زمان تقریبی ایجاد ایمنی واکسن کرونا در بدن

ایسنا: عضو کمیته علمی کووید۱۹ گفت: تعداد بیماران در پیک پنجم نسبت به پیک های قبلی، افزایش قابل توجهی یافته که پیش بینی هم می شد و سه روز پیش، تعداد بیماران شناسایی شده در کشور به حدود ۲۸ هزار نفر رسید که نسبت به تمام پیک های قبلی، یک رکورد جدید بود.

دکتر سید علیرضا ناجی با بیان این مطلب، اظهار داشت: افزایش قابل توجه بیماران و شناسایی ۲۸ هزار بیمار در یک روز، دور از ذهن نبود چون واریانت دلتا که در دنیا و ایران در حال چرخش است، بسیار مسری است و بیشترین قدرت سرایت را در بین جهش ها دارد.

وی افزود: وقتی واریانت دلتا وارد یک جمعیت می شود، در افرادی که واکسینه نشده اند، می تواند چرخش زیادی داشته باشد و مشاهده می شود که اکثر بستری ها در بیمارستانها، به صورت خانوادگی است. نکته نگران کننده این است که میزان شکست ایمنی بدن این جهش در افرادی که واکسینه شده و ایمنی دارند، بیشتر از واریانت های دیگر ویروس است. بگونه ای که شکست ایمنی بدن در جهش های قبلی حدود ۵.۹ درصد اما در این واریانت حدود ۱۹ درصد است.

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: جوامعی که واکسیناسیون بالایی دارند، واریانت دلتا در فرم شدید بیماری کووید۱۹ و مرگ و میر ناشی از آن، تاثیر چندانی نداشته اما با توجه به روندی که تغییر ویروس ها دارند، نگران هستیم. چون باید جلوی گردش ویروس در جوامع گرفته شود. در مبارزه با کرونا، باید قانون ویروس را در نظر بگیریم اما سیاست های خیلی از کشورها، نادیده گرفتن قانون ویروس در مبارزه با آن است و واریانت ها به همین دلیل، ایجاد می شود.

واکسن ها در برابر واریانت دلتا اثربخش هستند

وی افزود: تا الان واکسن ها با توجه به درصد کفایت و قدرتی که دارند، تا حدودی در برابر واریانت دلتا اثربخش هستند اما این یک واقعیت است که تمام واکسن ها نسبت به واریانت دلتا، کاهش کفایت و قدرت را دارند. اوایل که واکسن های کووید۱۹ برای مقابله با ویروس ووهان تولید شد همیشه این بحث بود که هدف واکسن ها، جلوگیری از بیماری علامت دار است اما وقتی واریانت ها و جهش ها ایجاد شدند، به این سمت رفتیم که واکسن ها از بیماری شدید، بستری شدن در بخش مراقبت های ویژه و مرگ و میر بیماران، جلوگیری می کنند.

استاد ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح کرد: با توجه به تفاوت های ژنتیکی، نوع واکسن های مختلف که در جوامع مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین بیماری های زمینه ای، ممکن است واکسن ها در برابر واریانت ها و جهش های ویروس، کارایی بسیار بالایی نداشته باشند و حتی ممکن است که تعداد و درصد اندکی از افرادی که دو دُز واکسن نیز دریافت کرده اند، به فرم شدید بیماری دچار شوند و یا از بین بروند.

کماکان باید شیوه نامه های بهداشتی رعایت شود

وی افزود: از همه مردم می خواهم که بیش از پیش با توجه به وجود واریانت ها و جهش های ویروس، شیوه نامه های بهداشتی را همچنان رعایت کنند. این یک واقعیت است البته همه ما از این شرایط، خسته شده ایم اما نمی توانیم قانون ویروس را با رفاقت با کرونا، بهم بزنیم. ویروس کرونا با هیچ کسی رفاقت ندارد و برای هیچ کشوری در هیچ شرایطی، استثنا قائل نمی شود.

