درمان سیاتیک با ۱۲ روش‌ کارآمد و موثر

 

سیاتیک، دردی آزاردهنده است که از ناحیه کمر به باسن و پاها منتشر می‌شود و می‌تواند کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. این درد ناشی از فشار یا تحریک عصب سیاتیک، بزرگ‌ترین عصب بدن، است. خوشبختانه، روش‌های درمانی متنوعی برای سیاتیک وجود دارد که می‌تواند به تسکین درد و بازگشت به زندگی عادی کمک کند. در این مقاله، به بررسی انواع روش‌های درمان سیاتیک، از درمان‌های خانگی گرفته تا روش‌های پزشکی، می‌پردازیم.

سیاتیک چیست؟

سیاتیک نام یکی از اعصاب حیاتی بدن انسان است که از ناحیه‌ تحتانی کمر شروع شده و از طریق لگن و باسن به پاها کشیده می‌شود. این عصب طولانی ترین رگ عصبی بدن به شمار می رود و به شاخه های متعددی تقسیم می شود. هنگامی که بر اثر عواملی این رگ تحت فشار یا آسیب قرار گیرد، بدن در این نواحی دچار درد شده و فرد را آزار خواهد داد. مشکلاتی از قبیل تنگی کانال نخاع، فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر، تخریب دیسک های بین مهره ای، تومورهای نخاعی، سوانحی مانند تصادف به برای فرد رخ می دهد و عوامل دیگر بر روی رگ سیاتیک فشار غیر طبیعی وارد می‌کند، در نتیجه درد ایجاد شده و این درد از کمر تا پا ادامه پیدا می‌کند.

بسته به میزان فشاری که بر این عصب یعنی سیاتیک وارد می‌شود، میزان درد و عدم توانایی برای حرکت پا و کمر به وجود می‌آید. هنگامی که عصب سیاتیک با درد همراه شود باید خیلی زود به پزشک مراجعه شود. نشانه هایی از جمله درد همراه با سوزش، گزگز شدن، افزایش درد بر اثر نشستن و برخاستن، عدم توانایی در کنترل ادرار می تواند ناشی از فشار و آسیب به رگ سیاتیک است.

عصب سیاتیک در چه شرایطی آسیب می بیند؟

همانطور که پیش‌تر ذکر شد، عصب سیاتیک تحت تاثیر عوامل مختلفی دچار آسیب می‌شود. برخی از این عوامل عبارت از موارد زیر هستند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم:

• تنگی کانال نخاعی

منظور از تنگی کانال نخاعی باریک شدن فضای بین ستون فقرات است که به دلایل نامعلومی رخ می دهد و در پی این فرایند نخاع و ریشه های عصبی که در مهره های ستون فقرات قرار دارند فشرده می‌شوند. این فشردگی یکی از عوامل ایجاد درد سیاتیک به شمار می‌رود. در واقع هنگامی که بر اثر تنگی فضای نخاع و رگ های اطرف آن به رگ سیاتیک فشار وارد شود، درد سیاتیک آغاز شده و تا وقتی که این عامل از بین نرود، درد ادامه خواهد داشت.

• اسپوندیلولیستیز (Spondylolisthesis)

مهره‌رانش یا اسپوندیلولیستیز به رانده شدن یک مهره به طرف جلو بر روی مهره زیرین گفته می‌شود. این مشکل باعث ایجاد درد سیاتیک میشود. لغزش مهره می‌تواند باعث باریک شدن کانال نخاعی یا سوراخ‌های بین مهره‌ای شود، جایی که عصب‌های نخاعی از آن خارج می‌شوند. این باریک شدن می‌تواند عصب سیاتیک را که از ریشه‌های عصبی در ناحیه کمر خارج می‌شود، تحت فشار قرار دهد. فشار مداوم بر عصب سیاتیک می‌تواند باعث التهاب و تحریک آن شود. این التهاب و تحریک منجر به درد، بی‌حسی، گزگز و ضعف عضلانی در ناحیه کمر، باسن و پاها می‌شود.

