خیمه جدید اعراب در میادین نفتی ایران

خبرگزاری مهر: یکی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری شتاب در طرح توسعه میادین مشترک نفت و گاز کشور است که با وجود ابلاغ این سیاست های کلان توسط رهبر انقلاب اما توسعه اکثر میادین مشترک نفتی ایران با اعراب در خلیج فارس متوقف است یا پیشرفت لاک پشتی دارد.

در شرایط فعلی پیشرفت طرح توسعه میادین بزرگ مشترک نفتی ایران در خلیج فارس شامل توسعه میادین فروزان، اسفندیار، فرزاد A و B، آرش (مشترک با عربستان سعودی)، سلمان (مشترک با امارات)، هنگام (مشترک با عمان)، لایه نفتی پارس جنوبی(مشترک با قطر) متوقف و یا با تاخیر روبرو شده است.

از این رو در حالی به گفته مسئولان شرکت ملی نفت ایران طرح توسعه فازهای گازی پارس جنوبی در اولویت اول قرار گرفته است که از سیاست های اجرایی می توان نتیجه گرفت که توسعه میادین مشترک نفتی در خلیج فارس از اولویت توسعه ای بالایی برخوردار نیست.

توقف توسعه میادین مشترک نفتی با عربستان

در حال حاضر طرح توسعه میدان فروزان به عنوان بزرگترین میدان مشترک نفتی با عربستان سعودی در خلیج فارس نه تنها از پیشرفت قابل توجهی برخوردار نیست بلکه با تاخیرهای گسترده ای دست و پنجه نرم می کند.

شرکت ملی نفت ایران برای شتاب در توسعه این میدان مشترک نفتی در حالی ساخت دو سکوی اصلی این میدان را به شرکت های خارجی واگذار کرده است بنا بر اظهارات ماه گذشته غلامرضا منوچهری مدیرعامل تاسیسات دریایی به عنوان پیمانکار توسعه این میدان نفتی در خوشبینانه ترین حالت ساخت دو سکوی ٦٥٠٠ تنی و ٢٥٠٠ تنی میدان فروزان تا ١٨ ماه آینده به پایان می رسد.

بر این اساس فعلا افزایش تولید نفت این میدان مشترک نفتی با عربستان تا سقف ۱۰۰ هزار بشکه در روز منتفی است و پیش بینی می شود توسعه این میدان مشترک نفتی دست کم در دولت دوازدهم به طور کامل در مدار بهره برداری قرار بگیرد.

میدان اسفندیار هم از دیگر میادین مشترک نفتی با عربستان بوده که بنا بر آخرین اظهارنظر رکن‌الدین جوادی مدیرعامل شرکت ملی نفت (بهمن ماه ۹۲) توسعه این میدان فعلا در مرحله جذب سرمایه گذار قرار دارد و عملا اقدام عملیاتی برای توسعه این میدان مشترک با عربستان انجام نگرفته است.

برای توسعه این میدان مشترک نفتی در خلیج فارس به حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری نیاز است که تاکنون شرکت نفت برنامه نهایی خود برای توسعه این میدان را اعلام نکرده ضمن آنکه قرار است با توسعه این میدان در مجموع روزانه ۱۲ هزار بشکه نفت برداشت شود.

در طرح توسعه میدان فرزاد (ب) هم با وجود امضای قرارداد توسعه زودهنگام آن در سال گذشته اما هم اکنون توسعه این میدان دریایی از شتاب لازم برخوردار نیست و حتی در بخش حفاری و ساخت سازه‌های دریایی فعالیت‌ها متوقف شده است.

این در حالی است که اخیرا مذاکراتی با کنسرسیوم هندی به منظور توسعه این میدان نفت و گازی انجام گرفته است که این مذاکرات تاکنون منجر به یک توافق دو جانبه نشده است.

نکته قابل توجه درباره توسعه میدان مشترک فرزاد آن است که هفته گذشته شرکت ملی نفت رسما توسعه این میدان نفتی به عنوان یک بسته جدید سرمایه گذاری را به شرکت‌های خارجی در حاشیه کنگره جهانی مسکو پیشنهاد کرده است.

توسعه میدان آرش متوقف مانده است

رکن الدین جوادی معاون وزیر نفت بهمن ماه سال گذشته در تشریح اخرین وضعیت توسعه میدان مشترک آرش، گفته بود: میدان آرش با وجود آمادگی کامل شرکت ملی نفت طرح توسعه آن به دلیل وجود پاره ای اختلافات مرزی با کشورهای عربستان و کویت با سرعت کمتری در حال انجام است.

با این وجود خرداد ماه سال جاری و همزمان با سفر امیر کویت به تهران مذاکراتی با طرف کویتی بریا توسعه این میدان مشترک نفت و گاز انجام گرفته است.

در شرایط فعلی حفاری چاه های این میدان مشترک گازی در خلیج فارس متوقف شده و شرکت ملی نفت ایران در انتظار پاسخ کویت برای توسعه این میدان مرزی است.

میدان گازی آرش با در اختیار داشتن ذخیره بیش از یک تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی و ۳۱۰ میلیون بشکه نفت خام در شمال غربی خلیج فارس مشترک بین ایران، کویت و عربستان قرار گرفته است.

سال گذشته شرکت‌های ملی نفت کویت (کی.پی.سی) و آرامکوی عربستان سعودی به منظور توسعه میدان نفت و گاز آرش (الدوره) کنسرسیوم (کی.جی.او) را تاسیس کردند و حتی شهریور ماه سال گذشته برای توسعه میدان مشترک آرش حفاری یک حلقه چاه اکتشافی آغاز شد.

