عجیب‌ترین رازهای سر به مهر اهرام فراعنه مصر

گجت نیوز: اهرام از باشکوه‌ترین سازه‌های ساخته شده توسط بشر در طول تاریخ هستند. با این وجود رازهایی در مورد اهرام باستانی مصر وجود دارد که بی‌پاسخ باقی مانده‌اند.

شیفتگی جهان به مصر باستان سابقه‌ای طولانی دارد. فرمانروایان یونانی و مصری اغلب خود را به شکل سلاطین قدیم مصر در می‌آوردند تا امپراطوری مصر باستان را تسخیر کنند. سلاطین قدیم مصر فرعون نام داشتند. فراعنه مصر از بیست و شش سلسله بوده و تاریخشان تقریباً سه هزار سال را شامل می‌شود و پایتخت بسیاری از آن‌ها در اصل ممفیس بوده‌ است.

پس از تهاجم ناپلئون به مصر در سال ۱۷۹۸، علاقه به مطالعه در مورد آثار باستانی موجود در مصر، اروپا را فرا گرفت و باستان شناسان شروع به کشف اسرار موجود در این کشور کردند. آن‌ها معابد و مجسمه‌های عظیم، تصاویری از فراعنه و تعداد بی‌شماری از مقبره‌ها و اهرام برجای مانده را کشف کردند.

اهرام مصر باستان از نظر عظمت بی‌مانند هستند. اهرام باستانی مصر به عنوان مقبره‌هایی برای تشییع جنازه فراعنه و مقامات عالی رتبه از ۲۶۰۰ سال قبل از میلاد ساخته شدند. این بناهای تاریخی عظیم، قدرت و ثروت یک فرعون را به نمایش می‌گذاشتند و به عنوان مکانی برای عروج به زندگی پس از مرگ عمل می‌کردند.

تاکنون بیش از ۱۰۰ هرم در مصر یافت شده است که عمدتاً در امتداد کرانه غربی رود نیل هستند. این اهرام در اندازه‌های مختلفی ساخته شدند. هرم پلکانی جوسر، هرم خمیده با شکل منحصربه‌فرد و سه هرم نمادین جیزه، انواع مختلفی از اهرام باستانی مصر هستند که تا به امروز کشف شده‌اند.

تحقیقات در مورد اهرام باستانی مصر از اوایل قرن نوزدهم آغاز شد. باستان شناسان شن و ماسه موجود بر روی آثار یافت شده از دل اهرام را پاک کرده و شروع به تحقیق در مورد آن‌ها کردند. متاسفانه گاهی اوقات باستان شناسان برای ورود به اهرام و کشف آثار درون آن‌ها، از دینامیت استفاده می‌کردند و موجب وارد شدن خسارت به ساختمان اهرام می‌شدند.

با تمام کاوش‌هایی که تاکنون صورت گرفته، باستان‌شناسان و محققان هنوز نتوانسته‌اند تمام اسرار و رازهای پنهان شده درون اهرام باستانی مصر را کشف کنند. برخی از رازهای کشف شده نیز به‌طرز عجیبی ناشناخته هستند و پژوهشگران هنوز پاسخی برای توجیح آن‌ها نیافته‌اند. در ادامه به بررسی ۳ مورد از عجیب‌ترین رازهای سر به مهر اهرام باستانی مصر که هنوز هم بی جواب هستند خواهیم پرداخت.

۱. اهرام مصر چگونه ساخته شدند؟

هرم بزرگ جیزه (که با نام هرم خوفو یا خئوپس نیز شناخته می‌شود)، قدیمی‌ترین و عظیم‌ترین هرم در مصر باستان است که تنها بازمانده از عجایب هفتگانه جهان به‌شمار می‌آید. بزرگترین هرم مصر، از ۲.۳ میلیون بلوک سنگی ساخته شده که وزن هر کدام بین ۲.۵ تا ۱۶ تن است. پژوهشگران، تاریخ ساخت این هرم بزرگ را به بیش از ۱۲ هزار سال پیش نسبت می‌دهند.

مصریان باستان هرم خوفو را ایخت می‌نامیدند که به معنای «نور باشکوه» است. دلیل این نام‌گذاری این بود که سطح خارجی این هرم از سنگ‌آهک سفید صیقلی پوشیده شده بود که نور خورشید را بازتاب می‌داد و باعث می‌شد هرم مانند یک جواهر بدرخشد.

