هابل پرده از راز تاریکی ستاره غول‌پیکر برداشت

یورو نیوز: سازمان فضایی آمریکا، ناسا، اعلام کرد به کمک تصاویر ضبط شده از تلسکوپ هابل توانسته است معمای تاریک شدن مقطعی یک ستاره غول‌پیکر در سال گذشته را حل کند.

اخترشناسان در سال گذشته به هنگام رصد آسمان مشاهده کرده بودند که یک ستاره فوق نورانی به نام ستاره قرمز «شبان‌شانه» (Betelgeuse)، ۲.۵ میلیون بار درخشان‌تر از خورشید، به ناگهان در تاریکی فرو رفته است.

دانشمندان چنین گمانه‌زنی کرده بودند که این ستاره واقع در صورت فلکی جبار، ممکن است بدون یک انفجار ابرنواختری با فروریختن در خود تبدیل به یک سیاهچاله شده باشد. با این حال آنچه تعجب‌برانگیز می‌نمود آن بود که بر طبق محاسبات و برآوردها، این ستاره هنوز دست‌کم ۵۰ هزار سال به پایان خود زمان داشت.

این ستاره که در فاصله حدود ۷۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد سرانجام پس از چندین هفته رو به روشن‌شدن گذاشته بود.

دانشمندان اکنون می‌گویند علت ناپدید شدن مقطعی این ستاره فوران گازی از آن بوده است که احتمالا باعث جابجایی گرد و غبار عظیمی در کهکشان شده و به این شکل مسیر رسیدن نور ستاره به زمین مسدود شده است.

اخترشناسان پدیده‌ای مشابه را در روی ستاره «وی‌وای سگ بزرگ» (VY Canis Majoris یا کلب اکبر) مشاهده کرده‌اند.

روبرتا همفریس، مدیر تیم مطالعاتی و رئیس گروه فیزیک نجومی دانشگاه مینه‌سوتا در ایالت مینیاپولیس آمریکا، می‌گوید: «تصاویر تلسکوپ فضایی هابل مقدایر زیادی از گرد و غبار و اجرام آسمانی را که توسط ستاره ابرغول آلفای شکارچی به بیرون ریخته شده‌اند نشان می‌دهد. در کلب اکبر هم چیزی مشابه اما در مقیاس بسیار عظیم‌تر مشاهده می‌شود.»

دکتر همفریس می‌افزاید: «الگوی بیرون ریختن گسترده مواد با کمرنگ شدن عمیق ستاره مطابقت دارد و نشان می‌دهد احتمالا گرد و غبار ایجاده شده باعث شده است تا به طور موقت نور خروجی از ستاره مسدود شود.»

فوران قوس‌های عظیم پلاسما از ستاره‌ها امری نادر به شمار نمی‌رود و تیم تحقیقاتی دانشگاه مینه‌سوتا پیشتر توانسته بود تاریخ دقیق چند عدد از این فوران‌ها را شناسایی کند که به چند صد سال پیش بازمی‌گشتند.

اخترشناسان می‌گویند فوران‌های جدید به قرن ۱۹ و ۲۰ بازمی‌گردند و باعث شده‌اند روشنایی ستاره‌ای به یک‌ششم حالت معمول خود برسد.

ستاره قرمز «شبان‌شانه» یا آلفای شکارچی به قدری عظیم است که اگر جایگزین خورشید شود صدها میلیون‌ها کیلومتر در منظومه پیشروی می‌کند و تا حد فاصل بین مدار مشتری و زحل گسترش می‌یابد.