متاسفانه دیگر باران برایمان جادو نمی‌کند!
آب در برخی مناطق تهران برای پنج روز قطع شد. در برخی مناطق هم افت فشار داشت. مقصر قطعی و افت فشار هم طبق روال مسئله دیگری غیر از مدیریت و این بار سیلاب و بارندگی شدید اعلام شد.
هم میهن: آب در برخی مناطق تهران برای پنج روز قطع شد. در برخی مناطق هم افت فشار داشت. مقصر قطعی و افت فشار هم طبق روال مسئله دیگری غیر از مدیریت و این بار سیلاب و بارندگی شدید اعلام شد.
اگر همان‌طور که مسئولان اصرار دارند، مقصر اصلی قطع شدن آب در تهران را سیلاب بدانیم که باعث شده توده بسیار بزرگی از سنگ و گل و لای از ارتفاع بسیار بالا وارد رودخانه شود و ارتباط آب با شهرهای تهران و کرج را قطع کند، اما باز هم این مسئله چیزی از واقعیتی که با آن مواجه هستیم، کم نمی‌کند. بحران آب در تهران جدی است. همچنان که بحران آب در سراسر ایران مسئله‌ای مهم و فراگیر است. زنگ خطر بی‌آبی در پایتخت به صدا درآمده. ذخایر جاری و زیرزمینی کلانشهری چون تهران به کمترین میزان در چند دهه اخیر رسیده. قنات‌هایش یکی‌یکی دچار مرگ تدریجی می‌شود. سازمان آب و فاضلاب ایران چند سال پیش درباره آینده‌ای که خیلی دور نیست، هشدار داده که ممکن است دیگر نتواند آب شرب مورد نیاز شهرهای پرجمعیت کشور نظیر تهران را تامین کند. جمعیت بسیار زیاد تهران هم مزید بر علت شده است.
برخی نشانه‌های کم‌آبی از چند سال پیش در تهران پدیدار شده است. گزارش‌هایی از این دست که مردم با مشکل فشار آب روبه‌رو هستند، چند سالی است که روندی افزایشی پیدا کرده. شهروندانی که در طبقه‌های چهارم و بالاتر زندگی می‌کنند برای استفاده از آب لوله‌کشی مجبورند از پمپ‌های آب استفاده کنند تا آب لوله‌کشی را به طبقات بالاتر برسانند. همین مسئله شرایط را برای شهروندانی که از پمپ آب استفاده نمی‌کنند، دشوار می‌کند. حتی تعداد پمپ‌ها به‌حدی افزایش یافته است که کارشناسان حوزه آب توصیه کرده‌اند تانکرهای آب کوچک روی پشت‌بام خانه‌هایشان تعبیه کنند تا فشار آب برای همسایه‌هایشان کاهش نیابد.
ساخت بی‌ضابطه در تعداد بالای واحد مسکونی در این سال‌ها نیز به بحران آب در تهران دامن زده است. به طوری که اگر رشد سریع واحدهای مسکونی و تجاری در تهران به قوت خودش باقی بماند، بحران آب درتهران بحرانی‌تر هم خواهد شد.
از موضوع قطعی آب در تهران و نحوه اطلاع‌رسانی قطره‌چکانی و غیرشفاف مسئولان که بگذریم، اما این حادثه یک بار دیگر خطر کمبود آب را نزد افکار عمومی برجسته کرد. سال‌هاست که کارشناسان از حکمرانی آب در ایران انتقاد می‌کنند. ایران بیش از آنکه با مشکل کمبود آب مواجه باشد، به دلیل حکمرانی بد، در شرایط بحرانی تامین و تقاضای آب قرار گرفته است. درچهار دهه گذشته و به‌خصوص پس از آغاز دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد که مجوزهای فراوانی برای برداشت آب از منابع زیرزمینی صادر شد، دست‌اندازی ما به سفره‌های آب‌های زیرزمینی به‌شدت افزایش یافت. براساس آمارها بیش از ۶۰ درصد نیاز ایران به آب از سفره‌های آبِ زیرزمینی تامین می‌شود و تاسف‌بار اینکه میزان برداشت از منابع آب‌های زیرزمینی در ایران، ۳ برابر سریع‌تر از میزان بازیابی این منابع است.
