وعده‌های شیرین نامزدها برای خانه‌دار کردن مردم

ایسنا: با وجود آنکه در اولین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری دوره سیزدهم با محوریت اقتصادی، نامزدها صحبت خاصی درخصوص برنامه خود برای بخش مسکن نکردند، در روزهای گذشته اغلب کاندیداها طرحهای خود را ارایه کرده‌ بودند که همگی حال و هوای ساخت و ساز دولتی دارد؛ چیزی شبیه مسکن مهر که با وجود ۱۴ سال درگیری دو دولت با این طرح، قیمت مسکن ۲۸ برابر شد.

اولین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، بدون برنامه و حتی صحبت خاصی درباره بخش مسکن به اتمام رسید. این در حالی است که محور مناظره اول، اقتصادی بود و طبیعتا باید درباره مسکن که ۳۶ درصد سبد خانوار را به خود اختصاص می‌دهد صحبت می‌شد. البته نباید ضعف برنامه‌سازان تلویزیونی در انتخاب سوالات مرتبط با مناظره اول و انفعال در برابر سوق یافتن کاندیداها به سمت مباحث سیاسی را نادیده گرفت.

اما در روزهای گذشته اغلب کاندیداها برنامه های خود را در بخش مسکن ارایه کردند؛ طرحهایی که عمدتا احداث سالیانه حدود یک میلیون واحد مسکونی با تسهیلات کم‌بهره، آورده پایین، زمین ارزان قیمت یا رایگان را هدف قرار داده است. نکته جالب اینکه اکثر برنامه‌ها نسخه به روز شده طرح مسکن مهر است؛ طرحی که ایده‌پردازان آن در دولتهای نهم و دهم قرار بود سالیانه یک میلیون واحد بسازند اما آنچه در مقام عمل اتفاق افتاد ساخت ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد پس از ۱۴ سال بود که البته ۳۸ هزار واحد آن هنوز به اتمام نرسیده است.

برنامه رئیسی برای ساخت چهار میلیون واحد طی چهار سال

با این حال در هفته های اخیر تقریبا تمامی کاندیداها درباره موضوع مسکن صحبت کرده اند. شاکله اکثر برنامه ها هم احداث مسکن برای طبقات پایین بود. به طور مثال طراحان مسکن مهر برای سید ابراهیم رئیسی برنامه احداث چهار میلیون واحد مسکونی در چهار سال با استفاده از زمین رایگان و وام ارزان قیمت را ارایه کرده‌اند. برنامه‌ای که با کنایه محسن رضایی مواجه شد که در توئیتی نوشت: ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکن؛ طرح خاص و ایده هیچ کاندیدایی نیست، این قانون مصوب مجلس محترم است و تمام دولت‌ها موظف به اجرای آن هستند.

رضایی با نهضت خانه ‎سازی آمده است

اشاره رضایی به طرح «جهش تولید و تامین مسکن» است که کلیات آن در مجلس به تصویب رسیده و احتمالا به زودی تصویب خواهد شد. او دو روز قبل موضوع نهضت خانه‎سازی را مطرح کرد که در مناظره امشب هم گریزی دو کلمه‌ای به آن زد. با این حال رضایی پنجشنبه ۱۳ خردادماه بیان کرده بود: طرح نهضت خانه‎سازی ایرانیان یکی از مهمترین برنامه های من است. این طرح کاملا جدید است که از آسیب‌شناسی مسکن مهر، تجربه‌ای که خود ما در سپاه تحت عنوان جهاد خانه‎سازی داشتیم، تجاربی که از ابتدای انقلاب تا کنون در زمینه مسکن به وجود آمده و همچنین تجارب مسکن‏سازی قبل از انقلاب مثل شهرک اکباتان در تهران و فولادشهر اصفهان مطالعه کردیم به آن رسیدیم.

وی افزود: این برنامه بدین صورت است که کسانی که خانه‌ها را می‌سازند به بازار سرمایه وصل می کنیم. یعنی منابع مالی خود را از بازار سرمایه جذب می‌کنند . متقاضیان مسکن هم به بانکها وصل می‎شوند. لذا بازار مسکن از دو طرف تغذیه می‎شود.