• بیرون زدن دیسک کمر

دیسک کمر توده‌ای بالشتی شکل است که با گذر زمان مایع داخلی خود را از دست داده و سخت می‌شود. این خشکی و سخت شدن باعث پارگی دیواره دیسک و به اصلاح بیرون زدگی دیسک کمر می‌شود. این عامل روی درد سیاتیک تاثیرگذار است. ستون فقرات از مهره‌هایی تشکیل شده که توسط دیسک‌های بین مهره‌ای از هم جدا می‌شوند. این دیسک‌ها نقش ضربه‌گیر را ایفا می‌کنند. عصب سیاتیک، بزرگ‌ترین عصب بدن، از قسمت پایین کمر (مهره‌های L4 تا S3) شروع شده و از طریق باسن و پشت پاها به پایین ساق پا و انگشتان پا می‌رسد.

هنگامی که دیسک بین مهره‌ای دچار بیرون‌زدگی می‌شود، بخش داخلی آن (هسته پالپوس) از طریق پارگی در لایه بیرونی (آنولوس فیبروزوس) بیرون می‌زند.این بیرون‌زدگی می‌تواند به عصب سیاتیک فشار وارد کند یا آن را تحریک کند، که منجر به درد، التهاب و سایر علائم سیاتیک می‌شود.

• سندرم (Piriformis)

در این عارضه با سفت شدن یا اسپاسم عضله پیریفورمیس عصب سیاتیک آزرده میشود و این عامل باعث ایجاد درد در عصب سیاتیک می‌شود. سندرم پیریفورمیس، وضعیتی است که در آن عضله پیریفورمیس، واقع در عمق باسن، دچار اسپاسم یا گرفتگی می‌شود و به عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند. این فشار می‌تواند باعث بروز علائمی شبیه به سیاتیک شود.

• افزایش وزن

افزایش وزن یکی از عواملی است که می‌تواند خطر ابتلا به درد سیاتیک را افزایش دهد یا درد موجود را تشدید کند.  بر اساس تحقیقات انجام شده یکی از هزازان مشکلاتی که بر اثر افزایش وزن به وجود می‌آید، درد سیاتیک است. با بالا رفتن وزن فشار وارد شده به عضلات و عصب‌های سیاتیک بیشتر می‌شود. اضافه وزن، به ویژه در ناحیه شکم، فشار بیشتری بر ستون فقرات وارد می‌کند. این فشار اضافی می‌تواند باعث فشرده شدن دیسک‌های بین مهره‌ای شود، که ممکن است منجر به فتق دیسک و فشار بر عصب سیاتیک شود.

• بالا رفتن سن

یکی دیگر از عواملی که عصب سیایتک را تحت تاثیر قرار می‌دهد، افزایش سن است. با بالا رفتن سن حساسیت عصب‌ها بالاتر رفته و امکان ایجاد درد سیاتیک بیشتر می‌شود. بالا رفتن سن، تغییرات متعددی را در بدن ایجاد می‌کند که می‌تواند خطر ابتلا به سیاتیک را افزایش دهد. با افزایش سن، دیسک‌های بین مهره‌ای که نقش ضربه‌گیر را در ستون فقرات ایفا می‌کنند، آب خود را از دست می‌دهند و نازک‌تر می‌شوند. این امر می‌تواند منجر به پارگی یا فتق دیسک شود که در نتیجه، عصب سیاتیک تحت فشار قرار می‌گیرد و باعث درد سیاتیک می‌شود.

• تومورها

تومورهای ایجاد شده در نواحی کمر می‌تواند به عصب‌های سیاتیک آسیب برساند پس می‌توان تومورهای ایجاد شده در کمر را یکی از عوامل تاثیرگذار روی سیاتیک دانست. تومورهایی که در نزدیکی عصب سیاتیک رشد می‌کنند، می‌توانند مستقیماً به آن فشار وارد کنند. این فشار می‌تواند باعث التهاب، تحریک و درد در طول مسیر عصب شود. تومورها می‌توانند باعث التهاب و تحریک بافت‌های اطراف عصب سیاتیک شوند. این التهاب می‌تواند باعث درد، تورم و سفتی در ناحیه سیاتیک شود.