حال سوال اصلی در مورد این هرم بزرگ و سایر اهرام باستانی مصر این است که مصریان چگونه چنین اهرام عظیمی را بدون استفاده از ماشین‌ها و تجهیزات پیشرفته می‌ساختند؟ از آنجایی که تا ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح گاری و ارابه برای جابه‌جایی وجود نداشته است، این موضوع واقعا چالش برانگیز است که مصریان چگونه بلوک‌ها و سایر وسایل مورد نیاز برای ساخت اهرام را جا‌به‌جا می‌کردند. به باور برخی محققان، مصریان باستان با احداث کانال‌هایی در آب رود نیل قطعات، عظیم سنگ را به نزدیکی محل احداث اهرام منتقل می‌کردند.

در حالی که تئوری‌های متعددی در مورد نحوه ساخت اهرام باستانی مصر وجود دارد، اما هیچ شواهد محکم و باستان شناسی برای حمایت از آن‌ها موجود نیست. یک نظریه در مورد نحوه جابجایی بلوک‌ها مربوط به سورتمه و ماسه مرطوب است. یک نقاشی در مقبره Djehutihotep مردانی را نشان می‌دهد که مجسمه عظیمی را روی سورتمه می‌کشند و در مقابل آن‌ها یک نفر آب را روی ماسه می‌ریزد.

در حالی که در ابتدا تصور می‌شد این تصویر یک حالت تشریفاتی باشد، فیزیکدان «دانیل بون» اخیراً کشف کرد که مقدار مناسب آب، حدود دو تا پنج درصد حجم ماسه و سفتی شن را افزایش می‌دهد و اصطکاک بین جسمی که کشیده می‌شود و زمین را کاهش می‌دهد. این موضوع حرکت جسم را بسیار آسان‌تر می‌کند.

ممکن است از همین تکنیک برای کشیدن بلوک‌های سنگی به محل ساخت و ساز هرمی استفاده شده باشد. با این حال، زمانی که بلوک‌ها در محل ساخت و ساز هرم قرار گرفتند، چگونه بدون استفاده از ابزارآلات مکانیکی در جای خود قرار داده می‌شدند؟ یک سطح شیبدار پیدا شده در یک معدن که مربوط به ساخت هرم خوفو است، نشان می‌دهد که مصریان باستان می‌توانستند بلوک‌های سنگی را در شیب تند رو به بالا از معدن بیرون بکشند.

بنابراین، این احتمال وجود دارد که از رمپ‌های مشابهی برای بالا بردن سنگ‌ها از کناره‌های هرم برای قرار دادن استفاده شده باشد. (رمپ نوعی شیب راهه و مسیری شیب دار است که برای ارتباط و وصل کردن قسمت بالایی یک سازه به بخش پایینی آن به کار می رود.) با این حال، سیستم دقیق انتقال سنگ‌ها به بالای هرم ناشناخته است. رمپ‌ها می‌توانستند در بیرون هرم قرار داده شوند، مانند جاده‌ای کوهستانی به شکل مارپیچی، مستقیم و یا طولانی. همچنین این امکان وجود دارد که آن‌ها در داخل هرم ساخته شده باشند.

اینکه چگونه یک بلوک ۱۶ تنی را می‌توان به بالای یک سطح شیبدار منتقل کرد، موضوع ناشناخته دیگر در مورد نحوه ساخت اهرام باستانی مصر است. این موضوع را با تئوری‌هایی مانند سورتمه، غلتک‌های چوبی و ستون‌های چوبی که به هر طرف بلوک بسته می‌شدند، می‌توان توجیح کرد. نحوه عملکرد این ساز و کارها به این‌گونه بود که شکل بلوک‌ها را از مربع به چند ضلعی تغییر می‌دادند و به آنها اجازه می‌دهد تا مانند بشکه غلت بخورند.

