محمد خاتمی: دانشگاه باید سیاسی باشد

ایسنا: رییس بنیاد باران تصریح کرد که مدیر آموزش عالی باید فضای فعالیت آزاد و امن سیاسی در دانشگاه را فراهم بیاورد.

حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی، رئیس جمهور پیشین کشورمان در جمع اعضای شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران با اشاره به دغدغه های مختلف دانشجویان در مورد مباحث داخلی و بین المللی، اظهار کرد: این که دوستان ما این دغدغه ها را دارند و این مسائل را مطرح می کنند جالب است و همچنین راجع به سرنوشت اصلاح طلبی و آینده کشور و در عین حال دغدغه همیشگی نسبت به امنیت کشور، نسبت به تأمین مصالح ملی این ها برای ما خیلی ارزشمند است و فکر می کنم وقتی کسانی با این دیدگاه مسوولیت انجمن اسلامی را دارند پیداست که فکر کرده و برنامه ریزی کرده اند و حتما هدایت و مدیریتشان می تواند در دانشجویان و در جهت دادن به حرکت های دانشجویی آثار مثبتی داشته باشد.

وی با اشاره به موفقیت مریم میرزاخانی خاطرنشان کرد:این افتخاری است برای جامعه دانشگاهی ما برای ملت ایران که ما باید این را ارج بنهیم و تبریک بگوییم هم به خانم دکتر میرزاخانی و هم به خودمان که یکی از فرزندان ملت ایران توانسته است به این درجه عالی برسد و عضو ممتاز ثابت یکی از مهمترین دانشگاه های دنیا است که فکر می کنم جزء سه چهار دانشگاه درجه اول است یعنی دانشگاه استنفورد و کسی که می تواند این موفقیت را کسب کند. حتماً باید صاحب یک نظریه ممتاز و تازه ای آن هم در ریاضیات باشد.

رئیس جمهور پیشین کشورمان با اشاره به این که مریم میرزاخانی اولین زنی است که این موقعیت را احراز می کند،گفت: یک خانم جوان ایرانی زیر ۴۰ سال این جایزه را بدست می آورد این قابل تقدیر است و قابل تبریک است و حتما ملت ما خشنود است از اینکه یکی از فرزندانش این درجه را به دست آورده است. این نکته را عرض کردم تا منتقل بشوم به اینکه چه استعدادهایی در درون ایران نهفته است انصاف این است که بهره هوشی ایران به نظر من از متوسط جهانی بالاتر است ایرانیان همیشه نشان داده اند که اگر زمینه برای آنها فراهم شود در رشته های علمی، دینی، فکری، فرهنگی، هنری و ورزشی می توانند درجات بالایی داشته باشند و این نعمت خداداد است که به این ملت داده شده است.

وی با بیان این که این افراد سرمایه های کشور هستند، تصریح کرد: خانم دکتر میرزاخانی جدای از ریشه نیست؛ ریشه اش در ایران است در هر حال سرمایه گذاری ای است که ملت ایران کرده است و حال این سرمایه رشد کرده و به اینجا رسیده است و این سرمایه بزرگ معنوی متعلق به ایران است.

خاتمی افزود: من به شدت توصیه ام به همه اندیشمندان، مدیران شخصیت های برجسته ایرانی که در خارج هستند این است که شما متعلق به ایران هستید و باید حتما به فکر ایران باشید و بتوانید آنچه را که به دست آورده اید و خدا به شما داده به نحوی از آن استفاده کنید که این ملت هم بهره ببرد.

