نسیم توافق ایران و سعودی به لبنان هم رسید؟
درحالیکه توافق اخیر سعودی و ایران بارقه‌ای از امید را در خاورمیانه به ارمغان آورده، اما سایه‌ای از تردید بر لبنان انداخته، جایی که خلاء چند ماهه ریاست جمهوری، این کشور را بیش از پیش فلج کرده و وضعیت اقتصادی را بدتر کرده است.
انتخاب به نقل از الجزیره نوشت: درحالیکه توافق اخیر سعودی و ایران بارقه‌ای از امید را در خاورمیانه به ارمغان آورده، اما سایه‌ای از تردید بر لبنان انداخته، جایی که خلاء چند ماهه ریاست جمهوری، این کشور را بیش از پیش فلج کرده و وضعیت اقتصادی را بدتر کرده است.
بحران اقتصادی سال ۲۰۱۹، باعث شد که پوند لبنان بیش از ۹۰ درصد ارزش خود را از دست بدهد؛ طبقه حاکم - که به طور گسترده مسئول سقوط مالی است - هم البته در ادامه موفق نشد سقوط آزاد ارز را کنترل کند.
این کشور از سال گذشته بدون رئیس جمهور بوده و تنها یک دولت موقت داشته است.
توافق عربستان و ایران که قرار است به احیای کامل روابط دیپلماتیک بین دو کشور پس از هفت سال منجر شود، پتانسیل بازسازی نظم منطقه را دارد.
عربستان سعودی پیش از این برای بازگرداندن سوریه متحد ایران به اتحادیه عرب فشار آورده است.
در یمن، به نظر می‌رسد که این توافق به میانجی‌گری برای آزادی صدها زندانی حوثی تحت حمایت ایران در عربستان سعودی کمک کرده و مسیر بالقوه‌ای را به سوی صلح در این کشور هموار کرده است.
اما به نظر می رسد که توافق عربستان و ایران در مواجهه با بن بست ریاست جمهوری در میان بلوک های پارلمانی رقیب خنثی باشد.
ناصر یاسین، وزیر محیط زیست لبنان به الجزیره گفت: «برخلاف یمن، توافق ایران و عربستان بر واقعیت سیاسی لبنان در آینده نزدیک تاثیر نمی گذارد، مگر از لحاظ جلوگیری از تشدید تنش‌ها در میان متحدان در لبنان».
یاسین گفت: «حل و فصل اختلاف بین مخالفان و حزب‌الله و متحدانش، نیازمند گفت‌وگوی داخلی طولانی‌مدت است که هنوز امکان پذیر به نظر نمی‌رسد.
خلاء ریاست جمهوری
لبنان از زمان پایان دوره ریاست جمهوری میشل عون در اکتبر، هیچ رئیس دولتی به خود ندیده است - صندلی ای که طبق قانون، یک مسیحی مارونی باید بر آن بنشیند.
گروه قدرتمند حزب الله که مورد حمایت ایران است و حزب جنبش امل به رهبری نبیه بری، رئیس مجلس نمایندگان - که با هم پایگاه شیعیان لبنان را تشکیل می دهند- ماه گذشته حمایت خود را از سلیمان فرنجیه، سیاستمدار مسیحی اعلام کردند.
حزب‌الله و متحدانش از آن زمان برای انتخاب فرنجیه تلاش کردند، اما مخالفت شدید اکثریت بلوک‌های سیاسی مسیحی، سنی و دروزی کشور باعث شد که وی ۶۵ رای لازم را در پارلمان که ۱۲۸ کرسی دارد، بدست نیاورد.
قدرت های خارجی نیز تلاش کرده اند تا به بن بست پایان دهند. در اوایل فوریه، میانجی‌هایی از ایالات متحده، قطر، عربستان سعودی، فرانسه و مصر در پاریس گرد هم آمدند تا راه‌های حل و فصل بن‌بست ریاست‌جمهوری را بررسی کنند. این نشست پنج جانبه طرحی را برای کمک به انتخاب رئیس دولت بعدی لبنان ارائه کرد.
یاسین گفت، محمد عبدالعزیز الخلیفی، دستیار وزیر امور خارجه در امور منطقه ای در وزارت امور خارجه قطر، در جریان سفر خود به بیروت در اوایل ماه آوریل، موضوع ریاست جمهوری را با مقامات مختلف لبنان در میان گذاشت و به پیشرفت در مذاکرات ادامه داد.
ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه قطر، در اظهاراتی که در اوایل ماه جاری انجام داد، گفت: دوحه «در بحث امکان یافتن راه‌حل سیاسی شرکت کرد.»
وی افزود: «قطر هیچ برنامه خاصی در مورد لبنان نداشت، جز دستیابی به ثبات و رفاه».
موضع تزلزل ناپذیر شیعیان
به گفته ابراهیم موسوی، سخنگوی حزب‌الله، حمایت این گروه از فرنجیه برگرفته از نگاه آنها به او به‌عنوان «شخصیتی میهن‌دوست و میانه‌رو» است که «خنجر از پشت به مقاومت نمی‌زند».
موسوی گفت: فرنجیه می تواند در جلسه مجلس به حد نصاب رای را اخذ کند، او گفتمان فرقه ای ندارد و می تواند با متحدان عربی و دیگر کشورهای خارجی تعامل داشته باشد.