اگر به مسئله بی‌آبی در تهران برگردیم که این روزها خبرساز شده است، باید تاکید کنیم قطعی آب درتهران یک هشدار قابل تأمل است. سازمان‌های بین‌المللی چند سالی است زنگ خطر را به‌صدا درآورده‌اند که ایران به علت تغییرات اقلیمی و خشکسالی در سال ۲۰۲۵ با بحران شدید آب مواجه می‌شود. حتی اگر به هشدار کارشناسان جهانی درباره وضعیت بی‌آبی در ایران تشکیک کنیم، اما باز هم این نحوه حکمرانی آب نیاز به هشدار ندارد. با چشم خودمان می‌بینیم که هر روز شرایط بدتر از روز قبل می‌شود. شاید بیراه نباشد به‌جایی برسیم که تصویر دبه به‌دست شدن پایتخت‌نشینان به یک تصویر عادی و تکراری تبدیل شود. همچنان که در بسیاری از شهرهای جنوبی، شرقی و غربی کشور به یک روال معمولی بدل شده است.
با چنین دست‌فرمانی، تامین آب شهر تهران به یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌هایمان تبدیل می‌شود. به‌خصوص که حجم مخازن سدهای پنجگانه تهران نسبت به سال‌های گذشته همچنان کاهش نشان می‌دهد و متاسفانه در مدیریت آب، نگاه‌مان به بارش‌هاست تا کسری آب پایتخت جبران شود. یک ماه پیش مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران نسبت به وضعیت منابع آبی تهران و میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی هشدار داد و گفت، میزان بارش‌ها تاکنون بیانگر این است که امسال سال دشوارتری برای تامین آب پیش رو داریم. زنگ خطری که به نظر نمی‌رسد به درستی شنیده شود.
تهران در ناحیه‌ای خشک و نیمه‌خشک قرار دارد. عواملی چون کاهش بارندگی، نبود زهکشی و آبخیزداری مناسب برای هدایت آب به منابع زیرزمینی، حفر چاه‌های عمیق و برداشت از سفره‌های زیرسطحی به مرور تهران را با بحران کم‌آبی مواجه کرده است. تهران درحالی از کم‌آبی رنج می‌برد که برخی مصارف خانگی و نیز برخی صنایع پرآب با برداشت بسیار زیاد آب از منابع زیرزمینی در بروز چنین شرایطی نقش عمده‌ای داشته‌اند. بسیاری از آپارتمان‌های شمال شهر تهران استخرهای جداگانه دارند که حجم بالایی آب مصرف می‌کنند. هرکیلو فولاد حدود ۳۰ هزار لیتر آب می‌برد. هر ورق آ چهار ۲۴ لیتر آب مصرف می‌کند. چرا باید شاهد چنین مصرف بی‌رویه‌ای درصنایع و مصارف خانگی باشیم؟
اگرچه بخشی از بحران آب به علت شرایط اقلیمی به وجود آمده است، اما مدیریت ضعیف و پراشتباه منابع آب هم تاثیر بسیار زیادی در چنین بحرانی دارد. برای حل این مسئله باید وضعیت فعلی مدیریتی مورد بازنگری جدی قرار گیرد. در عین حال جلب مشارکت و همراهی شهروندان در مقابله با این بحران بسیار مهم است. لازم است از مردم خواسته شود تا نسبت به تغییر الگوی مصرف آب در کشور همراهی و همکاری کنند. چون اسراف هم بخشی از مشکلات کم‌آبی در بسیاری از شهرهای کشور است. سرانه مصرف آب در ایران دو برابر متوسط جهانی است. مهار این بحران، مشارکت مردم را می‌طلبد. مشارکت مردم هم نیازمند جلب اعتمادشان است. متاسفانه اکنون که بی‌اعتمادی و ناامیدی به شرایط وخیم کشور اضافه شده و دولت بخشی از سرمایه اجتماعی خودش را از دست داده است، نحوه مدیریت آب با اتکا به همراهی مردم دشواری بیشتری پیدا کرده است. نتیجه اینکه وقتی مسئولان به تهرانی‌ها هشدار می‌دهند، صرفه‌جویی کنید تا مخازن آب به حالت طبیعی برگردد، می‌بینیم این هشدارها بی‌نتیجه است و میزان مصرف آب در تهران همچنان بالاست.
واقعیت این است که برای رسیدگی به بحران آب زمان بسیار زیادی را از دست داده‌ایم. هرکاری هم که بخواهیم انجام دهیم زمانبر است، هزینه زیادی می‌خواهد و همکاری مردم را می‌طلبد. اما از همین لحظه باید تصمیم‌های مهم برای وضعیت پیش‌آمده اتخاذ شود. دیگر باران برایمان جادو نمی‌کند. بحران آب چند سالی است که برایمان دائمی شده و عامل اصلی چنین وضعیتی خودمان هستیم. باید از توان و تجربه‌های جهانی برای حفظ آب، میراث ارزشمند سرزمین‌مان بهره بجوییم.
ارسال نظر