عضو کمیته علمی کووید۱۹ گفت: تقویت بهداشت فردی و اجتماعی مانند استفاده از ماسک، فاصله گذاری اجتماعی، عدم حضور در تجمعات و مسافرت نرفتن، نکاتی است که در این شرایط بسیار مهم است اما رعایت این شیوه نامه ها را الان به وضوح نمی بینیم. در تعطیلات چند روزه عید قربان در ایران، عکس های جاده های شمال اسفناک است و انسان وقتی اینها را می بیند، غمگین می شود.

تعطیلات برای این بود که در خانه بمانیم و جلوی گردش بیشتر ویروس را بگیریم!

وی یادآور شد: تعطیل اعلام کردن چند روزه برای این نبود که مردم به مسافرت بروند بلکه برای این بود که در خانه بمانیم و جلوی گردش بیشتر ویروس را بگیریم و فشاری که روی کادر درمانِ مظلوم است، کاهش پیدا کند اما این رفتار را و همچنین رعایت بهداشت فردی که مهمترین جزء آن، استفاده از ماسک است را در مردم نمی بینیم.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: خیلی ها می گویند کرونا گرفته ایم اما باز هم بیرون از قرنطینه می رویم و می گویند که مراقب هستیم اما باید گفت که اگر مراقب بودید که کرونا نمی گرفتید. عدم ابتلا به کرونا نیازمند رعایت بهداشت فردی و اجتماعی است. بنده با تمام وجودم سختی های شرایط کرونایی را درک می کنم اما بهترین راه، رعایت شیوه نامه های بهداشتی است.

عضو کمیته ملی واکسن کووید۱۹ تاکید کرد: باید سرعت واکسیناسیون در کشور افزایش پیدا کند و معجزه واکسن را در کشورهایی که در حد بالا واکسیناسیون کرده اند را می بینیم و می تواند جلوی ضایعات واریانت ها را بگیرد البته به رفتار برخی از کشورهای اروپایی و آمریکا اعتراض دارم چون تمام دنیا از این شرایط ضرر خواهند کرد.

آزادسازی سریع محدودیت ها در جوامع، اشتباه است

ناجی اظهار داشت: درست است که الان باز هم می بینیم که آمارهای فوت در انگلیس از روزانه حدود یک هزار و ۴۰۰ مورد با واکسیناسیون به تعداد بسیار کمی رسیده اما باید هشیار باشیم چون آزادسازی محدودیت ها در جوامع به این سرعت، باز هم اشتباه است و باید همچنان رویکرد علمی وجود داشته باشد.

وی تاکید کرد: تجربیات مختلف به ما نشان داده که اگر به ویروس، ذره ای مجال بدهیم همان اتفاقی رخ می دهد که مثلا در ویتنام افتاد. ویتنام به عنوان کشوری که در مدیریت کووید۱۹ موفق بود اما با ذره ای سهل انگاری و انتقال کارخانه های اپل از چین به ویتنام، شاهد شیوع ویروس و واریانت در آن کشور بودیم بنابراین باید در مورد خصوصیات و رفتار ویروس، دقت کنیم.

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: سازمان جهانی بهداشت تاکید دارد که در شرایطی که خیلی از کشورهایی که سطح پایین تری از واکسیناسیون دارند، در صورتی که واکسن اضافه وجود دارد حتما باید به کشورهایی اختصاص پیدا کند که هنوز واکسینه نشده و سطح پوشش واکسیناسیون همه کشورها با هم افزایش پیدا کند چون همه ما در یک کشتی هستیم.

مداخلات غیر درمانی در مدیریت کرونا بسیار مهم است

عضو کمیته علمی کووید۱۹ یادآور شد: درست است که واکسیناسیون برای ما خیلی مهم است اما بین کشورهایی که به سطح بالایی از واکسیناسیون نرسیده اند بخواهیم مقایسه کنیم می بینیم که کنترل غیر درمانی از جمله بهداشت اجتماعی، قرنطینه کردن به موقع شهرها و کشورها و با یک عزم راسخ، بسیار مهم هستند.