نظریه‌های فراوانی نیز در مورد افرادی که این اهرام را می‌ساختند وجود دارد. طبق محتمل‌ترین نظریه‌ها، گروهی از نیروهای متخصص و صنعتگران وظیفه‌ی ساخت اهرام را بر عهده داشتند که با گروه‌های ۲۰۰۰ نفری از کارگران و نیروهای فصلی کار می‌کردند. طبق اطلاعات فرضی موجود، این افراد در ابتدا به گروه‌های ۲۰۰ نفره تقسیم شده و هر گروه نیز تیمی با ۲۰ عضو تشکیل می‌داده. طی آزمایش‌های صورت گرفته، محققان به این نتیجه رسیدند که هر یک از تیم‌ها می‌توانستد در مدت زمانی کوتاه بلوک‌های ۲٫۵ تنی را از معدن به محل ساخت اهرام منتقل کنند.

۲. داخل حفره های مرموز هرم خوفو چه چیزی پنهان شده است؟

باستان‌شناسان در سال ۲۰۱۷ طی یک پروژه تحقیقاتی، دو فضای خالی بزرگ در هرم خوفو کشف کردند. با بررسی‌های فراوان، باستان شناسان نتوانستند به طور دقیق مشخص کنند که دلیل وجود این حفره‌های خالی چیست. محتویات داخل برخی از حفره‌های هرم نیز همچنان یک راز باقی مانده است.

با کمک توموگرافی میون (یک تکنیک اسکن غیرتهاجمی که از پرتوهای کیهانی برای تولید تصاویر سه بعدی از فضاها استفاده می‌کند و می‌تواند عمیق‌تر از اشعه ایکس نفوذ کند)، محققان این دو حفره ناشناخته را در داخل هرم کشف کردند.

محققان درون اولین حفره‌‌ی موجود در داخل این هرم، یک فضای خالی کوچک در وجه شمالی هرم به طول تقریبی ۱۵ فوت مشاهده کردند. این حفره افقی و شیب‌دار بود و شیبی رو به بالا داشت که می‌توانست یک گذرگاه باشد.

پس از آن، حفره‌ی دوم نیز به طول ۱۰۰ فوت در هرم یافت شد. آن حفره در واقع یک گذرگاه باشکوه بود که دسترسی به اتاق‌های تدفین را به سمت مرکز هرم فراهم می‌کرد. بزرگترین فضای خالی درست بالای گالری بزرگ (گذرگاهی که به اتاق فرعون خوفو منتهی می‌شود) قرار دارد و طولی حدود ۹۸ فوت و ارتفاعی حدود ۲۰ فوت برای آن ثبت شده است.

ماهیت این فضای خالی هنوز مشخص نیست و ممکن است یک سالن بزرگ یا چند اتاق کوچک باشد. بعید است که این حفره یک اتاق تدفین باشد، اما می‌تواند برخی از اسرار مهندسی و ساخت و ساز در پشت هرم را در خود جای دهد.

هرم خمیده، که به دستور فرعون اسنرفو، پدر خوفو، ساخته شده، دارای یک اتاق مشابه در بالای اتاق تدفین اصلی است. محققان معتقدند که این فضا به کاهش وزن سنگی که از بالای هرم به ستون‌های سازه فشار می‌آورد، کمک می‌کرده است.

تیم پژوهشی ScanPyramids قصد دارد سیستم تلسکوپی را با حساسیت ۱۰۰ برابر تجهیزاتی که اخیراً برای بررسی حفره‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌ شده، ایجاد کند. استفاده از تلسکوپ‌های میون بسیار بزرگ که در خارج از اهرام باستانی مصر گذاشته می‌شوند، می‌تواند تصاویری با وضوح بسیار بهتر به ما تحویل دهد. از آنجایی که سیستم‌های آشکارساز‌ اندازه بسیار بزرگی دارند، نمی‌توان آن‌ها را در داخل هرم قرار داد. به همین دلیل تیم پژوهشی باید آن‌ها را در خارج از هرم قرار داده و در امتداد پایه حرکت دهند.

الن بروس یکی از دانشمندان این تیم در مصاحبه‌ای گفت: «اگر چند متر مکعب از این حفره‌های خالی با اشیاعی مانند سفال، فلز، سنگ و چوب پر شده باشد، با استفاده از این میون‌ها باید بتوانیم آن را تشخیص دهیم.»