• سبک زندگی و مشاغل خاص

سبک زندگی و برخی مشاغل خاص می‌توانند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به درد سیاتیک را افزایش دهند. بسیاری از مشاغل امروزی با نشستن‌های طولانی مدت و تحرک کم همراه هستند. این عوامل می‌توانند باعث ایجاد آسیب جدی به عصب‌های سیاتیک شوند. افرادی که ساعات طولانی را پشت میز یا در حال رانندگی می‌گذرانند، فشار زیادی به ستون فقرات و عصب سیاتیک وارد می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به ضعف عضلات، فتق دیسک و در نتیجه سیاتیک شود.

درمان سیاتیک به چه روشهایی انجام می شود؟

در جواب سوال درمان سیاتیک چیست و رهایی از درد عصب‌های سیاتیک، می‌توان از روش‌های زیر استفاده نمود. در ادامه با برخی از این روش‌ها آشنا می‌شوید:

1.استراحت

معمولا بعد از مراجعه به پزشک، اولین روش درمان پیشنهادی برای از بین بردن درد سیاتیک، استراحت است. البته باید بدانید منظور از استراح بی تحرکی کامل نیست. منظور از استراحت حد استانداردی از فعالیت است که علاوه بر عدم فشار به بدن، شما را بی تحرک کند.

2.استفاده از کمپرس یخ

با انجام این کار شما می توانید باعث کاهش تورم و تنش در ناحیه مورد نظر که کمر می باشد شوید. توجه داشته باشید که باید کیسه یخ را به مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه در روی کمر قرار دهید تا نتیجه مورد نظر حاصل شود. پیشنهاد می دهیم حتما این کار را تا ۴ بار در روز انجام دهید. بهتر است در کنار کیسه های کمپرس سرد از کمپرس گرم استفاده نمایید تا از این طریق رگ های خونی منقبض شده و درد شما تسکین پیدا کند.

 3.استفاده از کمپرس گرم

استفاده از کمپرس گرم یکی از روش های درمان خانگی محسوب می شود که برای تسکین درد سیاتیک از آن استفاده می کند.کمپرس گرم به شل شدن عضلات کمک می کندو با ترشح اندورفین باعث بهبودو به ارتقای سلامتی کمک می کند.

 4.تغییر حالت بدن

یکی دیگر از روش های درمان خانگی تغییر حالت بدن می باشد در این روش باید خود را وضعیت یکنواخت خارج کنید و نباید به مدت طولانی در یک حالت یکسان بمانید به همین منظور نیاز است که هر 20 دقیقه یکبار حالت خود را تغییر دهید​

5.انجام حرکات ورزشی

استفاده از برنامه ورزشی می‌تواند یک روش بسیار مفید برای از بین بردن درد سیاتیک باشد. البته باید بدانید ورزش‌ها وحرکات کششی انجام شده برای از بین بردن سیاتیک باید بر اساس میزان توانایی بدن طراحی شود و در صورت سنگین بودن برنامه ورزشی امکان آسیب به عضلات بالا می‌رود.این حرکات ورزشی عبارتند از:

 کشش زانو تا سینه

1.به پشت دراز بکشید و زانو ها را خم کنید و پا ها را به طور مستقیم از هم باز کنید سپس بالاتنه را آرام نگه داریدو چانه را آرام بر روی قفسه سینه قرار دهید.

2.یک زانو را به سینه خود خم کنید و با دو دست خود بگیرید و با نفس های عمیق ۲۰ تا ۳۰ ثانیه در ایحابت بمانید. و برای زانوی مقابل نیز اینکار را تکرار کنید.

3.این ورزش را ۳ بار تکرار کنید.
 

کشش آزاد کردن عصب سیاتیک

۱-  به پشت دراز بکشید. یک بالشتک یا کتاب کوچک و صاف زیر سر خود قرار دهید. زانوها را خم کنید و پاها را مستقیم و به اندازه باسن از هم باز کنید. بالاتنه را آرام نگه دارید و چانه را به آرامی در آن فرو کنید.

۲-  یک زانو را به  سمت سینه خود خم کنید. پشت ساق پای خود را با دو دست بگیرید و سپس زانو را به آرامی صاف کنید. ۲۰ تا ۳۰ ثانیه دراین حالت بمانید و نفس های عمیق بکشید. زانو را خم کرده و به حالت اولیه برگردید.