این کاندیدای دوره سیزدهم انتخابات ریاست جمهوری گفت: ما برنامه‎مان این است که مردم ۱۰ درصد بیشتر (آورده) نیاورند و بقیه را بانکها بیاورند. درخصوص وثیقه هم به بانکها می‎گوییم که خانه را به عنوان وثیقه بپذیرند. برای وام هم یارانه می دهیم که سود بانکی را دولت می پردازد. زمین هم از منابع طبیعی در اختیار متقاضیان می‌گذاریم. این شیوه‌ها در اروپا و آمریکا هم انجام می شود.

مسکن استیجاری و ادامه مسکن ملی در دستور کار همتی

عبدالناصر همتی هم چند روز قبل اشاره‌ای به بحث مسکن داشت. او گفت: به خاطر مشکلات ازدواج، امنیت روانی جامعه دچار مشکل شده است. یک راه این است که طرح مسکن ملی را به طور جدی پیگیری کنیم که سالیانه ۶۰۰ هزار مسکن ساخته شود. البته این را هم بگویم که در بسیاری از کشورهای دنیا ساخت مسکن توسط دولتها انجام نمی‌شود. دولتها بعضا زمینه لازم را فراهم می‌کنند که شامل واگذاری زمین و حتی زمین رایگان است. نکته دیگر اینکه نهادهای عمومی دولتی بخصوص شهرداریها را ترغیب کنیم که واحدهای استیجاری تولید کنیم. در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا این واحدها در اختیار جوانان تازه ازدواج کرده قرار می‌گیرد. من امیدوارم که ظرف چهار سال حداقل ۳ میلیون واحد مسکونی ساخته شود.

وی افزود: این را هم بگویم که الان واحد مسکونی خالی، زیاد داریم و باید مردم را ترغیب کنیم که واحدهای خود را اجاره دهند. بخش مهمی از افزایش قیمت مسکن به دلیل انتظارات تورمی است که اگر کنترل شود حتما در تثبیت و حتی پایین آمدن قیمت مسکن موثر خواهد بود.

رئیسی: ساز و کارهای زمین خواری باید در دولت اصلاح شود

در مناظره امشب خیلی مختصر به دو موضوع زمین خواری و بازار مسکن اشاره کوتاهی شد اما باز هم دولت فعلی از گزند انتقادات مصون نماند. سید ابراهیم رئیسی به هفت برابر شدن قیمت مسکن کرد. او در پاسخ به آخرین سوال خود در مناظره اول با رقبا درباره راهکارش برای کنترل تورم گفت: متاسفانه یکی از مشکلات جدی مردم تورم است.‌ قیمت کالاهای اساسی فوق العاده افزایش پیدا کرده است. مسکن هفت برابر، خودرو هشت برابر، گوشت و مرغ پنج الی شش برابر شده و سفره مردم کوچک شده و سفره کوچک مردم را نالان کرده است.

رییسی در بخش دوم مناظره اول که بعد از تنفس ۱۵ دقیقه ای آغاز شد در پاسخ به دومین سوال خود درباره مقابله با زمین خواری و تصرف اراضی گفت: یکی از مشکلات جدی کشور مساله زمین خواری است و زمین به جای کشاورزی و سکونت تبدیل به سرمایه و ابزار سوداگری شده است. سازوکارهای زمین‌خواری باید در دولت اصلاح شود. قوه قضائیه فقط می‌تواند با خروجی‌ها برخورد کند.

مهرعلیزاده: کاربری‌ها فراتر از قانون تغییر می‌کند

مهرعلیزاده هم مساله زمین‌خواری را به محیط زیست پیوند زد و اظهار کرد: تشکیل شوراهای اسلامی در مراکز استانها و معین نبودن دقیق اختیارات آنها در مقایسه با اختیارات سایر ارگانها در مسأله زمین و همچنین نحوه ارتباط آنها با شهرداری‌ها، باعث شده بعضاً اعمال نفوذهایی انجام شود و برخی تغییر کاربری‌ها فراتر از آنچه قانون اجازه می‌دهد، صورت بگیرد.

اجاره به شرط تملیک، برنامه قاضی‌زاده هاشمی

سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی هم امروز درباره مسکن صحبت نکرد اما روز گذشته در یک گفت‌وگوی تلویزیونی درباره اینکه بعد از یک سال ریاست جمهوری شما مسکن چه وضعیتی خواهد داشت، گفت: در بحث مسکن سه مسئله داریم بی‌مسکنی، گرانی مسکن و بد مسکنی که برآوردها نشان می‌دهد ۴.۵ میلیون مسکن کم داریم. مردم را در این برنامه به سه گروه تقسیم کرده ایم. به سه دهک پایین بدون آورده اولیه، و به صورت اجاره به شرط تملیک در ۳۰ سال پول مسکن را از آنها پس می گیریم.در سه دهک دیگر مشارکت ۷۰ - ۳۰ است و در چهار دهک مشارکت ۵۰ ۵۰ است. یعنی طبقه پایین طولانی مدت تر است. این بحث بی مسکنی است.

