دلایل مخالفت‌ها با بهبود روابط ایران و آمریکا

روزنامه «آرمان ملي» گفت‌وگويي با فريدون مجلسي، ديپلمات پيشين کشورمان و کارشناس ارشد مسائل بين‌الملل داشته است که در ادامه مي‌خوانيد.

با قطعي شدن پيروزي بايدن چه تغييراتي در روابط دو کشور ايران و آمريکا رخ خواهد داد و آيا اين امر بر روابط ايران با ساير کشورها نيز تاثير خواهد گذاشت؟

امروز روسيه،کشورهاي عربي و رژيم‌صهيونيستي از اختلافات ايران و ايالات‌متحده بسيار منتفع شده‌اند. برخي کشورها تمايل ندارند رابطه ايران و ايالات‌متحده بهبود يابد. اگر در اين اختلافات تغييري ايجاد شود و حتي سازگاري نيز رخ ندهد بسياري از مسائل حل مي‌شود و صادرات نفت ايران افزايش مي‌يابد. همين امر سبب مي‌شود تا صادرات نفت ساير کشورها کم شود و قطعا از اين امر خشنود نخواهند بود. بايد دقت کرد که تاکيد بر برخي سياست‌ها ايران را منزوي مي‌کند و ايران نبايد روابط خود را محدود به آمريکاي لاتين کند زيرا مسافت‌ها بسيار دور است و نمي‌تواند براي ايران صرفه اقتصادي چنداني داشته باشد. از نظر من با روي کار آمدن جو بايدن نيز تحول آن‌چناني در زمينه ارتباط ايران و آمريکا صورت نخواهد گرفت چرا که هر دو کشور بر سر موضوعاتي اختلاف‌نظر دارند که به شدت روي آنها متعصب‌اند.

به عبارت واضح‌‌تر، برخي موضوعاتي که براي ايران مهم و داراي اولويت است مانند حقوق فلسطين، از نظر آمريکايي‌ها منافي بقاي رژيم‌صهيونيستي تلقي مي‌شود؛ از اين رو توافق کامل ميان دو کشور در صورت تغييرات در سياست‌ها به وقوع خواهد پيوست و نبايد روي آن حساب باز کرد. از سوي ديگر، مزيت روي کار آمدن دولت بايدن براي ايران اين است که خطر حمله نظامي کاسته خواهد شد اما در مورد کاهش تحريم‌ها تنها هنگامي صورت مي‌گيرد که توافقي براي تعامل حاصل شود.

چه تحولاتي سبب شد تا دونالد ترامپ بازنده انتخابات شود؟

در آن دوره طرفداران جناح چپ که خواهان عدالت اجتماعي فراتري در جامعه آمريکا بودند و اميدي به هيلاري کلينتون نداشتند، رأي ندادند و اجازه دادند يک فرد جنجالي و غيرحرفه‌‌اي به عرصه بالاترين پست اجرائي اين کشور برسد و آنچه را که در سال‌هاي گذشته ديديم، رقم زند. اکنون ۴ سال پس از آن زمان، نه فقط مردم بسياري از نقاط جهان که وضعيت داخلي کشورشان تحت‌تاثير سياست‌‌هاي آمريکاست، با نگراني اين انتخابات را دنبال کردند، که نخبگان سياسي آمريکا و مردم اين کشور نيز نگران سرنوشت دموکراسي در کشور خود، به نتيجه انتخابات نگاه کردند و در انتظار آن هستند که آنچه با حضور ترامپ باعث هرج و مرج در کشورشان شده است، پايان گيرد. به‌ويژه که در روزهاي اخير شاهد بودند که چگونه مردان عجيب و غريب حامي ترامپ، به حاميان حزب دموکرات حمله کرده‌‌اند.

اين مردان کساني هستند که فاقد بينش سياسي هستند و تنها به افکار افراطي ترامپ توجه دارند. تا زماني که اينگونه اشخاص با حمايت‌هاي خود به نوعي سياست‌هاي پيش‌پاافتاده در دايره حاکميت کشور خود دامن زنند، انتظار مي‌رود، روال هرج‌و‌مرج کنوني در آمريکا نيز همچنان ادامه يابد. طبيعي است که چنين فردي حاميان خود را در ميان همين طيف افراد دارد. اما در نقطه مقابل گروه فکور آمريکايي هستند که نگران هستند، اگر در انتخابات هم پيروز شوند، با مقاومت کساني مواجه شوند که با سلاحي که در دست دارند، بخواهند فضا را ناامن کنند.

البته اين به آن معنا نيست که شاهد حملات گسترده در آمريکا پس از انتخابات باشيم. زيرا در اين کشور ارتش و نيروهاي امنيتي کار خود را فارغ از اين گرايش‌‌ها انجام مي‌‌دهند اما به هر حال اين گروه‌‌ها نيز در صورت شکست ترامپ به‌راحتي دست از تلاش‌‌هاي خود برنخواهند داشت. از همين رو اکنون اغلب مردم آمريکا نگران هستند که اگر ترامپ ديگر بار انتخاب شود، آينده آنها به کجا خواهد رفت. علت حضور آنها در رأي‌‌گيري پيش از موعد هم همين دست نگراني‌ها بود.

احتمال تنش نظامي تا چه ميزان کاهش يافت و چه مواردي همچنان اختلاف‌زاست؟

مساله فلسطين يکي از موضوعات استراتژيک براي ايران است. آمريکا در هر صورت خود را ابرقدرت جهان و داراي ثروت و منابع عظيم اقتصادي مي‌داند؛ از اين رو تغييري در رياست‌جمهوري آمريکا حاصل نخواهد شد، چرا که هر دو خود را قدرت برتر در مذاکره تلقي مي‌کنند آنکه ممکن است سياست‌ها و روش‌هاي ديپلماتيک جمهوريخواهان و دموکرات‌ها متفاوت باشد؛ از اين رو به گمان آمريکايي‌ها ايران در شرايطي نيست که پيش‌شرط بگذارد زيرا فشار و زيان به ايران وارد مي‌شود. مشخصا روابط دو کشور تغيير خواهد کرد، زيرا گفتمان دموکرات‌ها متفاوت است و اين تفاوت گفتمان است که سبب مي‌شود تا تنش و درگيري نظامي در آينده رخ ندهد.