توافق ارزی ایران و عراق زیر ذره‌بین جهان
سفر رئیس کل بانک مرکزی در روزهای اخیر به عراق با بازتاب‌های فراوانی در رسانه‌های خارجی همراه شده است.
روزنامه همدلی: سفر رئیس کل بانک مرکزی در روزهای اخیر به عراق با بازتاب‌های فراوانی در رسانه‌های خارجی همراه شده است. عبدالناصر همتی که در جریان خبرهای مرتبط با افزایش نرخ دلار، روز دوشنبه همین هفته، به یکی از همسایگان غربی ایران سفر کرده بود، حالا در حالی با اوج‌گیری بحران دلار در بازار آزاد از خبرهای مثبتی در زمینه آزادسازی حدود هشت میلیارد دلار، منابع ارزی بلوکه شده در عراق صحبت می‌کند که این موضوع با بازتاب‌های زیادی در رسانه‌های خارجی همراه شده است.
بلومبرگ در تارنمای خود می‌نویسد:ایران با عراق به توافقی دست یافته است که در جریان این توافق ایران می‌تواند به منابع ارزی به دام افتاده در بانک‌های بغداد تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا دسترسی داشته باشد. در ادامه این گزارش آمده است که همتی روز دوشنبه، با مقامات بغداد دیدار کرد تا این توافق را نهایی کند؛ توافقی که به ایران اجازه استفاده از طلب انباشته شده‌اش در این کشور را می‌دهد تا در ازای صادرات انرژی به عراق کالاهای ضروری از این کشور وارد کند. این خبر در حالی در تارنمای بلومبرگ قرار گرفت که این پایگاه خبری آمریکایی در ادامه گزارش به یکی از ابهامات موجود درباره زمان یا چهارچوب این قرارداد پرداخته و نوشته است:این توافق در حالی مطرح است که همتی، درباره زمان یا ارزش این قرارداد صحبتی نکرده است.
این پایگاه خبری در ادامه می‌نویسد: در ماه ژوئن، مصادف با خرداد، وزیر نیرو، رضا اردکانیان در مصاحبه با رسانه‌ها عنوان کرده بود که عراق حداقل ۸۰۰میلیون دلار در ازای واردات برق به ایران بدهکار است. این در حالی است که در بهمن سال گذشته نیز، تهران اعلام کرده بود که عراق حدود دو میلیارد دلار در ازای واردات گاز طبیعی، به ایران بدهکار است. این خبرگزاری آمریکایی در ادامه می‌نویسد: بر اساس آمار گمرک ایران، عراق در مارس سال ۲۰۱۹، بعد از چین، دومین و بزرگترین شریک تجاری ایران در زمینه واردات کالاهایی به ارزش ۹میلیارد دلار تلقی می‌شد و حالا سهم این کشور از واردات ایران به ۵۸میلیون دلار رسیده است. این پایگاه خبری در ادامه نوشت:آمریکا که ایران را در معرض تحریم‌های شدید اقتصادی قرار داده در ماه‌های گذشته از مقامات عراقی خواسته بود تا میزان وابستگی به منابع انرژی ایران را محدودتر کند و حالا این توافق در پی این درخواست در حالی مطرح است که هیچ صحبتی درباره جزئیات آن مطرح نشده است.
در بازار ارز چه گذشت؟
قیمت دلار در حالی در چهارراه‌استانبول با خبرهایی در زمینه تزریق ۵۰ میلیون دلار ارز به بازار و سفرهای خارجی مقامات برای آزادسازی منابع ارزی، در وضعیت نامشخصی قرار گرفته است که دیروز قیمت هر دلار آمریکایی در بازار آزاد در محدوده ۳۱ هزار تومان قرار داشت. به گزارش خبرآنلاین، بازار ارز حالا درموقعیتی خاص و تاریخی قرار گرفته است که از یک سو اعلام بانک مرکزی برای عرضه روزانه ۵۰ میلیون دلار ارز و از سوی دیگر اعلام توافق ایران و عراق برای حل مشکلات بانکی بازار را در موقعیتی تازه قرار داده است. بازار روز یکشنبه رکورد تاریخی قیمت را در محدوده بالاتر از ۳۱ هزار تومان به ثبت رساند. آهنگ رشد قیمت دلار در سال ۱۳۹۹ تند شده است. در هفت ماه اخیر دلار بیش از ۱۵ هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کرده است. حالا اما جدا از عراق، گفته می‌شود تفاهم‌هایی با کره جنوبی در راه است و طبق آنچه علی ربیعی پیش‌تر اعلام کرده است هیات‌هایی در حال اعزام به کشورهایی که پول ایران در آنها بلوکه شده است، هستند.
