با این قیمت‌ها سفره ناهار را حذف کنید

روزنامه همدلی در گزارشی با عنوان «چگونه می‌توان نهار خورد؟» به موضوع گرانی بی سابقه قیمت برنج ایرانی طی روزهای اخیر پرداخته است.

در بخشی از این گزارش آمده:

* واکنش‌ها به افزایش قیمت کالاهای اساسی بخصوص برنج کشت ایرانی، در فضای مجازی بالا گرفته است. در پی عبور برنج از مرز 90هزار تومان، در شبکه‌های اجتماعی طوفانی به پا شده و اظهارنظرها درباره وضعیت بازار اجناس ضروری یکی پس از دیگری از راه می‌رسد. واکنش‌هایی که پس از برخورد حاشیه‌ساز رئیس‌جمهور به دغدغه یکی از کارکنان در یکی از واحدهای تولیدی، دست‌مایه کاربران شبکه‌های اجتماعی شده و با شدت گرفتن قیمت برنج و گوشت، خیلی‌ها می‌پرسند: «آقای رئیسی با برنج 100هزارتومانی و گوشت 300هزارتومانی، چه نهاری می‌توان خورد؟» ماه‌های پایانی سال است و تورم کمر اقشار ضعیف و متوسط را خمیده‌تر کرده؛ می‌پرسند در بازار کالاهای اساسی چه خبر شده که قیمت‌ها با چنین سرعتی سربالایی می‌روند.

* فعالان بازار از برنج کشت ایرانی در محدوده 90 تا 100هزارتومانی خبر می‎‌دهند و حتی بر اساس شنیده‌ها، قیمت برنج وارداتی نیز تا 35هزار تومان گزارش‌شده است. برآوردها نشان می‌دهد که قیمت برنج با افزایش 68.5درصدی در یک سال اخیر از همه بازارها سود بیشتری داشته است. حالا بالا رفتن قیمت این کالای اساسی آن‌چنان در شبکه‌های اجتماعی سروصدا کرده که به گفته سهامداران بورس، اگر به‌جای سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های تولیدی، برنج خریداری کرده بودیم، چه بازدهی جذابی داشت. جدای از این حاشیه‌ها اما به نظر می‌رسد سرعت تورم در کالاهای اساسی با شیب تندتری در حال افزایش است، چراکه ضرورت ناشی از مصرف این کالاها باعث شده تا آخرین جایی که تقاضا کاهش می‌یابد، همین نقطه باشد، با چنین روندی که کالاهای اساسی در پیش‌گرفته‌اند، بیم آن می‌رود قیمت کالاهای ضروری‌تری همچون نان نیز در سال آینده رشد قابل‌توجهی را داشته و کشور با خطر کمبود مواد غذایی مواجه شود.

* بد نیست بدانید که در مرداد همین امسال، یعنی در روزهای جابه‌جایی دولت‌ها؛ قیمت انواع برنج داخلی، بین 20 تا 52هزار تومان متغیر بود، اما حالا حدود شش ماه بعد از ورود دولت سیزدهم به پاستور، قیمت برنج تا نزدیکی‌های 100هزار تومان هم گزارش‌شده است. تحت چنین شرایطی پشیمانی عجیبی در چهره مصرف‌کنندگان برنج دیده می‌شود؛ «هر سال 10کیسه برنج می‌خریدم، امسال برای جلوگیری از مصرف‌گرایی، درحالی‌که قیمت برنج فقط 52هزار تومان بود، به خرید چهار کیسه بسنده کردم؛ حالا قیمت برنج از 86هزار تومان عبور کرده است.» البته که قیمت‌های متفاوتی برای انواع برنج داخلی در بازار ثبت‌شده، اما آن‌طور که بسیاری از فعالان بازار خبر می‌دهند، هر کیلو برنج کشت داخل در محدوده 90 تا 100هزار معامله می‌شود.

* بر اساس گزارش‌های رسیده، قیمت برنج طارم به 92هزار تومان رسیده است. این گزارش‌ها فقط درباره برنج نیست که خبرساز شده، گفته می‌شود قیمت کالاهای اساسی دیگر از قبیل گوشت نیز تا 300هزار تومان گزارش‌شده و در برخی از مناطق نیز خبرها حکایت از خرید قسطی نان دارد. هر چه که هست، قیمت برنج در یک سال اخیر بیش از 60درصد گران‌تر شده و شکر نیز رشدی حدود 76درصدی را در کارنامه خود ثبت کرده است. مقایسه آذر امسال نسبت به مدت مشابه در سال 99، نشان از این دارد که قیمت هر کیلو گوشت نیز 41درصد رشد کرده است.