۳- سپس همین کار را با زانوی طرف مقابل انجام دهید.

۴- این ورزش را سه بار تکرار کنید.  

 خم شدن به پشت  

۱- به روی شکم دراز بکشید و در حالی که آرنج ها به پهلو خم شده اند ، روی بازوها قرار بگیرید.  به سمت زمین نگاه کنید و گردن خود را صاف نگه دارید.

۲-  گردن خود را صاف نگه دارید ،تنه خود را به عقب بکشید و به پشت خود قوس دهید. نفس بکشید و 5 تا 10 ثانیه نگه دارید.به موقعیت شروع بازگردید.

۳- این کار را  ۸ تا ۱۰ بار تکرار کنید.

 6.مصرف دارو

استفاده از دارو یکی از درمان‌های کاربردی است. البته باید بدانید استفاده از داروهای مربوط به اعصاب و عضلات دارای حساسیت بالایی هستند به همین دلیل بهتر است در مصرف این داروها دقت لازم را به کار ببرید.برای مثال: قرص گاباپنتین برای جلوگیری و کنترل تشنج مورد استفاده قرار می‌گیرد که  برخی از داروهای مورد استفاده برای از بین بردن درد عصب‌های سیاتیک عبارت از موارد زیر هستند  در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

داروهای شل کننده عضلات

گرفتگی عضلات معمولا باعث ایجاد فشار به عصب‌ها می‌شوند. استفاده از داروهای داروهای شل کننده‌های عضلانی را از گرفتگی خارج کرده و فشار ایجاد شده در عصب‌ها را از بین می‌برند.متوکاربامول یک داروی پرمصرف از دسته داروهای شل کننده ی عضلانی می باشد که برای تسکین درد های عضلانی حاد و استخوانی (در یک دوره ی کوتاه) استفاده می شود.

داروهای غیر استروئیدی(NSAID)

داروهای غیر استروئیدی یا ضد التهاب یکی از کاربردی‌ترین داروهای پزشکی به شمار می‌روند. این داروها دارای سه خاصیت مهم از جمله مسکن ضد التهاب، ضددرد و تب‌بُر هستند که برای از بین بردن درد سیاتیک مفید می‌باشند.ایبوپروفن از جمله داروی غیر استروئیدی می باشد که برای درمان درد، تب و التهاب استفاده می شود.

پمادهای موضعی

یکی دیگر از داروهای کاربردی برای از بین بردن درد سیاتیک پمادهای موضعی هستند. داروهای موضعی معمولا به شکل پماد مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته باید بدانید این پمادها درمانی موقت به شمار می‌روند.

تزریق استروئید اپیدورال

یکی از بهترین راه های درمان سیاتیک کمر که امروزه پزشکان نیز آن را بسیار توصیه می ‌کنند تزریق ستون فقرات است.

داروی کورتیکواستروئید به عنوان یکی از داروهای ضد التهابی در نظر گرفته شده که آن را به قسمت تحتانی کمر تزریق خواهند کرد و می تواند نقش بسیار مهم و کاربردی جهت کاهش پیدا کردن درد و تورم در اطراف ریشه های عصبی به دنبال داشته باشد.

معمولاً هنگامی که این تزریق در بازه های زمانی مختلف یعنی حداقل به مدت سه ماه انجام شود، می تواند بهبودی فرد را به دنبال داشته باشد. لازم به ذکر است بیان کنیم که این تزریق تحت بی حسی موضعی برای بیمار انجام می شود و از آن به عنوان یک درمان سرپایی نام می برند و احتیاجی نیست در بیمارستان بستری شوید. هنگام مراجعه پس از تزریق و چند ساعت تحت نظر قرار گرفتن می توانید به منزل باز گردید.

 

 7.درمان سیاتیک با فیزیوتراپی

یکی دیگر از درمان‌های کاربردی برای از بین بردن درد سیاتیک، فیزیوتراپی است. استفاده از فیزیوتراپی می‌تواند عضللات شما را از گرفتگی خارج کرده و با الگویی صحیح بدن شما را به فعالیت وا دارد. این فعالیت می‌تواند در از بین بردن درد سیاتیک مناسب باشد.در این روش برای کاهش درد های سیاتیک با متدهای مختلف فیزیوتراپی از جمله جریانات تنس و الکترومغناطیس با فرکانس های مختلف استفاده می کنندکه فیزیوتراپیست با در نظرگرفتن فرکانس امواج  که ممکن است از 4 تا 6 هفته طول بکشد.