وی عنوان کرد: درمان در حوزه مدیریت کرونا در هر پیکی از بیماری شاید حدود ۵ تا ۱۰ درصد بیشتر کمک نکند اما اصل موضوع، مداخلات غیر درمانی است. در استرالیا حدود ۱۱ درصد از مردم واکسینه شده اند اما آمار این کشور را وقتی با روسیه مقایسه کنید می بینیم که تفاوت های زیادی دارند و این هم ناشی از اقدامات غیر درمانی در این کشورها است البته کشورهایی مثل استرالیا شرایط خاص خودشان را دارند مثل اینکه جزیره هستند و قرنطینه کردن برای آنها خیلی راحت تر است؛ اما ایران، کشوری است که مرزهای زیادی با کشورهای مختلف دارند و کنترل چندانی هم روی مرزها وجود ندارد.

ناجی یادآور شد: در برخی کشورها از جمله روسیه، قوانینی برای واکسیناسیون در حال وضع شدن است که تزریق اجباری واکسن شود و محرومیت های اجتماعی برای افرادی که واکسن نمی زنند، ایجاد شود و می خواهند که مداخلات غیر درمانی شان را تقویت کنند که خیلی مهم است.

باید به سمت واکسن های جدید برویم که بر علیه واریانت های جدید موثر باشند

وی گفت: باید به سمت واکسن های جدید برویم که بر علیه واریانت های موجود از جمله دلتا، بتا، گاما و آلفا موثر باشند و برای افرادی که می خواهند جدید واکسن بزنند یا افرادی که به عنوان دُز یادآور می خواهند تزریق کنند، باید از واکسن های جدید استفاده کرد.

عضو کمیته علمی کووید۱۹ خاطرنشان کرد: هر کسی که واکسن تزریق می کند، اصلا و به هیچ عنوان ویروس تولید نمی کند و احتیاجی به قرنطینه ندارد و هیچ مشکلی هم برای اطرافیانش ندارد اما کسی که واکسن تزریق کرده و ایمن شده، می تواند عفونت بگیرد. هنر واکسن، جلوگیری از بیماری علامت دار است و ممکن است که نتواند از عفونت جلوگیری کند؛ هرچند عفونت و دفع ویروس هم قبل از واریانت های جدید، خیلی شایع نبود. تا زمانی که پوشش بالایی از واکسیناسیون در جوامع ایجاد نشود، آزادسازی محدودیت های اجتماعی باید با تاخیر انجام شود. هر قدر پوشش واکسیناسیون بیشتر شود، می توان آزادی اجتماعی را افزایش داد.

واکسن ها حداکثر ایمنی را دو تا سه هفته پس از تزریق دُز دوم در بدن ایجاد می کنند

ناجی اظهار داشت: تزریق واکسن در کشورهای اطراف و سپس رفتارهای پرخطر بلافاصله پس از تزریق واکسن، کار اشتباهی است. قریب به اکثر واکسن ها پس از تزریق دُز اول، ایمنی چندانی ایجاد نمی کنند و اوج میزان آنتی بادی در هر واکسن، دو تا سه هفته است و به غیر از مدرنا که ایمنی بالاتری در دُز اول دارد که آنهم کفایت ندارد، سایر واکسن ها حداکثر ایمنی را دو تا سه هفته پس از تزریق دُز دوم در بدن ایجاد می کنند.

عضو کمیته ملی واکسن کووید۱۹ گفت: اخیرا در چین مجوز کارآزمایی بالینی افراد بالای ۳ سال برای واکسن سینوفارم صادر شد و این موضوع، مختص چین است و هر کشوری برای این کار باید بررسی های لازم را انجام دهد. در ایران هیچ واکسنی برای افراد کمتر از ۱۸ سال نداریم؛ البته واکسن ساخت مشترک ایران و کوبا که اطلاعات بسیار خوبی از آن منتشر شده در کوبا می خواهد برای افراد کمتر از ۱۸ سال، واکسیناسیون انجام دهند که در صورت نتیجه بخش بودن، می توانیم در ایران برای دانش آموزان استفاده کنیم.

