شرط احیای سفره کارگران چیست؟

همشهری: با رأی مثبت کمیته مزد به هزینه معیشت ۶میلیون‌و۸۹۵ هزارتومانی خانوارهای کارگری، عملا تحمیل هزینه حدود ۲میلیون تومانی به خانوارهای کارگری در سال۹۹ تأیید شد.

بالاخره وقت‌کشی در تعیین هزینه معیشت کارگران به پایان رسید و شرکای اجتماعی روی مبلغ ۶میلیون‌و۸۹۵هزار تومان به‌عنوان هزینه معیشت یک خانوار کارگری ۳.۳نفره توافق کردند. در این شرایط فقط برای حفظ قدرت خرید کارگران و جلوگیری از افزایش شکاف میان مزد و معیشت، باید دستمزد سال۱۴۰۰ قانون کار حداقل یک‌میلیون‌و۹۵۵هزار تومان افزایش پیدا کند؛ در این صورت گویی «نه خانی آمده و نه خانی رفته».

تورم 39.57درصدی هزینه معیشت

در جلسه اخیر کمیته مزد شورای‌عالی کار، نمایندگان کارگری، کارفرمایی و دولت افزایش ۳۹.۵۷درصدی حداقل هزینه معیشت خانوارهای کارگری در سال۹۸ را تأیید کردند و رقم سبد معیشت کارگران از ۴میلیون‌و۹۴۰هزار تومان در اسفند۱۳۹۸ به ۶میلیون‌و۸۹۵هزار تومان در اسفند۱۳۹۹ افزایش یافت. با توجه به شکاف موجود میان دستمزد و هزینه معیشت کارگران، حتی جبران افزایش ۳۹.۵۷درصدی هزینه معیشت و اضافه کردن حدود ۲میلیون تومانی دستمزدهای فعلی، فقط می‌تواند شرایط معیشتی کارگران را به وضعیت ابتدای سال۱۳۹۹ برگرداند و هیچ گشایشی در مشکل آنها ایجاد نمی‌کند.

براساس تبصره۲ ماده۴۱ قانون کار، رقمی که در کمیته مزد به‌عنوان هزینه معیشت تعیین شده است، باید در کنار نرخ تورم اعلامی از سوی مراجع رسمی یکی از مبانی تعیین مزد سال آینده باشد. نرخ تورم کل کشور در بهمن‌ماه ۳۴.۲درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه ۴۸.۲درصد اعلام شده بود و تورم اعمال شده بر هزینه معیشت نیز با توجه به سهم اقلام مختلف به‌خصوص خوراکی و آشامیدنی در سبد مصرفی خانوارهای کارگری ۳۹.۵۷درصد بوده که تقریبا حد میانه تورم کل و نقطه‌به‌نقطه محسوب می‌شود.

درخواست برای افزایش ریالی دستمزد

با توجه به محاسبه حداقل هزینه معیشت ۶میلیون‌و۸۹۵هزارتومانی برای بعد خانوار ۳.۳نفر، هزینه معیشت یک خانوار ۴نفره کارگری به ۸میلیون‌و۳۵۷هزار تومان می‌رسد که حداقل دستمزد ۲میلیون‌و۹۹۲هزارتومانی یک کارگر متأهل و دارای دو فرزند، فقط ۳۵.۸درصد آن را پوشش می‌دهد. این در حالی است که همین دستمزد در سال۱۳۹۹ می‌توانست ۶۰.۵درصد سبد معیشت ۴میلیون‌و۹۴۰هزارتومانی امسال را پوشش دهد.

بر این اساس، برای حفظ شکاف موجود میان مزد و معیشت یک کارگر حداقلی بگیر که سرپرست یک خانوار 4نفره است، باید دستمزد او در سال1400 حدود 2میلیون‌و64هزار تومان افزایش پیدا کند تا قدرت خرید او در مقایسه با سال1399بدون تغییر بماند و شکاف 39.5درصدی میان مزد و معیشت او حفظ شود. این میزان افزایش معادل 69درصد است؛ اما طرف کارگری اصرار دارد به‌جای صحبت از درصد‌هایی که ظاهری اغواکننده و ترسناک دارند، چانه‌زنی‌ها روی مبلغ و رقم افزایش مزد باشد.

پیش‌ از این علی خدایی، نماینده کارگران در شورای‌عالی کار در انتقاد از تعیین درصد افزایش مزد در مجلس به همشهری گفته بود: افزایش 35درصدی مزد که برخی نمایندگان می‌گویند، کمتر از 700هزار تومان به دریافتی کارگر اضافه می‌کند درحالی‌که رشد هزینه‌ها در سال99 به‌مراتب بیش از این رقم بوده است ؛ ازاین‌رو طرف کارگری در مذاکرات مزد1400 به‌جای صحبت درباره درصد فقط روی مبلغ بحث می‌کند.

فرامرز توفیقی، رئیس کمیته مزد شورای اسلامی کار نیز با اشاره به اینکه هزینه معیشت تعیین شده در جلسه اخیر کمیته مزد، هزینه حداقلی بوده و با سبد معیشت شرافتمندانه تفاوت دارد، می‌گوید: در محاسبات طرف کارگری رقم 8میلیون‌و735هزار تومان برای معیشت شرافتمندانه تعیین شده بود اما طرف کارفرمایی (اعم از دولت و بخش خصوصی) قائل به پرداخت حداقل‌ها به کارگران بودند و درنهایت چانه‌زنی، رقم 6میلیون‌و895هزارتومانی با ساده‌ترین شیوه محاسبه و به‌عنوان حداقل هزینه معیشت یک خانوار 3.3نفره تعیین شد.

توفیقی نیز با اشاره به اینکه افزایش هزینه معیشت نسبت به سال قبل یک‌میلیون‌و955هزار تومان بوده است، می‌افزاید: کف درخواست طرف کارگری این است که این مبلغ به‌عنوان جبران هزینه تحمیل شده به معیشت کارگران به مزد آنها اضافه شود تا کارگران به وضعیت اول سال99 برگردند و بعد از آن بر سر تعیین مزد1400 متناسب با شرایط سال آینده بحث و رایزنی شود. به عقیده او، طرف کارفرمایی و دولت نیز از وخامت اوضاع معیشت کارگران اطلاع دارند و می‌دانند که به بیراهه‌بردن بحث دستمزد قابل توجیه نیست.