* در مجموع این کالاها، رسیدن برنج به 100هزار تومان، واکنش‌برانگیزتر شده و یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که هر کیسه برنج ایرانی حالا به نزدیکی‌های یک‌میلیون تومان رسیده. البته که خبرهای رسیده حکایت از این دارد که حال‌وروز کشاورزان و برنج‌کاران هم خوب نیست و برخوردهای پلیسی دامن آن‌ها را گرفته است. یک فعال برنج در این زمینه می‌گوید: «ما برنج‌های خود را خیلی زود فروختیم، چون با گران شدن برنج تعزیرات دست‌بردار نیست، هر روز یک بازرس می‎‌آید و باید توضیح بدهی که این محصول زمین خودت است و برای احتکار نیست.» دیگری می‌گوید: «همین دیروز از طرف سازمان بازرسی اعلام کردند که باید شالی‌کوبی را خالی کنید و گرنه به‌عنوان کالای احتکار شده برخورد می‌کنیم، معمولاً چند ماهی برنج در کارخانه باید بماند، اما این بار به کشاورزان خبر دادیم تا زودتر بیایند و کیسه‌ها را ببرند تا ما گرفتار نشویم.»

* بااین‌همه اما قیمت‌ها کوتاه نمی‌آید و کولاک ادامه دارد. در این میان برخی هم با اشاره به کاهش قیمت دلار، به دنبال علت اصلی گرانی مواد غذایی هستند. این اتفاقات در حالی است که حدود یک ماه پیش، درحالی‌که ابراهیم رئیسی در صحن علنی مجلس برای تبیین لایحه بودجه سال 1401 حاضرشده بود، با ابراز خرسندی در زمینه نزولی شدن سیر تورم گفته بود: «این موضوع بعدها به کاهش قیمت‌ها و تورم در حوزه‌های مختلف می‌انجامد.» دیگر سکان‌داران اقتصادی هم واکنش‌های عجیبی به این ماجرا دارند، ‌دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران گفته: «قیمت‌های فعلی برنج منطقی نیست؛ قیمت برنج را کشاورزان سه استان شمالی تعیین می‌کنند که یک عده سودجویی و افزایش‌های غیرمنطقی در برنج اعمال می‌کنند.» غافل از اینکه طی یک سال اخیر قیمت کود، سم، کارگر و ...، رشد عجیبی را تجربه کرده. هر چه هست، به نظر می‌رسد دولت تا زمانی که مشکل دپوی کالاهای اساسی در بنادر را حل نکند، هر چه برخورد پلیسی هم بیشتر شود، باز هم روند فعلی ادامه خواهد داشت. به نظر می‌رسد یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت کالاهای اساسی مشکل تخلیه کند کشتی‌های حامل بار است. یک فعال صنفی در این زمینه گفته: «حدود 15روز زمان می‌برد تا یک کشتی برنج تخلیه شود.»

* در میان شلوغی‌های تورم در بازار کالاهای اساسی؛ بخصوص برنج، وعده‌ها درباره کاهش قیمت‌ها بار دیگر به گوش می‌رسد. به‌تازگی مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی از توزیع ۱۵۰هزار تن برنج خارجی از ابتدای بهمن تاکنون در بازار خبر داده و گفته است: «قیمت‌ها کاهش می‌یابد.» یزدان سیف با اشاره به اینکه ذخایر راهبردی در بالاترین سطح خود قرار دارد، گفت: «در راستای سیاست‌های کارگروه تنظیم بازار و به‌منظور افزایش میزان عرضه برنج، غیر از برنج بخش خصوصی حدود ۱۵۰هزار تن برنج وارداتی ذخایر راهبردی از طریق شبکه‌های توزیع از اول بهمن‌ماه عرضه‌شده است که ۴۹هزار تن آن وارد بازار شده است». سیف افزود: «در حوزه ذخایر برنج خارجی هیچ‌گونه مشکلی نداریم و برای حفظ آرامش بازار، توزیع برنج وارداتی تا پایان ماه مبارک رمضان ادامه دارد.»

* سیف در پاسخ به سؤالی درباره افزایش انواع نرخ برنج در بازار گفت: «بر اساس رصد فروشگاه‌های زنجیره‌ای، برنج هاشمی آستانه اشرفیه کیلویی ۶۸هزار تومان و برنج فجر هم کیلویی ۴۹هزار تومان عرضه می‌شود.» مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی با بیان اینکه نرخ برنج داخلی تابعی از عرضه و تقاضاست و از سوی بازار تعیین می‌شود افزود: «اما سیاست‌هایی در حوزه تنظیم بازار اتخاذ شده که نرخ برنج خصوصاً برای اقشار کم‌درآمد تعدیل شود.»