 8.درمان عصب سیاتیک با جراحی

برای درمان سیاتیک پا چه باید کرد؟باید بدانید امروزه برای درمان سیاتیک می‌توان از جراحی‌های مختلف نیز استفاده کرد که به منظور برداشتن فشار از روی ریشه های عصب سیاتیک در کمر انجام می شوددر این روش ریشه های عصب سیاتیک در کمر یک عامل فشارنده فشرده می شوندکه می تواند پارگی یا فتق دیسک کمری تنگی کانال نخاعی و یا سرخوردگی مهره های کمری باشد. برخی از این جراحی‌ها عبارت از موارد زیر هستند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

جراحی دیسککتومی

عمل جراحی دیسککتومی یک جراحی کم تهاجم برای ستون فقرات است. معمولا از این جراحی برای برداشتن دیسک کمر استفاده می‌شود. با برداشتن ددسک کمر می‌توان از درد عصب‌های سیاتیک نیز جلوگیری کرد.

جراحی لامینکتومی

این جراحی یک جراحی کاربردی برای کاهش فشار به عب‌های کمر است.. در این نوع جراحی استخوان مهره که لامینا نام دارد و بر روی عصب قرار دارد به صورت کامل و یا بخشی از آن برداشته می شود تا از فشار اضافی جلوگیری شود.

 9.استفاده از طب سوزنی

یکی دیگر از درمان‌های رایج و قدیمی برای از بین بردن درد سیاتیک، استفاده از طب سوزنی است. در این روش درمان با استفاده از سوزن عصب‌های مشخصی را فعال کرده و از درد عضلات و عصب‌ها جلوگیری می‌کنند.

 10.اوزون درمانی

اوزون درمانی یا اوزون تراپی یکی دیگر از  درمان‌های کاربردی برای سیاتیک است. در این روش با استفاده از  گاز اوزون و مواد تقویتی برای بازسازی بافت ها، بافت‌های فرسوده عصب و عضلات را بازسازی می‌کنند و با استفاده از آن درد سیاتیک را از بین می‌برند.

 11.استفاده از لیزر

امروزه استفاده از لیزر درمانی برای بسیاری از عارضه‌ها کاربرد دارد. درمان سیاتیک نیز از جمله این عارضه‌هاست. در این روش با استفاد از درجات مشخص پرتوهای لیزری عصب‌های ساتیک را تقویت می‌کنند و باعث کم کردن درد می شود.

 12.استفاده از ماساژ درمانی

امروزه برای از بین بردن درد سیاتیک از روش‌های ماساژ درمانی نیز استفاده می‌شود. البته این روش درمانی یک روش درمانی سنتی  و با دارو درمانی متفاوت است که دارای قدمت زیادی می‌باشد. با این حال به دلیل غیر شیمیایی بودن این درمان می‌توان آن را روش مناسبی برای از بین بردن سیاتیک دانست.

بهترین روش برای درمان سیاتیک کدام است؟

بعد از آشنایی با روش‌های مختلف درمان سیاتیک باید بدانیم بهترین روش برای درمان سیاتیک کدام است.برای پاسخ به این سوال باید بدانید انتخاب بهترین روش درمانی تحت تاثیر عوامل مختلفی است به همین دلیل برای انتخاب بهترین روش باید به مواردی مانند شرایط بیمار، هزینه درمان، در دسترس بودن روش درمان توجه داشته باشید. مؤثرترین رویکرد به عوامل متعددی از جمله علت زمینه‌ای، شدت درد و ترجیحات فردی شما بستگی دارد. با این حال، ترکیبی از روش‌های درمانی اغلب برای تسکین درد و بهبود عملکرد توصیه می‌شود. در موارد نادر، جراحی ممکن است لازم باشد.