سید حمید حسینی این کشورها را ترکیه، عمان، کره‌جنوبی و عراق اعلام می‌کند و می‌گوید لازم است رایزنی‌هایی با همه بدهکاران صورت گیرد.
پیش‌تر نیز نام چین در این فهرست قرار داشت و هنوز این کشور در زمره کشورهایی است که منابع ارزی ایران در آن قرار دارد اما اخبار رسیده نشان می‌دهد توافق بر سر تسویه غیرنقدی منابع با این کشور در راه است.
از سوی دیگر، طبق اعلام یک منبع آگاه، پالت‌های دلار کره جنوبی در راه ایران است و احتمالا این کشور بخشی از بدهی خود به ایران را در روزهای آینده پرداخت کند.
اگر این خبر صحت داشته باشد، قیمت دلار ممکن است چقدر کاهش یابد؟
هفته گذشته رئیس جمهور و سخنگوی دولت خبر دادند که دلارهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی به زودی آزاد می‌شود. علی ربیعی در نشست خبری ۱۵ مهرماه خود گفته بود قرار است هیات‌هایی به کشورهایی که ایران در آنها منابع ارزی دارد اعزام شوند و منابع ارزی بلوکه شده ایران را آزاد کنند.
حالا یک منبع آگاه خبر داده که پالت‌های دلار از کره جنوبی در راه ایران است. اما بخشی از مطالبات ما با چین همچنان باقی می‌ماند و قرار است به‌صورت غیرنقدی تسویه شود. در این حال منبع دیگری این خبر را تایید نکرده و گفته کره جنوبی هنوز منابع ایران را آزاد نکرده و حتی تا دو روز گذشته نیز در نهاد ریاست جمهوری طرح شکایت از کره جنوبی در دست بررسی بوده است. علاوه بر کره جنوبی، ایران همچنان در تلاش است تا طلب خود از عراق را دریافت کند. دیروز رئیس کل بانک مرکزی ایران به عراق سفر کرد.
به نظر می‌رسد با توجه به اظهارات هفته گذشته ربیعی درباره اعزام هیات‌های اقتصادی برای آزادسازی منابع بلوکه شده، این سفر همتی با همین هدف انجام شده باشد. این دومین بار در چند ماه اخیر است که عبدالناصر همتی برای آزادسازی منابع ارزی ایران به عراق رفته است. سفری که تاکنون نتیجه نداشته و حتی عنوان شده بود احتمالا بدهی عراق به ایران در قالب کالا تسویه شود. اما باید دید مذاکرات همتی با عراق این بار چقدر نتیجه‌بخش است.
در کنار این اقدامات خارجی، بانک مرکزی هم اعلام کرد که می‌خواهد به صورت روزانه ۵۰ میلیون دلار به بازار عرضه کند و علاوه بر این، بانک مرکزی اجازه داده از سقف خرید بانک‌ها و صرافی‌ها در بازار متشکل ارزی به ۵۰۰ هزار دلار افزایش پیدا کند.
همچنین برخی از افراد از کاهش قیمت دلار می‌گویند برطبق گفته آنان قیمت دلار به زیر ۳۰ هزار تومان برمی‌گردد. اما برخی دیگر معتقدند قیمت دلار برای کاهش، به سیگنال و عرضه دلار بیشتری نیاز دارد.
