ابعاد جدید از مرگ پلنگ آواره قائمشهر

دیده‌بان: در گزارش عطالله کاویان - سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران - خطاب به علی سلاجقه آمده است: حوالی ساعت ٥:٣٠ صبح مورخ ۱۴۰۱/۲/۵ ورود یک قلاده پلنگ به ساختمان بانک صادرات خیابان ساری شهرستان قائمشهر مشاهده و مراتب ابتدا به آتش نشانی سپس به محیط زیست قائمشهر و عوامل انتظامی و فرمانداری اطلاع رسانی شد. پس از کسب اطلاع از حضور پلنگ در داخل شهر و سکونتگاه انسانی، هماهنگی‌های اولیه برای ایجاد امنیت و کنترل تردد مردم به عمل آمد و مأموران محیط زیست به همراه مأموران نیروی انتظامی، آتش‌نشانی و هلال احمر در محل مستقر و منطقه تا شعاع ۱۰۰ متر مهار شد اما ممنوعیت تردد برقرار نشد.

وی افزود: پس از اندک زمانی، تجمعات مردمی در محل حضور پلنگ زیاد شد و با ازدیاد رفت و آمد مردم، پلنگ دچار استرس و اضطراب شد و حوالی ساعت ٧ صبح از ساختمان بانک صادرات به داخل خیابان متواری شد و متاسفانه مردم و ماشین‌ها نیز به همراه آن حرکت کردند. پلنگ حین فرار یک نفر از پرسنل نیروی انتظامی را از ناحیه کتف زخمی کرد. در پی آن مأموران انتظامی و محیط زیست اقدام به تعقیب پلنگ برای بیرون راندن و فرصت فرار آن از شهر کردند که در این حین پلنگ پس از طی مسافتی وارد یکی از خیابان‌ها و درون کوچه بن بست وارد حیاط یک خانه مسکونی شد. در این مرحله به دلیل همزمانی با شروع فعالیت روزانه مردم و مدارس، گشت زنی خانه به خانه برای یافتن پلنگ توسط ماموران نیروی انتظامی و محیط زیست به مدت حدود یک ساعت انجام گرفت.

کاویان ادامه داد: در حیاط یکی از اهالی منطقه که مامور نیروی انتظامی مشغول شناسایی بوده است، یکباره پلنگ به نامبرده حمله کرد و وی از ناحیه پشت دچار جراحات شد. در این هنگام با سر و صدا و فریاد استمداد خواهی فردی که مورد حمله پلنگ قرار گرفت و همزمان شنیدن صدای غرش پلنگ، رئیس اداره حفاظت محیط زیست قائمشهر که در جستجوی پلنگ در محل حضور داشت، متوجه می‌شود که پلنگ در پی سر و صدای مأمور زخمی، نامبرده را رها کرده و به کوچه مجاور به سمت یکی دیگر از مأموران انتظامی و او حرکت کرده است.

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران اضافه کرد: در این زمان همکار محیط زیست برای دور کردن پلنگ ابتدا اقدام به تیراندازی هوایی می‌کند اما با توجه به بن بست بودن کوچه، پلنگ به سمت وی یورش و خیز برداشته و آماده حمله به او بود که در این لحظه و در فاصله حدود ۱.۵ تا ۲ متری اقدام به شلیک به سمت پلنگ می‌کند. پلنگ زخمی و مجدد وارد حیاط خانه‌ای در انتهای کوچه می‌شود. با توجه زخمی بودن پلنگ، تا رسیدن ادوات بیهوشی محدوده تحت نظارت کامل بود سپس با دارت و بیهوشی ضعیف، حیوان زنده‌گیری و به‌سرعت به پناهگاه حیات وحش سمسکنده در ساری منتقل شد اما با توجه به جراحات وارده و خونریزی تلف شد. متعاقب این اتفاق، کالبد گشایی و نمونه‌برداری برای آزمایش بیماری هاری نیز صورت گرفت.