فرنجیه که پدربزرگش از سال 1970 تا زمان جنگ داخلی لبنان رئیس جمهور بود، وارث یک جریان قدیمی و سیاسی مسیحی در لبنان است و همچنین از دوستان اسد به شمار می آید.
او به عنوان متحد حزب الله، در سال 2016 تا آستانه ریاست جمهوری هم رفت، اما در نهایت حزب الله از عون - یکی دیگر از متحدان مسیحی خود - حمایت کرد. حزب عون، جنبش میهنی آزاد، که توسط داماد او، جبران باسیل رهبری می شود، دارای یک بلوک 19 نفره در پارلمان است که به فرنجیه رای منفی داده است.
ابراهیم منیمنه، از بلوک پارلمانی نیروهای تغییر، تاکید کرد زمان آن فرا رسیده است که لبنان یک رئیس جمهور جدید را بر اساس گفتگو میان همه نیروهای سیاسی انتخاب کند، نه از طریق یک روند سنتی که در انحصار «گروه های سیاسی فرقه ای» است.
قبل از پایان دوره ریاست جمهوری عون، این بلوک ابتکاری را آغاز کرد که هدف آن گردآوری گروه های سیاسی مختلف برای تعیین مشخصات رئیس آینده دولت بود.
منیمنه گفت: «ما می‌خواستیم مخالفان بر سر یک شخصیت متحد که بتواند کشور را در مسیر بهبود قرار دهد، به توافق برسند.»
اما احزاب دیگر از مشارکت با این ابتکار عمل، خودداری کردند.
منیمه به الجزیره گفت: «ما به بن‌بست رسیده‌ایم، اما به هیچ وجه نمی‌توانیم با ریاست جمهوری فرنجیه موافقت کنیم. او نماینده نهادی است که ما از سال 2019 به دلیل رساندن لبنان به وضعیت فروپاشی کنونی اش به آن اعتراض کرده ایم.»
وی گفت: «ضمن اینکه از تلاش‌های انجام شده در نشست پنج جانبه پاریس، قدردانی و از توافق عربستان و ایران استقبال می‌کنیم، اما رئیس‌جمهور ما باید از طریق گفت‌وگوی داخلی انتخاب شود، نه تحت تاثیر نفوذ قدرت های خارجی.»
منیمنه افزود: ما علاقه ای به تلاش برای دستکاری تحولات منطقه ای برای تحمیل یک نامزد خاص نداریم.
نمایندگان بلوک‌های اصلی مسیحی لبنان از جنبش میهنی آزاد، نیروهای لبنانی و حزب کتائب، مخالفت خود را با فرنجیه که «کاندیدای شیعه» خوانده می شود، ابراز کرده‌اند.
آلان عون نماینده ارشد جنبش میهنی آزاد، به الجزیره گفت که در حالی که حزبش از توافق عربستان و ایران و احتمال آرامشی که می تواند برای لبنان ایجاد کند استقبال می کند، این بلوک «تسویه حساب ها به قیمت توازن داخلی لبنان که محکوم به شکست است را رد می کند».
عون گفت که استدلال حزب‌الله مبنی بر اینکه فرنجیه بر اساس روابطش با ایران و سوریه، مناسب‌ترین نامزد است، تنها منافع یک حزب را تامین می‌کند.
عون به الجزیره گفت: «روابط دیپلماتیک با دیگر کشورها را نمی توان کاهش داد یا در انحصار یک طرف درآورد»
اپوزیسیون غیر متحد
در حالی که عون گفت که اپوزسیون، روی ژنرال جوزف عون فرمانده ارتش به عنوان رئیس جمهور جدید کشور اشتراک نظر دارند، غاده ایوب از بلوک نیروهای لبنانی، یکی دیگر از احزاب بانفوذ مسیحی، این ادعا را رد می کند.
ایوب به الجزیره گفت: «اپوزیسیون با وجود تلاش‌های مداوم نتوانسته است بر سر یک نام به توافق برسد. این یک مانع واقعی بر سر راه ما[اپوزیسیون] است که در مقابل طرف دیگر [حزب‌الله و متحدانش] بایستیم.»
وی افزود: «با وجود این، ما موفق شدیم مانع ریاست جمهوری فرنجیه شویم. ما به ایستادگی در برابر هر نامزد وابسته به محور ایران - حزب الله ادامه خواهیم داد.»
مذاکرات در حال انجام
«مهند حاج علی» از مدیران مرکز کارنگی در بیروت معتقد است که توافق ایران و عربستان می‌تواند به طور بالقوه توافق بر سر رأی دادن به فرنجیه را تسهیل کند و در مقابل، عربستان سعودی و متحدانش می‌توانند ارتش، ریاست بانک مرکزی و نخست‌وزیر همسو با خود را به دست آورند.
با این حال، بن بست لبنان در حال حاضر ادامه دارد.
به گفته ناصر یاسین وزیر محیط زیست لبنان، «هنوز زود است که درباره پیامدهای مستقیم این توافق صحبت کنیم که به یک طرف اجازه می دهد نامزد ریاست جمهوری خود را به طرف های دیگر تحمیل کند».
با این حال، او گفت که امید زیادی به تلاش‌های میانجی‌گری دوحه دارد.
یاسین گفت: «قطری ها به طور گسترده با همه طرف ها تماس گرفته اند. آنها ممکن است بتوانند فضای گفت و گویی را ایجاد کنند که امکان رسیدن یه یک رئیس دولت جدید که به یک حزب سیاسی خاص وابسته نباشد، فراهم شود».
ارسال نظر