حذف بهزیستی از طرح جوانی جمعیت

روزنامه همدلی: قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده در حالی هفته گذشته به تصویب رسید که انتقادها به این قانون از جنبه‌های مختلف همچنان ادامه دارد و کارشناسان اجرای آن را برابر با افزایش معلولین کشور می‌دانند. قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده ظرف یک ماه تصویب، تأیید و ابلاغ شد. این طرح جنجالی که ۲۴ مهرماه به تصویب مجلس رسید، ۱۱ آبان از تأیید شورای نگهبان گذشت و ابراهیم رئیسی رئیس دولت سیزدهم نیز در ۲۴ آبان وزارت بهداشت و معاونت امور زنان را به اجرای آن فراخواند.

در حالی رئیس‌جمهور دستور اجرای این قانون را داده است که علاوه بر کارشناسان و متخصصان، سازمان بهزیستی نیز به‌عنوان سازمانی که به‌صورت مستقیم و بدون واسطه با قشر معلول جامعه ارتباط دارد نسبت به این قانون انتقاد دارد و به برخی مواد آن معترض است. به اعتقاد سازمان بهزیستی کشور دو ماده ۵۳ و ۵۶ از قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به‌نوعی موجب افزایش جمعیت معلولان کشور خواهد شد. طبق ماده ۵۳، آزمایش غربالگری و تشخیص ناهنجاری جنین که تا کنون الزامی بود، تنها به درخواست یکی از والدین یا به تشخیص پزشک متخصص انجام خواهد گرفت.

ماده ۵۶ نیز تمامی مراکز پزشکی قانونی در استان‌ها را مکلف کرده که درخواست‌های سقط‌جنین را به یک کمیسیون «سقط قانونی» ارجاع دهند؛ چیزی که به گفته متخصصان، فرایندی طولانی خواهد بود و زمان لازم برای نجات مادر و «سقط درمانی» را به پروسه‌ای طولانی و دشوار و خطرآفرین تبدیل می‌کند.

حذف بهزیستی در روند قانونی کردن طرح جوانی جمعیت

موضوع غم‌انگیز در قانونی کردن طرح جوانی جمعیت این است که سازمان بهزیستی که متولی معلولان کشور است، در روند قانونی کردن این طرح دخالت داده نشد و آن را کنار گذاشته‌اند. آن‌گونه که افروز صفاری فرد، معاون پیشگیری از معلولیت‌های مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی، گفته است: در روند قانونی کردن طرح جوانی جمعیت و حمایت خانواده، کمیسیون جوانی جمعیت، مجلس و شورای نگهبان، هیچ‌کدام، سازمان بهزیستی را در بررسی مواد قانون دخیل ندانسته و از این سازمان نظرخواهی نکرده‌اند.

بعد از تصویب این طرح از سوی شورای نگهبان، افروز صفاری‌فرد، معاون پیشگیری از معلولیت‌های مرکز توسعه همچنان در خصوص ماده ۵۳ و ۵۶ هشدار می‌دهد و می‌گوید سازمان بهزیستی با دو ماده ۵۳ و ۵۶ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مشکل داشت، اما این قانون تصویب شد. ناگفته پیداست سازمان بهزیستی متولی معلولان است و به‌صورت مستقیم با مشکلات و چالش‌های آنان درگیر است؛ بنابراین این سازمان بهتر از هر شخص، نهاد و سازمانی درک می‌کند فارغ از رنجی که شخص معلول از معلولیتش می‌کشد، وجود یک معلول می‌تواند چه مشکلاتی برای خانواده، اجتماع، دولت و سیاست‌گذاری و...

به همراه داشته باشد، اما بااین‌حال هیچ‌کس از این سازمان نظرخواهی نکرد و بهزیستی را حذف کردند. حذف سازمان بهزیستی به‌عنوان متولی معلولان کشور، در روند قانونی کردن طرح جوانی جمعیت یک پیام بیشتر ندارد و آن این است که تصمیم‌گیرندگان این قانون چنان عزم خود را برای اجرای آن جزم کرده‌اند که حتی حاضر به شنیدن یک نظر مخالف نیستند و این فرصت را به خود ندادند که تبعات این طرح و واقعیت‌های موجود از زبان کارشناسان این سازمان را بشنوند که نکند بر تصمیم آنان برای اجرای این قانون ناقص و غیر کارشناسی تأثیر بگذارد.