 آیا سیاتیک قابل پیشگیری است؟

در بخش قبل درباره روش‌های درمان و کاهش درد سیاتیک به طور مفصل توضیح داده شد. اما در کنار این روش‌ها برخی از اقدمات زیر هم می‌توانند به پیشگیری، درمان و بهبود درد سیاتیک کمک کنند. این روش‌ها عبارتند از:

• ورزش منظم و اصولی
• ​حفظ وزن نرمال و کاهش وزن در صورت چاقی
• خودداری از بلند کردن ناگهانی اجسام سنگین
• حفظ حالت بدنی مناسب در هنگام نشستن و خوابیدن و جابجایی وسایل
• عدم مصرف دخانیات

سؤالات متداول

از آنجایی که درد سیاتیک نوعی شایع در بین افراد مختلف است و خیلی‌ها تجربه این درد را در زندگی داشته‌اند، سوالات زیادی هم پیرامون آن وجود دارد. ما در این بخش به چند مورد از مهم‌ترین سوالات درباره سیاتیک پاسخ داده‌ایم:

چه مدت زمانی برای درمان سیاتیک لازم است؟

پیش از هر چیزی باید بیان کنیم که سیاتیک کمر می‌تواند شامل دو نوع حاد یا مزمن باشد. معمولاً درد سیاتیک حاد بین یک تا دو هفته طول می کشد و پس از گذشت چندین هفته متوالی نیز برطرف خواهد شد، اما در برخی مواقع این امکان وجود دارد که بعد از فروکش کردن درد تا یک مدت کوتاهی احساس بی حسی در قسمت پاها داشته باشید. این امکان نیز وجود دارد که در طول سال حداقل چندین بار دچار عود سیاتیک شوید.

برای درمان سیاتیک چگونه باید دراز بکشیم یا بخوابیم؟

چنانچه شما هم به این مشکل گرفتار هستید پیشنهاد می دهیم که به پشت یا حالت جنینی دراز بکشید و بخوابید که بهترین حالت برای بیماران سیاتیک می باشد. با توجه به این مورد که درد ناشی از عصب سیاتیک تحریک شده می باشد لازم است طرز خوابیدن شما به گونه ای باشد که به هیچ عنوان فشار داخل کانال نخاعی نرسد یا به کمترین مقدار باشد. خوابیدن به پهلوها یا جمع کردن زانوها در داخل بدن که در اصطلاح عمومی و پزشکی به آن حالت جنینی گفته می شود می تواند بهترین راه و حالت برای خوابیدن آن دسته از افرادی که به سیاتیک مبتلا هستند باشد.

عدم درمان به‌موقع سیاتیک، چه مشکلاتی را به همراه دارد؟

یکی از نکاتی که باید به آن توجه داشته باشید، درمان به‌موقع سیاتیک است. در صورت عدم درمان به‌موقع سیاتیک مشکلات زیادی می‌تواند برای شما ایجاد شود. برخی از این مشکلات عبارت از موارد زیر هستند:

• آسیب عصبی
• بی حسی 
• سوزن سوزن شدن
• ضعف در زانو
• فلجی عضلات

 آیا سیاتیک با طب سنتی، قابل درمان است؟

یکی ازبهترین روش های درمان سیاتیک استفاده از طب سوزنی می باشد.طب سوزنی با ایجاد اثرات ضدالتهابی همچنین ضد درد و ضد اسپاسم بودن آن، افزایش خونرسانی و تحریک عصب به کاهش درد سیاتیک کمک می کند.طب سوزنی حتما باید توسط متخصص انجام شود.

سخن پایانی

در این متن درباره درد عصب سیاتیک، مشکلات ایجاد کننده این درد و روش‌های پیشگیری، درمان و بهبود درد سیاتیک صحبت شد. به طور کلی می‌توان گفت که سبک زندگی سالم، به معنای ورزش درست و اصولی، تغذیه مناسب، داشتن حالات بدنی استاندارد در هنگام نشستن و خوابیدن و کار کردن و مواردی از این دست، می‌توانند در پیشگیری از ابتلا به این درد شدید موثر باشند. اگر بنا به هر دلیلی دچار درد سیاتیک شدید می‌توانید از روش‌های گفته شده در این متن برای درمان و کاهش درد خود استفاده نمایید.