خطری که جشنواره تئاتر فجر را تهدید می کند!

حسین کیانی معتقد است تا زمانی که آیین‌نامه مشخصی برای جشنواره تئاتر فجر نداشته باشیم مانند این است که کورکورانه مسیری را طی می‌کنیم و چه بسا وضعیت ما شبیه کسی است که صد سال به غلط تمرین می‌کند.

خبرگزاری ایسنا: حسین کیانی معتقد است تا زمانی که آیین‌نامه مشخصی برای جشنواره تئاتر فجر نداشته باشیم مانند این است که کورکورانه مسیری را طی می‌کنیم و چه بسا وضعیت ما شبیه کسی است که صد سال به غلط تمرین می‌کند.

خطری که جشنواره تئاتر فجر را تهدید می کند!

این نمایشنامه نویس و کارگردان در گفتگو با ما با تاکید بر اینکه نفی جشنواره تئاتر فجر، نادرست است، توضیح داد: برای این جشنواره هزینه‌های زیادی شده و به جای طرد کامل آن، باید با توجه به واقعیات این سال‌ها و خواسته‌های جامعه هنری و مخاطبان، به آسیب شناسی جدی دست بزنیم و با ارایه راهکار، به تدوین آیین‌نامه‌ای برای ادامه مسیر دست یابیم. این راهکارها باید از سوی مشاوران، کارشناسان هنری و کسانی که خود به نوعی فرزندان و معرفی شدگان این جشنواره هستند، ارایه شود تا به نتیجه برسد.

او با اشاره به جمله‌ای از زنده یاد حمید سمندریان یادآوری کرد: ایشان می‌گفت اگر صد سال غلط تمرین کنید، هیچ نکرده‌اید جز اینکه صد سال به غلط تمرین کرده‌اید و این خطری است که جشنواره فجر را هم تهدید می‌کند.

کیانی اضافه کرد: می‌توان جشنواره را به همین شکل ادامه داد ولی بدون پیشرفت، اهمیت خود را از دست می‌دهد.

این مدرس تئاتر خاطرنشان کرد: جشنواره تئاتر فجر نه دبیرخانه دایمی دارد، نه آیین نامه یا اساسنامه مشخصی. ممکن است گفته شود آیین‌نامه‌ای دارد ولی به آن عمل نمی‌شود که این هم بهانه است. یا باید به شکل جدی این آیین‌نامه را نوشت یا اگر هست، به آن عمل کرد. بدون چشم انداز مشخص، به کجا می‌خواهیم برسیم. فقط کورکورانه مسیری را طی می‌کنیم و تمام برنامه‌های‌مان کوتاه مدت، مقطعی و بی‌نتیجه خواهد بود.

کیانی با تاکید بر اینکه جشنواره تئاتر فجر، پدیده‌ای ارزشمند است که نمی‌توان آن را نقض کرد، افزود: آیین‌نامه این جشنواره باید تمام سلیقه‌ها را در بر بگیرد نه اینکه صرفا طبق یک سلیقه خاص نوشته شود، چراکه جشنواره تئاتر فجر تلاش کرده جشنواره‌ای فراگیر باشد.

این مدرس تئاتر با اشاره به کارکرد جشنواره‌ها از دوره باستان خاطرنشان کرد: ذات جشن و فستیوال از دیرباز و از دوره یونان باستان به معنای گردهمایی و آشنایی گروهی هنرمند و تماشاگر بوده است. به این معنا که آنان برای مدتی گرد هم جمع می‌شوند و در اجتماعی کوچک رو در روی یکدیگر قرار می‌گیرند، همدیگر را می‌بینند، در جریان یک خلق هنری قرار می‌گیرند و سپس درباره آن گفتگو می‌کنند.

کیانی اضافه کرد: جشنواره فقط محل نمایش آثار هنری نیست بلکه کارکرد مهم آن ایجاد فضا برای دیدار و آشنایی و گفتگو است که همین موضوع یکی از گمشده‌های جشنواره تئاتر فجر است و این جشنواره از این حیث نمره بالایی نمی‌گیرد.

این کارگردان خاطرنشان کرد: با این تعریف، برگزاری جشنواره در شکل مجازی لطفی ندارد، چون مواجهه افراد از میان می‌رود درحالیکه مهم‌ترین ویژگی یک جشنواره است و در نبود آن، برگزاری آن جشنواره در فضای مجازی صرفا جنبه اطلاع‌رسانی پیدا می‌کند.

او ایجاد زمینه‌ای برای گفتگو را یکی از مهم‌ترین کارکردهای یک جشنواره برشمرد و توضیح داد:بدون حضور، گفتگو هم رخ نمی‌دهد. در جریان این حضور است که گفتگوی هنرمند با هنرمند و گفتگوی هنرمند با مخاطب شکل می‌گیرد و این جزو اهداف متعالی هر جشنواره است که متاسفانه جشنواره تئاتر فجر از این نظر نمره پایینی می‌گیرد.

کیانی با اشاره به شمار اندک مخاطبان تئاتر توضیح داد: نمی‌خواهیم سر خودمان کلاه بگذاریم. با وجود جمعیت جوان کشورمان، مخاطبان تئاتر بسیار کم شمار هستند. ضمن اینکه هنرمندان هم هر روز از یکدیگر دورتر می‌شوند و کمتر گفتگو و تعامل می‌کنند. بخشی از این وضعیت، به دلیل عملکرد نامناسب جشنواره‌های ماست که این فضا را ایجاد نکرده‌اند. در حالیکه برگزاری جلسات پرسش و پاسخ نمایش‌ها که در سال‌های دورتر مرسوم بود، در ایجاد این گفتگو تاثیر بسزایی داشت.

او با یادآوری ویژگی ذاتی هنر تئاتر اضافه کرد: نفس تئاتر بر پایه حضور همزمان بازیگر و تماشاگر است. کسی به نام هنرمند در صحنه تئاتر پیامی را به تماشاگر یا همان مخاطب منتقل می‌کند و این چرخه ادامه می‌یابد و همین چرخه، تئاتر را از دیگر هنرها مجزا می‌کند. هدف غایی جشنواره تئاتر فجر هم همین بوده و در مقاطعی هم موفق عمل کرده است ولی در دوران‌هایی دیگر، به دلیل برخی کج سلیقگی‌ها و بی‌توجهی به واقعیات موجود جامعه هنری، این چرخه مختل شده و به هدفش نرسیده است.

این نمایشنامه‌نویس در پایان گفت: از نشانه‌های نارسایی چرخه حضور، کناره‌گیری یا دوری هنرمندانی است که زمانی به واسطه همین چرخه حضور (جشنواره تئاتر فجر) توانستند خود را اعلام و سپس اثبات کنند که اهمیت بسیاری دارد. زیرا یکی از مهم‌ترین دستاوردهای جشنواره ضمن معرفی چهره‌های جدید، تثیبت و نگهداری دستاوردهای قبلی است که متاسفانه جشنواره تئاتر فجر در این زمینه موفق عمل نکرده است و درصد قابل توجهی از همان چهره‌هایی که معرفی کرده یا از این جشنواره دوری می‌کنند یا به منتقدان جدی آن تبدیل شده‌اند.