منعی برای تزریق واکسن در زنان در دوران شیردهی وجود ندارد

وی افزود: هنوز برای زنان باردار، واکسنی در ایران نداریم اما در دوران شیردهی، ممانعتی برای تزریق واکسن کووید۱۹ وجود ندارد و با توجه به تجربیاتی که از واکسن ها با پلتفرم های مختلف در بیماری های قبلی از جمله ابولا داشته ایم، ممانعتی برای تزریق واکسن در دوران شیردهی وجود ندارد و می تواند در آنتی بادی مادران و احتمالا فرزندان آنها موثر باشد.

ناجی تصریح کرد: آنچه واریانت دلتا را نسبت به سایر جهش ها خطرناک تر و متمایزتر می کند، ایجاد میزان کمّی بسیار بالای ویروس و قدرت تکثیر بسیار بالای ویروس است و این موضوع باعث شده که نمای اپیدمیولوژی هم تغییر کند چون درگیری ریوی بیشتر می شود و تکثیر آن در سلول بسیار بالا است و در کودکان نیز می تواند ایجاد بیماری کند.

خوددرمانی و مصرف بعضی داروها قبل و بعد از تزریق واکسن توصیه نمی شود

وی تاکید کرد: خوددرمانی و استفاده از داروهایی مانند آسپرین یا نوشیدنی ها قبل و بعد از تزریق واکسن، توصیه نمی شود. مکانسیم ایجاد لخته خون ناشی از تزریق واکسن، با آسپرین پیشگیری و درمان نمی شود حتی مصرف آسپرین در این موارد ممکن است خطر هم ایجاد کند البته کسی که سابقه مصرف آسپرین برای درمان بیماری قلبی دارد، باید به مصرف آن ادامه دهد؛ اما توصیه می شود که روزی که می خواهد واکسن کرونا تزریق کند، مصرف نکند و بعد از آن مصرف کند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار داشت: خوددرمانی با آنتی بیوتیک، پدیده جدیدی نیست و یکی از نقاط ضعف همه جوامع و ایران، استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک ها است. در برخی کشورهای اروپایی به سختی می توان به آنتی بیوتیک دسترسی داشت اما در ایران دسترسی به این داروها، خیلی راحت است؛ به همین دلیل، میزان مقاومت دارویی نسبت به آنتی بیوتیک در دنیا و ایران بسیار بالا است؛ بنابراین هیچ گونه خوددرمانی در زمان تزریق واکسن کرونا، توصیه نمی شود.

عضو کمیته علمی کووید۱۹ یادآور شد: باید به مداخلات غیر درمانی در مدیریت کرونا توجه ویژه ای کرد. نباید اقدام به خوددرمانی کرد و برای درمان حتما باید به پزشک مراجعه کنیم؛ البته وقتی با پیک بیماری روبرو می شویم، فشار زیادی به سیستم بهداشتی و درمانی وارد می شود؛ اما در ایران با خلاقیت هایی که در کمیته علمی کووید۱۹ بعد از تغییر دوباره داشتیم، مراقبت در منزل و بستری موقت توانست مقداری از فشار بیمارستانها را کاهش دهد.

با چه علائمی بعد از تزریق واکسن به مراکز درمانی مراجعه کنیم؟

وی افزود: هر نوعی از واکسن کرونا حتی فایزر، مدرنا، آسترازنکا و اسپوتنیک ممکن است عوارضی مانند التهاب عضلات قلب یا لخته خون داشته باشد البته برخی عوارض مانند بدن درد یا درد محل تزریق، علائمی شبیه آنفلوآنزا، علائم گوارشی و تب، عادی هستند اما عوارضی مانند التهاب عضلات قلب و نیز لخته خون باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.

بنابر اعلام روابط عمومی وزارت بهداشت، ناجی بیان داشت: اگر بین ۵ تا ۲۸ روز پس از تزریق واکسن کرونا علائمی مانند سردردهای شدید غیر قابل کنترل و درد قفسه سینه در بین افراد وجود داشته باشد باید سریعا به مراکز درمانی مراجعه کنند تا تحت نظر و درمان قرار گیرند؛ اما شایعاتی مانند تغییر DNA یا وارد کردن چیپ به بدن افراد واکسینه شده، کذب محض است.