وی با اشاره به انتقادات انجام شده نسبت به کندی و تعلل در برنامه زنده‌گیری و انتقال ادوات زنده‌گیری نوشت: با توجه به نداشتن دامپزشک همکار و مقیم در استان، با یک نفر از دامپزشکان مجرب که سابقه همکاری ١٥ ساله با این اداره کل و سازمان حفاظت محیط زیست دارد، قراردادی جهت اخذ خدمات در مواقع ضروری جهت امداد و نجات حیات وحش و نظارت بر بیماری‌ها و درمان مراکز تکثیر در اسارت دشت ناز و سمسکنده وجود دارد که در روز واقعه با نامبرده در ساعات ابتدایی اطلاع از حادثه تماس برقرار و با توجه به عدم پاسخگویی با مراجعه حضوری به منزل او در شهر ساری مشخص شد که او بنا به هماهنگی با دفاتر تخصصی سازمان، برای پیگیری پروژه یوزپلنگ در منطقه توران سمنان حضور دارد.

کاویان اضافه کرد: با توجه به در دسترس نبودن نامبرده با فردی دیگر که توانایی و تجربه لازم برای این فعالیت را دارا و ساکن یکی از روستاهای شهرستان نور است، هماهنگی صورت گرفت و او به دلیل بعد مسافت حدود ساعت ٩ به منطقه اعزام شد امّآ قبل از رسیدن به محل واقعه، پلنگ از محل اولیه متواری و وقایع پیش گفته یعنی ورود به منازل مسکونی افراد و حمله به دو نفر از مأمورین انتظامی صورت گرفته و در پی یورش و نزدیک شدن به مأمور محیط زیست شلیک به پلنگ انجام گرفته بود. لازم به ذکر است که در صورت عدم مداخله و تیراندازی از سوی مأمور محیط زیست، بنا به تجمع بسیار زیاد مردم، احتمال بروز فاجعه جدی به افراد وجود داشته است.

وی درباره زنده‌گیری حیوانات وحشی و گوشتخواران بزرگ جثه که وارد محیط شهری و سکونتگاه های انسانی می‌شوند و تجمعات مردمی وجود دارند، توضیح داد: «امکان دارت کردن حیوان آزاد و رها که هر لحظه احتمال حمله و جابجایی وجود دارد، برای اینکه فرد دارت کننده امکان تعقیب حیوان در حال فرار به نحوی که امکان حمله حیوان وجود نداشته باشد و دارت نیز به موضع هدف بر نقطه خاصی از بدن حیوان (عضلات ناجیه گردنی و ران ) هست برخورد کند، لازم است حیوان پس از دارت شدن تا حداقل زمان لازم برای القای بیهوشی ١٠ تا ١٥ دقیقه کمترین تحرک را داشته باشد. عامل جابجایی و حرکت حیوان که با انقباضات عضلانی همراه است، موجب می شود یا دارت به بدن حیوان خوب وارد نشود و یا باعث برگشت خون به سرنگ و عدم تزریق و عدم بیهوشی کامل حیوان شود و در فرصت القای بیهوشی قطعاً بروز رفتار تهاجمی پلنگ وجود خواهد داشت.»

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران اضافه کرد: معمولاٌ بیهوشی از طریق دارت کردن سرنگ حاوی ماده بیهوش‌کننده برای شرایطی که حیوان در اسارت و یا گرفتار در تله و بی‌حرکت است، کاربرد دارد و در شرایط این چنینی لازم بود با تخلیه کامل محل حضور پلنگ، مفرّی برای خروج و راه فراری برای آن اندیشیده شود، که در واقعه اخیر متأسفانه به دلیل تجمعات مردمی علیرغم تلاش‌های زیادی که توسط همه عوامل حاضر در محل واقعه انجام شد، این فرصت فراهم نشد و پلنگ نیز به جای حرکت در مسیری مستقیم که به اراضی کشاورزی منتهی می‌شد، در فاصله حدود ۱۰۰ متری به کوچه‌ای بن بست و حیاط مسکونی منازل مردم تغییر مسیر داد و بروز رفتار عصبی و استرس به پلنگ و حمله به افراد در نهایت مأمور محیط زیست علی رغم شلیک تیر هوایی و در وضعیتی که پلنگ در فاصله کمتر از دو متری بوده چاره‌ای جز حفظ جان خویش و جمعیت حاضر در صحنه و شلیک به پلنگ در آن لحظه پر استرس نداشت.