اظهارنظرهای غیر کارشناسی

اظهارنظرهای موافقان اجرای طرح جوانی جمعیت، نشان‌دهنده این است که این طرح بدون بررسی علمی و کارشناسی جامه قانون پوشیده است و تصمیم‌گیرندگان اجرای آن بر تبعات منفی آن چشم‌بسته‌اند و فقط به دنبال اجرای آن به هر قیمتی هستند؛ حتی به قیمت افزایش معلولان کشور و تحمیل بار مالی به‌نظام سلامت کشور و همچنین خانواده‌ها! یکی از این اظهارنظرهای عجیب از سوی علی‌اصغر عنابستانی مطرح شد. وی که از حامیان این طرح جنجالی است در یک اظهارنظر عجیب تولد چند کودک معلول به‌زعم خود را در قبال افزایش جمعیت بی‌اهمیت جلوه داد.

عنابستانی در این رابطه گفته: «به‌هرحال انسانی که در رحم تشکیل می‌شود و فرآیند‌های رشد را طی می‌کند ممکن است دچار مشکلاتی شده، کامل رشد نکرده و ناقص شود. این امری طبیعی است. حرف این افراد به این معنی است که مثلاً ما در دهه شصت بیشترین رشد جمعیت را داشته‌ایم، فرزندان ناقص زیادی متولدشده و ما دهه شصتی‌های معلول جسمی و ذهنی زیادی داریم؟

به‌هرحال به همان نسبتی که جمعیت اضافه می‌شود، درصدی هم با معلولیت متولد می‌شوند که طبیعی است، ضمن این‌که امروزه با پیشرفت علم پزشکی، آن نسبت کاهش زیادی هم پیداکرده است. در نهایت به نظر ما رشد جمعیت آن‌قدر مطلوب خواهد بود که در مورد آن تعداد اندک تولد‌های مشکل‌دار، نباید نگران باشیم.»

واکنش به سخنان عنابستانی

سخنان عنابستانی با واکنش‌های زیادی همراه شد؛ حساب کاربری اکانت معلولان در توییتر نوشت: «به‌شدت نگرانیم، چون عنابستانی و دیگر نمایندگان موافق طرح تعالی، درک و شناختی از مقوله «معلولیت» و وضعیت اسف‌بار معلولیت در ایران ندارند، برای اثبات ادعایمان عنابستانی را به مناظره دعوت می‌کنیم.» این حساب کاربری در ادامه نوشت: «لطفاً سری به سه‌راه جمهوری بزنید و قیمت عصا، ویلچر معمولی، ویلچر برقی، ویلچر حمام، سمعک، تخت، تشک مواج، باطری ویلچر برقی، پوشینه سوند، لاستیک زیر عصا و توالت فرنگی را هم بپرسید و با مستمری ۳۵۰ هزارتومانی معلولان مطابقت دهید.

کلاس‌های گفتاردرمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی را هم ایضاً.» لازم به یادآوری است غربالگری فراگیر مادران باردار از سال ۱۳۸۰ در ایران انجام می‌شود تا از به دنیا آمدن نوزادان دارای معلولیت و مشکلات ژنتیکی جلوگیری شود. طبق اعلام سازمان بهزیستی از سال ۹۲ تاکنون حدود ۸۲۰۰ مورد از سوی این سازمان به پزشکی قانونی برای سقط ارجاع داده‌شده‌اند و به عبارتی سالانه بین ۹۰۰ تا ۱۴۰۰ مورد به پزشکی قانونی ارجاع شدند و بدین ترتیب از تولد جنین دارای اختلالات ژنتیکی پیشگیری شده است.

بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت ۱۵ درصد از جمعیت هر کشوری را افرادی تشکیل می‌دهند که به‌نوعی از یک معلولیت رنج می‌برند. بخش زیادی از دلایل معلولیت این جمعیت ناشی از عوامل ژنتیکی است و درصد کوچکی از آن ناشی از عوامل محیطی است. با وجود نقش عوامل ژنتیکی بر بروز معلولیت، اما عده‌ای در ایران آستین بالا زده‌اند با بهانه افزایش جمعیت غربالگری را حذف کنند تا جمعیت معلولان کشور افزایش یابد. مردم امیدوارند مسئولانی که به دنبال افزایش جمعیت به هر قیمتی هستند این حقیقت را بپذیرند که افزایش جمعیت بدون پیشگیری از معلولیت خطاست.