قبل از پیک چهارم، توصیه های وزارت بهداشت مورد توجه قرار نگرفت

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: درک شرایط کنونی از نظر شیوع بیماری در کشور بسیار مهم است چون بیمارستانها شلوغ است. کووید۱۹ بسیار نزدیک تر از چیزی است که فکر می کنیم. در پیک چهارم بیماری در ایران تمام توصیه های وزارت بهداشت مورد توجه قرار نگرفت. وزیر بهداشت آن زمان در مورد مسافرت های قبل از پیک چهارم در اسفندماه سال گذشته، حدود نیم ساعت سخنرانی علمی داشت و در انتها گفت حضرت عباسی مسافرت نروید اما همه رسانه ها، همین یک جمله را تیتر کردند.

وی تاکید کرد: باید هر کدام از ما اعم از متخصصین و اصحاب رسانه، اطلاعات درست و صحیحی به جامعه بدهیم. متاسفانه خیلی از متخصصین کشور به دلیل تعارض منافع، بی مهری کردند. در پیک چهارم کرونا علیرغم اینکه می دانستیم مسافرت رفتن کار اشتباه و یکی از عوامل گسترش بیماری است اما مجوز قانونی آن صادر شد. مردم عید سفر و دید و بازدید رفتند و رفتار غیرقانونی نکردند اما رفتار اشتباه کردند. باید بدانیم رفتار اشتباه ما چیست و جلوی آن را بگیریم. می دانیم که نباید سفر برویم، میهمانی و جشن عروسی و عزا گرفتن اشتباه است و نباید این کارها را حتی اگر قانونی برای آن وجود نداشت، انجام دهیم.

از دیدن تصاویر شلوغی جاده چالوس و هراز غمگین شدم

ناجی ادامه داد: از دیدن تصاویر شلوغی جاده چالوس و هراز واقعا غمگین شدم. جامعه را مردم می سازند. اگر از هموطن خودمان انتظار داریم که رفتار اجتماعی شان، متناسب بر اساس مشکلاتی است که در کشور وجود دارد، یک خواسته بسیار معقول است، نباید از همدیگر ناراحت شویم چون همه ما جامعه را می سازیم و چکیده ما در وزارت بهداشت و دولت، تصمیم گیری می کنند. مگر دکتر روحانی و دکتر نمکی یا هر مسئول دیگری، جدا از جامعه هستند؟

با تزریق واکسن، کسی مصونیت ۱۰۰ در صدی مقابل بیماری کووید۱۹ پیدا نمی کند

وی خاطرنشان کرد: از مردم می خواهیم که رفتارهای اشتباه خود را تکرار نکنند. با تزریق واکسن، کسی مصونیت ۱۰۰ در صدی در مقابل بیماری کووید۱۹ پیدا نمی کند. باید کماکان شیوه نامه های بهداشتی و بهداشت فردی و اجتماعی را رعایت کنیم. کادر درمان بسیار درخشان کار می کنند اما همانقدر که همه مردم خسته و نگران هستند، کادر درمان هم خسته هستند و مجاهدانه تلاش می کنند.

عضو کمیته ملی واکسن کووید۱۹ گفت: اطلاعات مربوط به واکسن ها و اثرات و عوارض آنها در کارآزمایی های بالینی به دست می آید. وقتی واکسن ساخته می شود، کمیته ای تحت عنوان پایش عوارض و اطلاعات واکسن نیز تشکیل می شود و بعد از ساخت واکسن نیز عوارض و مرگ و میر افراد بعد از تزریق واکسن، مورد پایش و بررسی قرار می گیرد.