جریان سفر همتی به عراق از نگاه رسانه‌های داخلی
دو روز پیش در حالی رئیس کل بانک مرکزی کشور به عراق سفر کرد که طی آن توافقات و مذاکراتی با مسئولان بانکی و اقتصادی این کشور صورت گرفت که مهم‌ترین دستاورد این سفر آزادسازی منابع ارزی و رفع محدودیت‌هاست. به گزارش ایسنا، صبح روز دوشنبه، (۲۱ مهر) رئیس کل بانک مرکزی کشورمان برای مذاکره با مقامات بانکی و اقتصادی عراق در جهت آزادسازی منابع مالی ایران عازم این کشور شد که طی این سفر با رئیس کل بانک مرکزی عراق، نخست وزیر، وزیر دارایی، رئیس بانک تجارت و مسئولان بانکی و اقتصادی این کشور ملاقات و مذاکره کرد. یکی از موضوعات مورد تاکید در این سفر حل مسائل بانکی و مالی ایران بوده است که طبق گفته رئیس کل بانک مرکزی عراق مقامات این کشور بر حل‌وفصل مسائل بانکی میان دو کشور تأکید دارند و به زودی با سازوکارهای اتخاذشده، این مشکلات برطرف خواهد شد.
همچنین، در این راستا پیشنهاد تشکیل کمیته‌ای مشترک با حضور مقامات بانکی و مالی دو کشور برای دست یافتن به راهکاری لازم برای حل مسائل ایران و عراق نیز مطرح شد. علاوه براین، همتی نیز در گفت‌وگو با رئیس کل بانک مرکزی عراق ابراز امیدواری کرده که با همکاری همتای عراقی خود مسائل پیچیده بانکی میان دو کشور برطرف شود. از سوی دیگر، نکته حائز اهمیت در مذاکرات اخیر تحقق توافقات خوبی برای آزادسازی منابع مالی بانک مرکزی کشور است که گشایش‌های ارزی و اقتصادی برای کشورمان فراهم خواهد کرد.
همچنین، آنطور که همتی از جزئیات دیدار خود با نخست وزیر عراق اعلام کرده، این مقام مسئول در عراق دستورات لازم به بانک‌های مرکزی و تجارت این کشور را برای تسریع در اجرای توافقات صورت گرفته، صادر کرده است و بدین منظور نیز مقرر شده به طور هفتگی روند انجام این توافقات میان دو کشور پیگیری شود. با توجه به این‌که کشورمان در پی صادرات برق و گاز به عراق منابع مالی چشمگیری در بانک‌های این کشور دارد و دستورات لازم به بانک‌های مرکزی و تجارت عراق جهت تسریع در اجرای آزادسازی منابع مالی ایران داده شده است، با این حساب گام‌های مثبتی در توسعه روابط اقتصادی و بانکی بین دو کشور برداشته شده و گشایش‌های ارزی قابل توجهی برای ایران صورت گرفته است.
در این زمینه، اطلاعات دریافتی ایسنا بیانگر این است که کشورمان قصد دارد از منابع مالی و ارزی خود در عراق برای تامین واردات کالاهای اساسی و دارو استفاده کند و ارزهای حاصل از آن را به این امر تخصیص دهد.
نگاهی به نتایج سفرهای قبلی همتی به عراق بیانگر این است که توافقنامه مهم ساز و کار پرداخت مالی میان دو کشور در ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ امضا شد و در سفر خرداد سال جاری نیز وی موفق شده تا با این کشور درباره استفاده از منابع مالی ایران برای واردات کالاهای اساسی مانند دارو از عراق به تفاهم برسد.
