«دربند» بی‌هویت‌ تر شد! +عکس

خبرگزاری ایسنا: از هر کسی که نشان هتل تاریخی «دربند» را می‌پرسم، میدان دربند را نشان می‌دهد و با تأکید می‌گوید، مدتی پیش خرابش کردند، چیزی از آن باقی نمانده است!

شنیده بودم که سوییت کنار هتل دربند را خراب کرده‌اند نه خود هتل را! سرانجام از دور، اسکلت بنا را می‌بینم که اطرافش را لودر و جرثقیل و تپه‌های خاکی گرفته‌اند و به‌نظر می‌رسد برای نشان دادن حریم محوطه، دورتادور آن را با بنر مشخص کرده‌اند.


در زمان ساخت هتل دربند در سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۷ روزنامه‌ی «اطلاعات» درباره‌ی آن نوشت: «مهمان‌خانه‌ی دربند» یکی از مجلل‌ترین مهمان‌خانه‌های تهران است که هشت ویلا در کنار آن ساخته شده و کسانی که در آن مستقر می‌شوند، می‌توانند از امکانات آن کاملا استفاده کنند.

اسکندر مختاری - پژوهشگر تهران قدیم - درباره‌ی این اثر گفت: هتل دربند به‌دستور رضاخان در منطقه‌ی دربند تهران، با هدف پذیرایی از گردشگران و مهمانان رضاخان توسط «وارطان هاوانسیان» - معمار - با ۵۰ اتاق و دو سالن پذیرایی با ظرفیتی حدود ۲۰۰ نفر در حاشیه‌ی رودخانه‌ی دربند ساخته شد. در کنار این هتل که از همه‌ی امکانات برخوردار بود، هشت سوییت نیز با همان امکانات ساخته شدند.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران نیز در این‌باره‌ی به خبرنگار ایسنا توضیح داد: پس از انقلاب، این هتل و سوییت‌های کنار آن مصادره شد و کاربری مشخصی به این هتل داده نشد. تا این‌که سال گذشته نیمی از سوییت‌های هتل و بخشی از خود هتل دربند با هماهنگی شهرداری منطقه‌ی ۱ تهران تخریب شد تا خیابان دربند تعریض شود.

سپیده سیروس‌نیا با اشاره به این‌که ۱۲ آذرماه سال گذشته یک شهروند علاقه‌مند به حفاظت از آثار تاریخی - کریم پورزارعی - در نامه‌ای به مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران نسبت به تخریب احتمالی این بنای تاریخی هشدار داد، اظهار کرد: با رسیدن این نامه به اداره کل میراث فرهنگی تهران، برای بررسی بیشتر به معاونت حفظ و احیا ارجاع شد، تا اطلاعات موجود توسط کارشناسان بررسی شود.


وی ادامه داد: کارشناسان معاونت حفظ و احیا با بررسی این بنا، آن را ارزشمند دانستند و سپس در نامه‌ای به معاون وقت میراث فرهنگی کشور - مهدی حجت - در هفتم بهمن‌ماه سال گذشته، درخواست ثبت ملی بنای موسوم به «ویلای شماره ۶» مطرح شد، این بنا متعلق به دوره‌ی پهلوی اول، از بناهای باقی‌مانده از هتل دربند و در حریم مجموعه‌ی سعدآباد است.

او با بیان این‌که سه روز پس از ارسال این نامه، با تغییر رییس سازمان میراث فرهنگی، حجت نیز این سازمان رفت، گفت: در آن زمان، این نامه و مستنداتی که همراه آن ارسال شده بود‌، مورد غفلت قرار گرفت و پس از مدتی، معاونت میراث فرهنگی کشور در نامه‌ای به میراث فرهنگی استان تهران اعلام کرد که مستندات مربوط به آن نامه موجود نیست. با این وجود در سوم اسفندماه گذشته، بار دیگر مستندات به معاونت میراث فرهنگی فرستاده شد؛ اما متأسفانه تا ۲۰ اسفندماه ۱۳۹۲ تنها ویلای باقی‌مانده در محدوده‌ی هتل دربند و در حریم مجموعه‌ی سعدآباد تخریب شد.


سیروس‌نیا بیان کرد: معاونت میراث فرهنگی استان تهران پس از اطلاع از این اتفاق، در ۲۰ اسفندماه، در نامه‌ای به شماره ۲۲۶۴۷ خطاب به شهردار منطقه‌ی ۱ تهران - علیرضا یزدانی - اعلام کرد که ساختمان تخریب‌شده به نام «ویلای شماره ۶» هتل دربند از آثار ارزشمند در محدوده‌ی مدیریتی آن شهرداری جزو آثار ارزشمند بود که متأسفانه تخریب شده و اکنون در شرف ساخت‌وساز است. بنابراین از آن‌ها خواسته شد، ساخت‌وساز در حریم هتل دربند و مجموعه‌ی سعدآباد را متوقف کنند و طرح مورد نظر برای این ساخت‌وساز به اداره کل میراث فرهنگی استان تهران فرستاده شود.

وی تأکید کرد: اداره کل میراث فرهنگی استان تهران هیچ مجوزی برای تخریب این بنا به شهرداری منطقه‌ی ۱ یا مالک بنا نداده، چون در زمان تخریب، این اداره کل در حال پیگیری مراحل قانونی ثبت ملی آن بنای ارزشمند بود.

محله‌ دربند یکی از ۳۳ پارچه آبادی شمیرانات است که از شمال به کوه‌های البرز و ده پس‌قلعه، از جنوب به تجریش، از شرق به امامزاده قاسم و از غرب به بازوی کوه البرز می‌رسد. بنابراین با توجه به موقعیت جغرافیایی دربند و این‌که یکی از نزدیک‌ترین ییلاق‌ها به تهران بوده است، این خصوصیت‌ها مورد توجه سران قوم‌ها در دوران گذشته قرار گرفته است و کاخ‌های زیبایی در محلی به نام «سعدآباد» ساخته‌اند.

از سوی دیگر، در زمان قاجار «عمارت ناهارخوری دربند» در آن محدوده ساخته شد و پس از مدتی به‌دستور مقامات وقت، مهمان‌خانه، ویلا، شهربانی، پست، شهرداری و کارخانه‌ی برق نیز در دربند ساخته می‌شود.

همچنین گفته می‌شود مهمان‌خانه‌ دربند نخستین مهمان‌خانه در ایران بوده است که امکانات پذیرایی از شخصیت‌ها و گردشگران خارجی در آن فراهم شده بود.