این فعال سیاسی با طرح پرسش هایی نظیر «آیا زمینه را برای بهره گیری از این سرمایه ها فراهم کرده ایم؟ »، «چرا باید اندیشمندان و دانشمندان ما به بیرون بروند یا ظرفیت و زمینه فعالیت آن ها نیست یا فضاهایی ایجاد می شود که آن ها احساس می کنند در آن فضا نمی توانند فعالیت کنند؟ »خاطر نشان کرد: هم امکانات مادی برای آنان در بیرون بیشتر است هم زمینه های فعالیت های فکری برایشان در ایران فراهم نیست،

معلوم است استنفورد و به طور کلی کشوری مثل آمریکا از نظر ظرفیت های علمی و فنی در یک موقعیتی است که دانشمند و محقق احساس می کند که در دریاست و می تواند فعالیت کند ما خیلی فاصله داریم تا آنجا و محیط های دانشگاهی ما فاصله زیادی با آن ها دارد. شاید این طور تصور بشود که ظرفیت جذب این نیروهای نخبه را نداریم باشد، ولی صحبت من این است که این شخصیت ها خودشان باید ظرفیت سازی کنند. یعنی اگر این ها در خدمت این کشور و نظام علمی این کشور باشند خود این ها ظرفیت ساز هستند و ظرفیت ایجاد می شود مگر جز این است که به وسیله اندیشمندان و متفکران ظرفیت و توسعه پدید می آید.

خاتمی با اشاره به دانشمندان و نخبگان ایرانی خارج از کشور، تاکید کرد: اگر آن ها به اینجا بیایند ظرفیت های اینجا نیز بالا می آید و برای فعالیت خود این ها و فرزندان این ها آماده تر می شود، ولی مسأله این است که بالاخره زمینه هایش را دولت، ملت و نظام باید فراهم کنند. وقتی که زمینه ای نباشد قطعاً آن ها نخواهند آمد. اگر زمینه اش باشد خود به خود این نیروها خواهند آمد، منظورم آمدن فیزیکی نیست ممکن است اینها در خارج باشند در جایی دیگر باشند ولی توجهشان به اینجا باشد.

رئیس جمهور پیشین کشورمان در ادامه به تاسیس مرکز علوم پایه برای جهان سوم توسط پروفسور عبدالسلام برنده جایزه علمی نوبل پاکستانی اشاره و خاطرنشان کرد: پروفسور عبدالسلام دغدغه جهان سوم را داشت و اقدام به تاسیس این مرکز در ایتالیا کرد. این مراکز را می توانیم هم در ایران و هم در جای دیگر ایجاد کنیم.

دولت باید برنامه داشته باشد و زمینه سازی کند. ملت هم باید کمک کند. باید فضای مناسب ایجاد شود. فضایی که در آن این نهادها رشد کند و در نتیجه اندیشمندان ما و دانشمندان ما بدانند که این زمینه فراهم است بیایند فداکاری کنند، گذشت هم داشته باشند با همه امکاناتی که آنجا دارند بیایند اینجا کار کنند یا لااقل از دور بتوانند بهره فکری و علمی خود را به اینجا بدهند. اینجا ما به سیاستهایی که دولت و نظام می توانند در عرصه مسائل دانشگاهی و علمی داشته باشند، وارد می شویم. این روزها یکی از مسائل مطرح سیاسی اتفاقا همین مساله است مساله استیضاح وزیر علوم و تحقیقات و فن آوری جناب آقای دکتر فرجی دانا است.

خاتمی اضافه کرد: آقای فرجی دانا کیست؟ یک دانشمند، یک فرزند ایران که در سطح بالایی دانش را کسب کرده و برای خدمت به ایران آمده. آقای فرجی دانا هم می توانست مثل خیلی از کسان دیگر در خارج بماند و امکانات فراوانی داشته باشد اما آمده به ایران چون دل بسته به اینجاست و نه تنها به عنوان یک استاد عالم به عنوان یک مدیر هم موفق بوده است و اتفاقا توفیق افرادی نظیر فرجی دانا این است که همان محیط را می خواهند فراهم کنند که میرزاخانی ها از آن بیرون بیایند یا میرزاخانی ها بتوانند به اینجا بیایند و در خدمت توسعه علم و دانش و کشور قرار بگیرند. آقای دکتر فرجی دانا انسانی است که حتما گرایش سیاسی دارد اصول دارد معیار دارد، فکر دارد اما به عنوان یک مدیر برجسته آموزش عالی بنده شهادت می دهم که به هیچ وجه اعمال گرایش های سیاسی خودش را در اینجا نمی کند.

