تحصیل رایگان را لااقل شامل «شاد» کنید

جوان آنلاین نوشت: اینترنت «شاد» برای دانش‌آموزان و معلمان رایگان نیست، درحالی که امسال در شرایط تحصیل غیرحضوری هزینه‌های دولت در مدارس دولتی به مراتب کاهش خواهد یافت.

طبق اصل سوم قانون اساسی دولت‌ها موظفند تا امکان تحصیل رایگان را برای همه افراد جامعه فراهم آورند، اما در حالی که طبق وعده قبلی وزیر آموزش و پرورش در تیر ماه امسال بنا بود تا هزینه اینترنت برای سامانه آموزشی شاد برای دانش‌آموزان و معلمان رایگان باشد، چند روز پیش محمود حبیبی، مدیر کل دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش با اشاره به مذاکرات برای کاهش هزینه‌ها در اینترنت شاد از رایگان نبودن این سامانه هم برای دانش‌آموزان و هم برای معلمان خبر داد! بر این اساس طبق آخرین مصوبات بنا شده تا برای استفاده از اینترنت ثابت، آبونمان ماهانه تعیین شود.

تعیین هزینه برای اینترنت شاد در حالی است که این سامانه از ترافیک داخلی استفاده می‌کند و رایگان کردن آن چندان هزینه‌ای روی دست دولت نمی‌گذارد. البته اگر بخواهیم به این موضوع به چشم هزینه نگاه کنیم؛ چراکه در عمل رایگان کردن سامانه شاد برای دانش‌آموزان سرمایه‌گذاری برای در حوزه آموزش و سلامت به شمار می‌رود. با این همه فعلاً بنا نیست شاد رایگان باشد و باید هزینه اینترنت ر اهم به سبد هزینه‌های جدید تحصیل دانش‌آموزان اضافه کرد و والدین ناگزیرند در کنار صرف هزینه‌های میلیونی برای تهیه گوشی تلفن هوشمند یا رایانه و تبلت برای فرزندانشان هزینه آبونمان اینترنت شاد را هم بپردازند. از این جالب‌تر اینکه این هزینه حتی برای معلمان هم رایگان نشده‌است. به بیان دیگر انگار دولت به اضطرار دانش‌آموزان و معلمان برای حضور در کلاس‌های مجازی به چشم ظرفیت بالقوه برای درآمدزایی نگاه می‌کند و در شرایط کنونی به جای کمک به بحث آموزش، بازاری بزرگ به اندازه مصرف اینترنت ۱۲ میلیون دانش‌آموز در اختیار دولت قرار گرفته‌است.

کرونا آمده که حالا حالاها نرود و این ماندگاری ویروس تاجدار خیلی چیزها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. یکی از حوزه‌ها تأثیرپذیر از کرونا مسئله بازگشایی مدارس و دانشگاه‌هاست موضوعی که با نزدیک شدن به ماه مهر و فصل درس و مدرسه یکی از دغدغه‌های جدی مردم و مدیران آموزش و سلامت جامعه است. در این میان بدیهی است که نمی‌توان آموزش را تعطیل کرد و یکی از بهترین گزینه‌های روی میز برگزاری کلاس‌های آموزشی از طریق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است. حالا بازار سامانه شاد آموزش و پرورش داغ‌تر از سال گذشته خواهد شد. نکته قابل‌تأمل در این میان رایگان نبودن این سامانه برای دانش‌آموزان و معلمان است!

این در حالی است که بسیاری از چالش‌های دیگر این سامانه هنوز حل نشده و موضوع دسترسی همگانی به اینترنت و ابزارهای مورد نیاز برای برگزاری کلاس‌های آنلاین همچون تبلت، موبایل یا رایانه یکی از موضوعات حل‌نشده در حوزه برپایی کلاس‌های مجازی است. حالا با لغو رایگان بودن سامانه شاد، هزینه اینترنت هم به سبد هزینه‌های خانواده‌های دانش‌آموزان و معلمان مدارس اضافه خواهد شد. این در حالی است که با عنایت به استفاده شاد از ترافیک اینترنت داخلی، این سامانه نباید هزینه چندانی روی دست دولت بگذارد و دولت می‌تواند با کمترین هزینه برای آموزش بیش از ۱۲ میلیون دانش‌آموز سرمایه‌گذاری و اینترنت سامانه شاد را رایگان کند.

احتمال آمیزه‌ای از آموزش‌های مجازی و حضوری برای سال تحصیلی جدید

بازگشایی مدارس و دانشگاه با وجود ادامه همه‌گیری کرونا و ۲۶ استان در وضعیت هشدار و قرمز یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که با نزدیک شدن به پاییز به شکل جدی‌تر مطرح می‌شود، اما هنوز در این باره تصمیم‌گیری قطعی نشده‌است، اما قدر مسلم امسال بیش از سال گذشته موضوع آموزش از طریق فضای مجازی هم برای مدارس و هم برای دانشگاه‌ها جدی است.

سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت در این باره با تأکید بر اینکه ستاد ملی مقابله با کرونا هنوز در خصوص بازگشایی مدارس ابلاغیه واضحی نداده و تنها صحبت‌های کارشناسی مطرح است، افزود: «اصل، سلامت دانش‌آموزان و کادر آموزشی است. فعلاً ترکیب حضوری و مجازی مطرح است و تاکنون هیچ تصمیمی برای بازگشایی کامل مدارس اتخاذ نشده‌است.»

سعید نمکی، وزیر بهداشت هم با تأکید بر اینکه در مورد بازگشایی مدارس در کنار وزارت آموزش و پرورش هست، تصریح کرد: «اگر بتوانیم با آمیزه‌ای از آموزش‌های مجازی و حضوری و اطمینان بخشی به خانواده‌ها برای اینکه فرزندانشان در معرض آسیب نیستند، کار را دنبال کنیم اختلالی در سیستم آموزشی پیش نمی‌آید.»

بر اساس این گفته‌ها می‌توان دریافت، به طور حتم آموزش و برگزاری کلاس‌های درس از طریق فضای مجازی جزو برنامه‌های اصلی مدارس برای سال تحصیلی جدید خواهد بود؛ حالا یا بخشی از کلاس‌ها در فضای مجازی تشکیل می‌شود یا به طور کلی کلاس‌ها به صورت مجازی اداره خواهد شد. این مسئله اهمیت سامانه شاد و هزینه‌های استفاده از این سامانه برای داشن آموزان را بیشتر و بیشتر می‌کند.

تعمیق شکاف‌های طبقاتی با شکاف آموزشی «شاد»

شکاف آموزشی یا نابرابری فرصت‌های یادگیری و آموزش یکی از مهم‌ترین مصادیق نابرابری‌های اجتماعی است که می‌تواند به تعمیق شکاف‌های طبقاتی منجر شود. حالا هم با همه‌گیری کرونا و تعطیلی آموزش حضوری مدارس برای مهار شیوع این ویروس شکاف‌ها و نابرابری‌های طبقاتی و اجتماعی بیشتر از گذشته خودنمایی می‌کند. تجربه آموزش از راه دور و برگزاری کلاس‌های مجازی با استفاده از سامانه دانش‌آموزی شاد در ماه‌های پایانی سال تحصیلی گذشته در عمل تجربه موفقی نبود. جدا از اشکالات زیرساختی و سخت‌افزاری سامانه شاد و قطع و وصل‌های مکرر این سامانه، یکی از مهم‌ترین مسائل در ارتباط با این شیوه آموزشی عدم دسترسی بسیاری از خانواده‌ها و دانش‌آموزان با امکانات بهره‌گیری از کلاس‌های آنلاین همچون رایانه یا تبلت و گوشی هوشمند بود که با عنایت به رشد نجومی قیمت‌ها هزینه‌های کلانی را به خانواده‌های دانش‌آموزان تحمیل می‌کرد. از این گذشته، در برخی مناطق کشور آموزش از طریق فضای مجازی موضوعی بی‌معناست؛ چراکه هنوز هم مناطق از کشور تحت پوشش اینترنت قرار ندارند.

همه این‌ها موجب می‌شود تا نابرابری آموزشی و تعمیق شکاف‌های طبقاتی بیش از پیش مجال خودنمایی پیدا کند. حالا هم آموزش و پرورش صراحتاً از رایگان نبودن اینترنت برای شبکه شاد سخن می‌گوید. این در حالی است که محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش‌وپرورش در نشست شناسایی، جذب، آموزش و نگهداشت کودکان بازمانده از تحصیل که ۳۰ تیرماه برگزار شده‌بود، با بیان اینکه هزینه اینترنت فعالیت‌های آموزشی در سامانه شاد در سال گذشته رایگان بود، وعده داده‌بود، «امسال هم با توجه به رایزنی‌های انجام‌شده قصد داریم آن را رایگان کنیم.»

وعده تلاش وزیر برای رایگان کردن «شاد»

مدیر کل دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه اینترنت شاد رایگان نیست، دربار جزئیات هزینه‌های اینترنت شاد اینگونه توضیح می‌دهد: «هزینه استفاده از اینترنت همراه برای سایت‌های داخلی یک سوم است و هزینه شاد هم برای معلمان و دانش‌آموزان یک سوم خواهد بود، این اینترنت فقط برای استفاده از بستر شاد است و در صورت استفاده از نرم‌افزارهای دیگر نرخ اینترنت به شیوه معمول برای آن‌ها محاسبه خواهد شد.»

واکنش وزیر آموزش وپرورش به رایگان نبودن اینترنت سامانه شاد تنها تأکید برتلاش برای رایگان کردن این اینترنت است. به گفته وی کارگروهی از طرف دولت مأمور شده و به نتایجی رسیده‌است و پیشنهادهایی آماده‌شده که تا قبل از آغاز سال تحصیلی اعلام خواهد شد.