ناجی یادآور شد: خیلی از مرگ و میرهای پس از تزریق واکسن، شاید ارتباطی به واکسن نداشته باشد و اگر واکسن هم تزریق نمی شد ممکن بود افرادی جان خود را از دست بدهند؛ اما چون در دوران کووید۱۹ هستیم و تعداد خیلی زیادی از مردم دنیا واکسن تزریق می کنند ممکن است افرادی که جان خود را از دست می دهند، آن را به حساب واکسن بگذارند.

مزیت تزریق واکسن خیلی بیشتر از عدم تزریق آن است

وی تصریح کرد: مزیت تزریق واکسن خیلی خیلی بیشتر از عدم تزریق آن است. متاسفانه اوایل حتی از سوی برخی متخصصین اطلاعات خوبی به مردم در مورد واکسن داده نشد اما باید مزیت های واکسن را نسبت به مضرات آن در نظر بگیریم. اکثر موارد فوت بعد از تزریق واکسن، هیچ ارتباطی به واکسن ندارد.

عضو کمیته علمی کووید۱۹ اظهار داشت: واکسن کووایران برکت یکی از چند واکسنی است که در ایران تولید و یا کارآزمایی بالینی می شود. این واکسن از پلتفرم ویروس غیرفعال و فاز سوم آن در حال طی شدن است. بخاطر شرایط خاص کشور به این واکسن، مجوز مصرف اضطراری داده شد اما با توجه به شرایط کشور، وزارت بهداشت این کار را بر اساس اطلاعاتی که از فاز یک و دو بالینی گرفته بود، انجام داد.

افرادی که واکسن کووایران برکت را تزریق کرده اند، تیتر آنتی بادی مناسبی داشته اند

ناجی عنوان کرد: تجربه شخصی بنده از افرادی که واکسن کووایران برکت را تزریق کرده اند این بوده که تیتر آنتی بادی مناسبی داشته اند هرچند که بنده اوایل انتقاد داشتم که چرا واکسنی که هنوز کارآزمایی بالینی را نگذرانده، باید مجوز مصرف اضطراری بگیرد اما تصمیم گیری در حوزه سلامت، بسته به شرایط مختلف، متفاوت است. خوشبختانه این واکسن، ایمن است و خطر جانی ندارد. وزارت بهداشت برای این واکسن، واکسن مصرف اضطراری صادر کرده و منتظریم که کارآزمایی بالینی تمام و اطلاعات فاز سوم این واکسن منتشر شود تا بیشتر خوشحال شویم.

آلرژی های پوستی و غذایی، مانعی برای تزریق واکسن کرونا نیست

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: افرادی که آلرژی غذایی دارند، منعی برای تزریق واکسن کرونا ندارند اما اگر افرادی هستند که خیلی آلرژیک هستند و هر چیزی که می خورند یا مصرف می کنند یا وقتی واکسن تزریق می کنند، دچار آلرژی می شوند، باید در مورد تزریق واکسن به آنها احتیاط کرد اما آلرژی های پوستی و غذایی، مانعی برای تزریق واکسن کرونا نیست.

ناجی یادآور شد: مطالعاتی بر روی واکسن های مختلف انجام شده که افرادی که قبلا سابقه ابتلا به کووید۱۹ و تیتر آنتی بادی داشته اند، اگر یک دُز از واکسن فایزر یا مدرنا تزریق کنند، تقویت ایمنی به حدی می شود که نیاز به تزریق دُز دوم نیست اما این موضوع در مورد سایر واکسن ها باید تجربه شود.

بنابر اعلام وبدا، وی گفت: یکی از مواردی که دوست دارم در ایران انجام شود این است که در مورد واکسن های ایرانی این کار را انجام دهیم چون تعداد زیادی از افراد در ایران، بیماری کووید۱۹ را گرفته اند و اگر مطالعه ای انجام شود که تعدادی از این افراد انتخاب شوند و با واکسن های ایرانی مورد مطالعه قرار گیرند، می تواند در صورت نتیجه بخش بودن، از نظر اقتصادی بسیار مهم و حائز اهمیت باشد اما این تجربه تزریق یک دُز پس از ابتلا به کووید۱۹، فقط برای واکسن های فایزر و مدرنا وجود دارد.