زاکانی: افتخار این دولت این بوده که یک خانه نساخته است

علیرضا زاکانی هم که در مناظره امروز بخش زیادی از صحبتهای خود را به انتقاد از دولت کنونی و مجادله با همتی اختصاص داد حرفی درباره بخش مسکن نزد اما دیروز برنامه خود را در این خصوص ارایه کرده بود. زاکانی با بیان اینکه زمان صدور مجوز ساخت را به حداقل می‌رسانم از الکترونیکی کردن فرآیند صدور مجوز و رساندن آن به نصف یک روز کاری همانند کشورهای پیشرفته سخن گفت.

او اظهار کرد: متاسفانه افتخار دولت این بوده است وزیر سابق آن بیان می کند که یک خانه نساخته است. وقتی درد وجود ندارد و وقتی بی همتی از سوی مسئولان نسبت به مردم باشد چنین وضعیتی برای مردم پیش می آید. قانون مصوبه مجلس دولت را مکلف به ساخت یک میلیون مسکن کرده است. مردم حدود ۳۵۰ هزار مسکن می سازند که عملا شرایط به سمتی است که ۴۰ درصد زمان خود را صرف گرفتن مجوز می کنند که حدود ۷ تا ۹ ماه است. در کنار آن ۲.۶ میلیون خانه خالی داریم اتفاقی که می افتد این است که به وضعیتی رسیدیم که اگر در تهران شخصی بخواهد خانه در تهران خانه ای ۷۵ متری اجاره کند باید ۵۸ درصد حقوق خود را بدهد که این یک فاجعه بزرگ است.

زاکانی گفت: ما مالیات بر خانه های خالی را جدی می گیریم و اجرا می کنیم تا خانه های خالی از حوزه سوداگری خارج شود.

جلیلی: هر خانواده ایرانی باید صاحب خانه باشد

سعید جلیلی هم مثل سایر کاندیداها در مناظره اقتصادی امروز اشاره ای به بخش مسکن نداشت. اما هشتم خردادماه در توئیتی نوشت: ‏طبق قانون اساسی هر خانواده ایرانی باید صاحب خانه باشد. طبق برنامه ما، دولت زمین‌ را در اختیار تعاونی‌های ‎مسکن قرار می دهد و اقساط وام ساخت نیز با توجه به سطح درآمد هر خانوار مشخص می شود. تضمین کیفیت ساخت و عدم نیاز به آورده اولیه؛ مزیت نسبی این طرح به سایر طرحها است.

با توجه به صحبتهای اشاره شده اغلب کاندیداها در بخش مسکن برنامه دارند که اکثر از مجرای ساخت و ساز دولتی، زمین رایگان و وام ارزان قیمت می‌گذرد؛ برنامه‌ای که در طرح مسکن مهر نیز امتحان شد اما کارنامه درخشانی نداشت و عمر دو دولت را گرفت؛ به طوری که پس از ۱۴ سال از زمان آغاز برنامه از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکن مهر هدف‎گذاری شده هنوز ۳۸ هزار واحد باقی مانده و احتمالا به دولت بعد محول می شود. سهم دولت احمدی‎نژاد از تحویل واحد ۳۴ درصد و دولت روحانی ۶۶ درصد بوده است.

مسکن مهر قرار بود به کاهش قیمت خانه در کلان‌شهرها کمک کند، اما از سال ۱۳۸۶ که این طرح کلید زده شدقیمت مسکن در تهران ۲۸ برابر شده و از یک میلیون و ۲۰ هزار تومان در هر متر مربع به ۲۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسیده است. تنها در سال ۱۳۸۶ همزمان با شروع این طرح، میانگین قیمت هر متر مربع مسکن شهر تهران از یک میلیون و ۲۰ هزار تومان در ابتدای بهار به یک میلیون و ۶۹۹ هزار تومان تا انتهای زمستان ۱۳۸۶ افزایش پیدا کرد.