نمکی: شاید آموزش‌های حضوری را حداقل کنیم

ایسنا: وزیر بهداشت با اشاره به رونمایی از گام نخست برنامه خدمات پزشکی از راه دور، گفت: باید زیرساخت‌های آموزش از راه دور را تقویت کنیم. شاید در پاییز مجبور شویم به علت همپوشانی کرونا و آنفلوآنزا بسیاری از زیرساخت‌ها را به گونه‌ای تقویت کنیم که آموزش حضوری را به حداقل برسانیم.

دکتر سعید نمکی در مراسم رونمایی از گام نخست برنامه خدمات پزشکی از راه دور یادمان شهدای مدافع سلامت (پویش ره سلامت) در دانشگاه های منتخب، ضمن تسلیت ماه محرم و درود به روح شهدای کشور، گفت: شاید امروز یکی از زیباترین روزهای زندگی من است. البته از دو جهت؛ یکی از این جهت که امروز شاهد کاهش مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ و رسیدن آن به مرز دو رقمی شدن بودیم که خبر بسیار خوشایندی بود برای من و تیمم که بعد از مهار خیز اول دچار خیز دوم شدیم و در خیز دوم هم نفس‌گیرتر از خیز اول دچار گرفتاری و تنش شبانه روزی شدیم. امیدوارم همچنان به سمت جدول نزولی رویم. گرچه تشویش خاطر از بی مبالاتی‌ها و سفرها ذهن من و همکارانم را مشوش نگه می‌دارد. دوم هم اینکه امروز شاهد یک انقلاب در نظام ارائه خدمات سلامت کشور هستم.

وی افزود: از همه همکارانم که در برپایی این اقدام کمک کردند، تشکر می‌کنم. بعد از انقلاب اسلامی دستاوردهای بسیار گران سنگی را در عرصه نظام سلامت داشتیم. کاهش مرگ و میر زنان و کودکان یکی از این تحولات بود. رصد منحنی رشد کودکان، واکسیناسیون، تغذیه با شیر مادر و مایع درمانی خوراکی به عنوان چهار هدف اصلی در برنامه‌های ملی توانست میزان مرگ و میر کودکان را به یک‌دهم خودش در منطقه برساند. همچنین بحث سواد زنان نیز بسیار مهم است. بحث مراقبت خانواده‌ها و مکمل‌های غذایی و... توانست عرصه نظام سلامت را در دنیا دگرگون کند و ما هم با تکیه بر ساختار بسیار منسجم خودمان به نام نظام شبکه توانستیم این دستاوردهای عظیم را در جمهوری اسلامی ایران خلق کنیم.

نمکی ادامه داد: من این توفیق را دارم که از حدود سه دهه پیش به عنوان مسئول بهداشت این کشور خدمت کنم. وقتی امروز حرف از هیرمند، زابل، مشهد و .... می‌زنند، روزهای سخت این مناطق را دیدم و برای مبارزه با بیماری‌های واگیردار در این مناطق روز و شب‌هایی را سپری کردم که امروز وقتی می‌شنوم که به همت همکارانم اتصال طبیب عمومی به متخصص را در دورترین نقاط مملکت داریم به خودم می‌بالم و امروز را یک روز سرنوشت‌ساز در تاریخ نظام سلامت کشور می‌دانم.

وزیر بهداشت گفت: معتقدم امروز یک انقلاب در نظام ارائه خدمت کشور آغاز شد و گرچه ممکن است در ذهن کم بیاید، اما پایه‌گذار یک حرکت بزرگ ملی است که یقینا این حرکت بزرگ ملی نظام ارائه خدمت را دگرگون می‌کند. ما رشد کیفی نظام ارائه خدمت بزرگترین مایحتاج و وسیله‌ای است که نیاز داشتیم. در زمینه رشد کمی اعم از توسعه زیرساخت‌ها، تعداد تخت، تعداد پزشک، تعداد دانشکده‌های پزشکی و... در سال‌های گذشته رشد فزاینده‌ای داشتیم و امروز به تغییر نگاه و رویکرد و استفاده از ابزاری برای ارتقاء کیفی نیاز داشتیم.

نمکی گفت: زمانیکه توفیق داشتم وارد عرصه سلامت شوم، اولین تصمیم یک دگرگونی کیفی در نظام ارائه خدمت بود. اولین گامی که برداشتم استقرار پرونده الکترونیک سلامت برای ۸۰ میلیون نفر از مردم بود و معتقدم بدون ایجاد یک ریل مناسب در الکترونیک کردن نظام سلامت، برای ارتقاء کیفی این نظام راهی نداریم.

پرونده الکترونیک سلامت به ما کمک کرد که در قالب طرح ملی کنترل فشار خون ۳۰ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر را در سراسر کشور با همت و غیرت و رشادتی که همکارانم به خرج دادند، غربالگری و کنترل کنیم و دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بیمار مبتلا به فشار خون را شناسایی کرده و تحت مراقبت قرار دهیم. در بسیج ملی مبارزه با کرونا نیز آنچه که به کارمان آمد، پرونده الکترونیک سلامت بود. همزمان هم به استقرار نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیک و اعمال گایدلاین‌ها و دستورالعمل‌های بالینی اقدام کردیم. آنچه که به کار می‌بردیم و بستر اجرا پرونده الکترونیک سلامت و طب دیجیتال بود.

وی ادامه داد: در این میان اقدام بزرگی در ستاد وزارتخانه و با همکاری بزرگانی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام و بنیاد برکت رخ داد که امروز شاهد رونمایی از آن هستیم. این اتفاق همان دورا پزشکی است و تغییراتی را در ارائه خدمات ایجاد می‌کند؛ اول اعتلای کیفی مجموعه است، دوم کاهش نیاز به نیروهای تخصصی در اقصی نقاط کشور است. یکی از گرفتاری‌های ما این است که یک منطقه متخصص می‌فرستیم که عمده وقتش کاری ندارد.