ایران و عراق در زمینه آزادسازی تردد تانکرهای سوخت توافق کردند
اما توافق ایران و عراق در جریان این سفر فقط مربوط به آزادسازی منابع ارزی و صادرات برق به این کشور نبود که خبرساز شد. یکی دیگر از توافقاتی که در میان ایران و همسایه غربی‌اش؛ البته جدای از بحث سفر اخیر، به حل و فصل مشکلات مربوط به ایران با اقلیم کردستان و توقف تانکرهای سوخت ایرانی مربوط است. بعد از رایزنی‌های صورت گرفته در رابطه با حل و فصل مشکل پیش آمده در مرز ایران با اقلیم کردستان و توقف تانکرهای سوخت ایرانی، دو طرف به توافق رسیدند و تردد نزدیک به ۲۷۰۰ تانکر متوقف شده آغاز شده است. به گزارش ایسنا، طی روزهای اخیر به دلیل اختلاف‌نظرهایی که در رابطه با تردد تانکرهای ایرانی حاوی سوخت از مرز اقلیم کردستان وجود داشت، حدود ۱۷۰۰ تانکر در مرز باشماق و ۱۰۰۰ تانکر در مرز پرویزخان متوقف شدند و براین اساس رایزنی‌ها از سوی سرکنسول جمهوری اسلامی ایران آغاز شد و در این فاصله گمرک نیز اعلام کرد که تا زمان تعیین تکلیف امکان پذیرش و تردد در این مرزها وجود ندارد. اما تازه‌ترین اعلام لطیفی - سخنگوی گمرک ایران - به ایسنا از انجام توافق بین طرفین و حل موضوع حکایت دارد.
طبق توضیح وی، قرار بر این شده که در مرحله‌ی اول ۱۷۰۰ تانکر حاوی سوخت که متوقف شده در مرز باشماق و ۱۰۰۰ تانکر مرز پرویزخان تردد کنند که ۵۰ درصد آن به صورت حمل یکسره وارد عراق شده و ۵۰ درصد دیگر ترانشیبمنت خواهد بود؛ به طوری که سوخت را در مخزن‌های تعبیه شده در مرز تخلیه و از آنجا کامیون‌های عراقی کالا را حمل خواهند کرد. سخنگوی گمرک ایران ادامه داد: «اما بعد از اتمام کامیون‌های متوقف شده شرایط به گونه‌ای خواهد بود که تمامی تانکرها به صورت حمل یکسره وارد عراق می‌شوند ،با این تفاوت که کامیون‌های عراقی هم می‌توانند سوخت را از مبدا به مقصد منتقل کنند. براین اساس دیگر انتقال به صورت ترانشیپمنت نخواهد بود». ماجرای توقف تانکرهای حاوی سوخت ایرانی در مرز اقلیم کردستان به این بر می‌گردد که در گذشته و تا حدودی قبل از کرونا جابه‌جایی سوخت به صورت حمل یکسره انجام می‌شد، اما همزمان با کرونا و به دلیل مسائل مربوط به پروتکل‌های بهداشتی عراق تصمیم گرفت تا ورود سوخت به صورت ترانشیپمنت انجام شود؛ به طوری که کامیون‌های ایرانی باید در مرز سوخت را در مخازن تعبیه شده تخلیه و کامیون‌های عراقی آن را بارگیری و انتقال دهند که این موضوع با توجه به طولانی شدن فرآیند امکان تخلیه سریع و جابه‌جایی را تا حدودی تحت تاثیر قرار داد.
اما در ادامه تصمیم بر این شد تا انتقال سوخت به طور همزمان به صورت ترانشیپمنت و یکسره انجام شود، گفت: ولی چون در مرز پرویزخان امکان ترانشیپمنت بیشتر فراهم بود، کامیون‌های عراقی نیز بابت انتقال کالا از مرز تا مقصد کرایه مناسبی دریافت می‌کردند و از سویی به نوعی رقابت با کامیون‌های ایرانی به شمار می‌آمد، اما با توجه به این‌که حمل یکسره کامیون‌های ایرانی نیز به آن اضافه شد تا حدودی موجب اعتراض برخی عراقی‌ها نسبت به این موضوع شد که مشکلاتی برای کامیونداران ایرانی در مسیر باشماق ایجاد شد و رانندگان نگران تردد بودند.
ارسال نظر