وی با تاکید بر این که دانشگاه سیاسی است باید هم سیاسی باشد، گفت: دانشگاه حتما باید سیاسی باشد و اتفاقا مدیر آموزش عالی باید فضای فعالیت آزاد و امن سیاسی در دانشگاه را فراهم بیاورد. هم آزاداندیشی و هم فعالیت ها و نگاه کردن به مسائل اجتماعی و مسائل دیگری که هست؛ چه کسی شایسته تر از استادها و دانشجویان ما که دغدغه مسائل کشور را داشته باشند. نقد کنند، صحبت کنند، راه حل ارائه دهند این یعنی فضای سیاسی. اما دانشگاه برتر از این است که کسی از بیرون برایش تصمیم بگیرد. جریان ها، نهادها، گروه ها، دولت، احزاب؛ آن ها نیستند که تعیین کننده تکلیف فعالیت های دانشگاه هستند دانشگاه باید خودش تصمیم بگیرد.

رئیس جمهور پیشین کشورمان همچنین خاطر نشان کرد: استاد ما، دانشجویان ما تحت لوای تشکل های مستقل و دلسوز کارشان را انجام بدهند.هر تشکلی که بخواهد خدمت کند، فکر را رشد بدهد، بحث کند، صحبت کند، باید بتواند فعالیت کند، این یعنی استقلال. جلوگیری از دخالت و تعیین تکلیف دانشگاه از بیرون دانشگاه یعنی استقلال و اتفاقا اینکه سرنوشت دانشگاه ها، جریان ها و گروه ها را به دست جریاناتی در بیرون قرار دهیم این یعنی سیاست زدگی غلط. استقلال دانشگاه یعنی ایجاد زمینه ای برای فضای امن و فعالیتهای فکری و اجتماعی در درون دانشگاه و با تصمیم گیری خود دانشجویان و دانشگاهیان. استقلال دانشگاه یعنی مدیریت دانشگاه به دست خود دانشگاهیان باشد.

وی با تاکید بر این که استاد و دانشجو باید محترم باشند، اظهار کرد: سیاست زدگی یعنی اینکه امتیازاتی که در دانشگاه ها هست با ملاحظات سیاسی تقسیم شود، اگر بورس است باید فقط شایستگی های علمی و البته اخلاقی باشد و نه ملاحظات خاص سیاسی و جریانی در آن باشد.

خاتمی در ادامه با تاکید بر این که اعمال ملاحظات نادرست چه از طرف اصلاح طلبان چه از طرف اصولگرایان نتیجه بدی به بار خواهد آورد، گفت: ملاحظه دانشگاه باید رشد علم، رشد دانش، باز بودن فضای آزاد و امن و البته تقویت جریاناتی که به مصالح ملی و به سرنوشت کشور توجه دارند باشد. من معتقدم که کسانی مثل جناب آقای فرجی دانا این دغدغه را دارند.

ما معتقدیم اینقدر مشکلات زیاد است که ما نمی توانیم توقع داشته باشیم که همه مسائل یک شبه حل شود ولی بنده اعتراف می کنم از جمله جاهایی که توفیق خوب داشته که تأمین بکند وعده هایی که جناب آقای روحانی داده اند و ملت به آن رأی داده است رویکردی که این دولت داشته در آموزش عالی و محیط های دانشگاهی است.

رئیس جمهور پیشین کشورمان با بیان این که رویکرد دولت در حوزه آموزش عالی قابل تشویق است و نه تحت فشار قرار گرفتن، خاطر نشان کرد: امیدوارم که همه ما ملاحظات اصل مصالح انقلاب، مصالح کشور و مصالح دانشگاه ها را داشته باشیم و تصمیم گیری کنیم و امیدوارم به لطف خداوند مجلس شورای اسلامی که باید عصاره فضائل ملت و نماینده افکار عمومی ملت باشد، گامی بردارد که معنایش تشویق آقای فرجی دانا و امثال وی باشد، نه این‌که برخورد نامناسبی با او شود.البته اگر توضیح درست داده شود، من معتقدم که مجلس تصمیم مناسب و درستی خواهد گرفت.