حال اگر او را نفرستیم از معیارهای عدالت در سلامت به دور است. بنابراین این کار بزرگ علمی به ما کمک می‌کند که در این مناطق از ابزاری به نام تله مدیسین یا دورا پزشکی استفاده کنیم. این رویکرد جدید به ما امکان می‌دهد که بهره‌وری را در نیروی انسانی متخصص کشور بالا برده و عدالت در سلامت را هم در دورترین نقاط کشور داشته باشیم.

این کار در دورترین و محروم‌ترین نقاط کشور آغاز شد. نتیجه دیگر این اقدام گفتمان دو سویه بین ما و مردم است. به مردم این امکان را می‌دهیم که حرف‌ها و گرفتاری‌هایشان را با ما مطرح کنند و این ساختار کمک می‌کند که مردم برای بیماری‌های غیرواگیر و مزمن مرتب به طبیب مراجعه نکنند که علاوه بر اینکه به عنوان کاری مداوم مناسب است، برای پیشگیری از ابتلا به کرونا در شرایط کنونی به کار می‌آید و مردم مجبور نیستند برای کنترل دیابت، فشار خون و.... به پزشک مراجعه کنند و بسیار کار ارزشمندی در مدیریت کرونا محسوب می‌شود.

نمکی اظهار کرد: در مدیریت کووید-۱۹ یک اتفاق ویژه افتاد. یکی از این اقدامات این بود که توانستیم بیمارستان‌های معینی را انتخاب کنیم تا از طریق تله مدیسین تجربیات‌شان را به بیمارستان‌های کم تجربه‌تر منتقل کنند. آنچه که در مدیریت کرونا به آن رسیدیم که این بیماری برای بیمار مراقبت مناسب می‌خواهد، نه دارو. مرقبت بهترین شیوه استمرار حیات مبتلایان به کرونا است. همین مکانیزم به ما کمک کرد که بیماری را در خوزستان، کردستان و... کنترل کنیم. اگر منحنی‌ها را نگاه کنید در روزهای اول که در قم و گیلان گرفتار شدیم، منحنی مرگ و بستری پا به پای هم می‌رفتند، اما اگر در این دوره منحنی‌ها را نگاه کنید، فاصله بین بستری و مرگ بسیار زیاد بوده است که نشان می‌دهد ما یاد گرفتیم چگونه مراقبت خوبی داشته باشیم. انتقال این تجربیات از طریق تله مدیسین محقق شد.

وی گفت: در این راستا و با این اقدام هزینه‌های نظام سلامت را کاهش داده و راندمان را بالا می‌بریم و در عین حال می‌توانیم اقتصاد سلامت را در این روزهای سخت اقتصادی مدیریت کنیم. بحث آموزش از راه دور بسیار مهم است و از تکنیک‌هایی است که به شدت داریم روی آن کار می‌کنیم. در عین حال ما باید زیرساخت‌های آموزش از راه دور را برای همه سطوح اعم از دبستان، دبیرستان و .... تقویت کنیم. ضرورتی ندارد که حتما برای فلان جراحی رزیدنت را به اتاق عمل ببرم، بلکه عالی ترین استاد می تواند از بیمارستانی در تهران یک نفر را در زاهدان آموزش دهد. باید از این ابزار استفاده کنیم.

نمکی گفت: در حال حاضر ابزار موبایل در دست همه وجود دارد. آموزش از راه دور برای بیماری‌های غیرواگیر و آموزش درباره آن‌ها موثر است. در سال در کشور ۳۸۰ هزار مرگ ایجاد می‌شود که ۹۷ هزار مورد از آن‌ها به علت فشار خون بالاست و ۳۱۳ هزار مرگ از این میزان برای بیماری‌های غیرواگیر است. با آموزش از راه دور روی صفحه موبایل افراد می‌توان از بیماری‌های غیرواگیر پیشگیری کرد.

وی افزود: برای اصلاح سبک زندگی مردم باید از این ابزار استفاده کنیم. زیرا تغذیه مردم درست نیست. عدم تحرک باعث نابودی افراد می‌شود. باید از شیوه آموزش از راه دور برای آموزش دانش آموزان و دانشجویان استفاده کنیم. باید زیرساخت‌های آموزش از راه دور را تقویت کنیم. شاید در پاییز مجبور شویم به علت همپوشانی کرونا و آنفلوآنزا بسیاری از زیرساخت‌ها را به گونه‌ای تقویت کنیم که آموزش حضوری را به حداقل برسانیم.

نمکی اظهار کرد: تلاش کردیم کارهای تازه‌ای را شروع کنیم، اما به سیاه چاله کرونا افتادیم. در عین حال نباید کرونا ما را زمین گیر کند. ما حرکتی را به نام ره سلامت آغاز کردیم. ما ملتی هستیم که هم شهید می‌دهیم و هم تاریخ می‌سازیم. هم برای مدیریت کرونا شهید می‌دهیم و هم از ایجاد توسعه غافل نمی‌شویم. مردم و خیرین و بنیادها در کنار ما حضور دارند. امسال برای اولین سال، ۱۰ هزار و ۶۰۰ تخت بیمارستانی و ۱۴۰۰ پروژه را تا ۱۲ فروردین ۱۴۰۰ افتتاح می‌کنیم. این پروژه زیربنایی و مهم نیز یکی از پروژه‌های ماندگار در کشور خواهد بود.