۳. چرا مصریان ساختن اهرام باستانی را متوقف کردند؟

آخرین مورد از اهرام باستانی مصر در حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد ساخته شد. پس از آن، در حالی که افراد ثروتمند و نامدار گهگاه در اهرام یا نزدیک به آن دفن می‌شدند، محل دفن فراعنه تغییر کرد و آن‌ها در دَره پادشاهان نزدیک تبس (اقصر امروزی)، پایتخت جدید مصر باستان، دفن می‌شدند.

اینکه دقیقاً چه چیزی باعث شد تا حاکمان مصر از دفن فراعنه در داخل اهرام دست بکشند، ناشناخته است. فرضیات فراوانی در مورد دلیل این رویداد وجود دارد؛ یک نظریه این است که تغییرات مذهبی در حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد، سبب شد مصریان به جای دفن کردن مردگان خود در اهرام، به دفن آن‌ها در زیر خاک روی بیاورند.

تبس، برخلاف پایتخت قبلی مصر، ممفیس، فضای باز بسیار کمتری داشت و آنچه در آنجا وجود داشت یک محیط صخره‌ای و ناهموار بود که چشم‌انداز ایده‌آلی برای ساخت بناهای تاریخی عظیم محسوب می‌شد. فرضیه دیگر نیز دزدی از محتویات نفیس داخل اهرام باستانی مصر بود. بنابراین مصریان به این فکر افتادند که اگر مردگان به‌همراه هدایا در چنین مکان‌های آشکاری مانند اهرام دفن نشوند، کمتر در معرض غارت قرار می‌گیرند.

همانطور که گفته شد، اطراف دره پادشاهان یک منظره صخره‌ای و پیچیده وجود دارد که به راحتی‌می‌توان دفن‌های سلطنتی و مقبره‌های سنگ‌تراشی شده را در آن پنهان کرد. توتموسیس، اولین فرعونی که در دره پادشاهان دفن شد، مردی به نام ایننی را استخدام کرد تا حفاری‌های مقبره شخصی او را انجام دهد. ایننی در زندگی نامه خود نوشت: «من به تنهایی حفاری قبر صخره‌ای اعلیحضرت را بازرسی کردم، نه کسی درون آن‌را می‌دید، و نه کسی می‌توانست چیزی از درون آن بشنود.» به دستور فرعون توتموسیس، ورودی‌های مقبره مخفی نگه داشته می‌شدند و نگهبانان قبرستان برای جلوگیری از ورود غارتگران در منطقه گشت می‌زدند.

پیتر جیمز، مهندسی که وظیفه بررسی پوشش بیرونی هرم خمیده را برعهده داشت، یک تئوری جدیدتر در مورد اینکه چرا ساخت و ساز هرم متوقف شده را ارائه داده است.

ساخت غیرمعمول هرم خمیده آن را به بهترین هرم حفظ شده تبدیل کرد. پیتر جیمز در هنگام بررسی دلیل تخریب هرم خمیده، متوجه شد که نوسانات شدید دما در صحرای مصر، باعث انبساط و انقباض سنگ آهک استفاده شده بر روی هرم می‌شود و بلوک‌های سنگی را به لبه‌های هرم منتقل می‌کند. این اتفاق همچنین آن‌ها را مجبور به جدا شدن یا شکستن کرده و پوشش بیرونی را از بین می‌برد. به‌علاوه، شکاف‌های بین بلوک‌های سنگی به آن‌ها اجازه می‌داده تا با انبساط حرارتی بدون شکستن پوشش جابجا شوند.

از سوی دیگر، بلوک‌های اهرام جیزه که کاملاً یکنواخت قرار گرفته بودند و هیچ شکافی بین آن‌ها وجود نداشت، هر گونه جابه‌جایی بلوک‌ها باعث می‌شد که آن‌ها به یکدیگر فشار بیاورند و همین موضوع سبب می‌شد بدنه به سرعت متلاشی شود. این فروپاشی احتمالاً زمانی اتفاق افتاده است که ساخت هرم هنوز در حال انجام بوده است. پس از صرف زمان، پول و انرژی بسیار برای ایجاد این بناهای تاریخی بی‌نقص، این نابودی آشکار و سریع آن‌ها می‌توانست یکی از دلایلی باشد که فراعنه ساخت آن‌ها را به عنوان مقبره متوقف کرده به سراغ روش دیگری برای دفن مردگان رفتند.