقوط ارزش پاسپورت، فرصت‌های تحصیلی و تحقیقاتی در دانشگاه‌ها و مراکز برتر جهان کاهش می‌یابد. این ممکن است به کاهش نوآوری، انتقال فناوری و توسعه علمی در کشور منجر شود.

همچنین سقوط ارزش پاسپورت ایران ممکن است تأثیر منفی بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی داشته باشد. شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران بین‌المللی تمایل دارند در کشورهایی سرمایه‌گذاری کنند که دسترسی آسانتری به بازارها و فرصت‌های تجاری بین‌المللی داشته باشند. با سقوط ارزش پاسپورت ایران، دسترسی سرمایه‌گذاران خارجی به بازار ایران محدودتر خواهد شد و برخی از پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها ممکن است به تعویق بیفتد یا لغو شود.

از طرف دیگر، با سقوط ارزش پاسپورت، اعتماد سرمایه‌گذاران و تجار بین‌المللی نسبت به اقتصاد و سیستم تجاری ایران کاهش می‌یابد. این ممکن است منجر به کاهش همکاری‌های تجاری، افزایش ریسک و محدودیت‌های بیشتر در ارتباطات تجاری بین‌المللی شود.

پاسپورت ایرانی در کدام کشورها اعتبار دارد؟

دارندگان پاسپورت ایران می‌توانند به بسیاری از کشورها سفر کنند. با این حال، میزان دسترسی و شرایط ورود به هر کشور ممکن است متفاوت باشد و ممکن است نیاز به ویزا، مدارک و شرایط خاصی داشته باشد. دارندگان پاسپورت ایرانی با احتساب است شرایط، می‌توانند به ۴۲ کشور در جهان سفر کنند که ترکیه، امارات متحده عربی، قطر، عمان، عراق، گرجستان، ارمنستان، کیپ ورد، سری‌لانکا، بلغارستان، مالزی، تایلند، چین، روسیه، تونس و لبنان از جمله آن‌ها هستند. لازم به ذکر است که لیست فوق تنها یک نمونه است و ممکن است تغییر کند. همچنین، در هر کشور، شرایط و قوانین ورود ممکن است با توجه به عوامل مختلف از جمله وضعیت سیاسی و اقتصادی تغییر کند.

ارزش پاسپورت ایران در مقایسه با کشورهای خاورمیانه

ارزش پاسپورت یک کشور در تعیین میزان آزادی مسافرت شهروندان به کشورهای دیگر نقش مهمی ایفا می‌کند. در مقایسه با کشورهای خاورمیانه، ارزش پاسپورت ایران در حدود سه سال اخیر تحت تأثیر تحریم‌های اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است. این وضعیت باعث کاهش محسوس در قدرت مسافرتی شهروندان ایران به کشورهای خاورمیانه شده است.

با توجه به آمار و ارقام، می‌توانیم ارزش پاسپورت ایران را با برخی از کشورهای خاورمیانه مقایسه کنیم:

امارات متحده عربی: پاسپورت امارات متحده عربی دارای ارزش بالایی است و قادر است دارنده‌های آن را به بیش از ۱۷۰ کشور بدون نیاز به ویزا یا با ویزا آنی وارد کند. این امر به شهروندان امارات اجازه می‌دهد تا با آسانی در تجارت، گردشگری و فعالیت‌های بین‌المللی شرکت کنند.

قطر: پاسپورت قطر نیز از ارزش بالایی برخوردار است و دارندگان آن می‌توانند به بیش از ۹۰ کشور بدون نیاز به ویزا وارد شوند. این موضوع باعث تسهیل در فعالیت‌های تجاری و گردشگری بین‌المللی می‌شود.

عمان: پاسپورت عمان نیز از ارزش بالایی برخوردار است و دارندگان آن می‌توانند به بیش از ۹۰ کشور بدون نیاز به ویزا وارد شوند. این امر به شهروندان عمان اجازه می‌دهد در فعالیت‌های تجاری و گردشگری بین‌المللی فعالیت کنند و از فرصت‌های تجاری و اقتصادی بهره‌برداری کنند.

ترکیه: پاسپورت ترکیه نیز می‌تواند به عنوان یک پاسپورت با ارزش در منطقه شناخته شود. دارندگان پاسپورت ترکیه می‌توانند به بیش از ۱۱۰ کشور بدون نیاز به ویزا وارد شوند. این امر باعث تسهیل در تجارت، گردشگری و سرمایه‌گذاری بین‌المللی می‌شود.

در مقابل، پاسپورت ایران با توجه به تحریم‌های اقتصادی و سیاسی که بر کشور تحمیل شده است، قدرت مسافرتی کمتری دارد. دارندگان پاسپورت ایران در برخی از کشورهای خاورمیانه نیاز به ویزا یا مدارک بیشتری برای ورود دارند. این محدودیت‌ها باعث کاهش فرصت‌های تجاری، تحصیلی و گردشگری برای شهروندان ایران می‌شود.

با سقوط ارزش پاسپورت ایران و مقایسه آن با برخی از کشورهای خاورمیانه، ایجاد تفاوت‌های قابل توجه در فرصت‌های تجاری، سرمایه‌گذاری و گردشگری میان ایران و سایر کشورها مشهود است. این وضعیت ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های مربوط به پاسپورت ایران است که باعث کاهش رشد اقتصادی و مشکلاتی در صنایع و تجارت داخلی می‌شود.

به طور کلی، سقوط ارزش پاسپورت ایران از نظر اقتصادی باعث کاهش فرصت‌های تجاری، کاهش توریسم و درآمد ارزی، کاهش فرصت‌های تحصیلی و علمی، کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و تجار بین‌المللی می‌شود.