در همین حال مسئولان شرکت ملی نفت ایران در دولت دهم میزان سرمایه‌گذاری اولیه مورد نیاز برای توسعه فاز نخست توسعه میدان آرش را ۱۵۰ میلیون دلار عنوان کرده و اعلام می کردند: به منظور شتاب در توسعه میدان مشترک آرش، قرار است بودجه این پروژه از منابع داخلی شرکت ملی نفت ایران تامین شود.

تاخیر در افزایش تولید میدان مشترک با عمان

در دولت دهم طرح توسعه میدان مشترک نفتی هنگام رسما با ظرفیت تولید حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار بشکه در روز در مدار بهره بردایر قرار گرفت و در نهایت تا پایان فعالیت دولت قبلی ظرفیت تولید نفت از این میدان مشترک با عمان به ۲۰ هزار بشکه در روز رسید.

قرار بود ظرفیت تولید نفت از این میدان مشترک به ۳۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد اما عملا هم اکنون تنها همان ۲۰ هزار بشکه نفت تولید شده در دولت قبلی در این میدان استخراج می شود.

محمدباقر سلیمانی مدیر امور تولید شرکت نفت فلات قاره در گفتگو با سایت وزارت نفت روز گذشته درباره توسعه میدان هنگام، گفت: هم اکنون روزانه بیش از ۲۰ هزار بشکه نفت در هنگام تولید می‌شود که با توجه به برنامه احداث خطوط لوله جدید و افزایش ظرفیت فرآورش نفت در خشکی، ظرفیت تولید این میدان افزایش می‌یابد.

توسعه بزرگترین میدان نفت با قطر متوقف شد

همزمان با توقف و یا پیشرفت لاک پشتی توسعه میادین مشترک نفتی با اعراب در خلیج فارس طرح توسعه لایه مشترک نفتی با قطر هم به طور کامل متوقف شده است.

با گذشت بیش از یک دهه از امضای قرارداد طرح توسعه لایه نفتی پارس جنوبی هنوز امکان تولید و انتقال حتی یک بشکه نفت خام از این میدان مشترک وجود ندارد و این در حالی است که قطر روزانه بیش از ۷۰۰ هزار بشکه طلای سیاه از این مدیان مشترک برداشت می کند.

در حال حاضر حفاری هفت حلقه چاه توسعه ای این لایه مشترک نفتی با قطر در خلیج فارس به پایان رسیده است اما ساخت و راه‌اندازی تنها سکوی در دست ساخت این میدان نفتی از پیشرفت اجرایی لازم برخوردار نبوده و تاکنون هیچگونه برنامه زمان بندی برای نصب و راه اندازی این سکوی دریایی در خلیج فارس توسط شرکت ملی نفت اعلام نشده است.

نحوه انتقال نفت تولیدی لایه نفتی پارس جنوبی هم یکی دیگر از چالش‌های استخراج پایدار طلای سیاه در این میدان مشترک است به طوری‌که تاکنون سناریوهای مختلفی همچون خرید کشتی ویژه استخراج، ذخیره سازی و فرآورش نفت "FPSO" و یا احداث خط لوله دریایی پیشنهاد شده که هیچ یک از این پیشنهادها حتی به مرحله تصویب هم نرسیده است.

در همین حال با توجه به سنگین بودن نفت استحصالی لایه نفتی پارس جنوبی مهمترین سناریوی روی میز شرکت ملی نفت ایران برای آغاز توسعه این میدان مشترک، ساخت و یا خرید کشتی های FPSO به منظور استخراج، فراورش، ذخیره سازی و صادرات نفت این میدان مشترک است.

در این بین رکن الدین جوادی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درباره آخرین وضعیت توسعه لایه نفتی پارس جنوبی با بیان اینکه توسعه این میدان هنوز تکمیل نشده و مانند اتومبیلی می‌ماند که بدنه دارد اما موتور ندارد، درباره خرید کشتی FPSO گفته است: به احتمال زیاد تا ۱.۵ ماه آینده قرارداد ساخت و خرید این کشتی منعقد می‌شود.

هدف از طرح توسعه لایه نفتی پارس جنوبی تولید روزانه ۳۵ هزار بشکه نفت از بخش غیر مشترک این سازند هیدروکربوری است هر چند قطر از سال ۱۹۹۱ میلادی تولید نفت از این میدان مشترک را آغاز کرده است.

ایران رنگ گاز میدان سلمان را می بیند؟

طرح توسعه میدان سلمان با هدف افزایش تولید روزانه نفت از این میدان به ۵۰ هزار بشکه و تولید گاز به ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز پس از نزدیک به یک دهه تاخیر قرار بود تا پایان سال ۹۲ باید به بهره برداری برسد.

با این وجود تاکنون رسما تولید تجاری گاز از میدان سلمان آغاز نشده است و اخیرا وزارت نفت از آغاز شمارش معکوس برای راه اندازی خط لوله سیری- عسلویه به منظور بهره‌برداری و انتقال گاز میدان سلمان به پالایشگاه‌های عسلویه خبر داده است.

در این بین مذاکراتی بین شرکت ملی نفت ایران و امارات متحده عربی برای صادرات گاز میدان مشترک سلمان به این کشور شیخ نشین حاشیه جنوبی خلیج فارس آغاز شده است.